
میپندارم موزهی فرش ایران پنجشنبه سوم مهرماه ۱۴۰۴ هجری خورشیدی یکی از به یادماندنیترین روزهای خود را در پاسداشت هنر و دانایی بر صفحهای از تاریخ کشور ثبت کرد
دیدارنیوزـ اشکان تقی پور*: میپندارم موزهی فرش ایران پنجشنبه سوم مهرماه ۱۴۰۴ هجری خورشیدی یکی از به یادماندنیترین روزهای خود را در پاسداشت هنر و دانایی بر صفحهای از تاریخ کشور ثبت کرد. مراسمی که انجمن ویراستاران با همت و میزبانی موزهی فرش ایران در گرامیداشت زندهیاد دکتر سیروس پرهام، ویراستار، مترجم و فرش شناس بنام ایران برگزار کرد.
موزهی فرش ایران ابهتی تاریخی دارد و انجمن ویراستاران نیز به همت حضور بزرگان ویرایش، ادب و نشر کشور و هیئت مدیره فرهیخته و قدرتمند آن چنان اعتباری داشت که با برگزاری این نکوداشت نه تنها میزبان همسر مهربان و محترم و خانوادهی گرامی استاد سیروس پرهام بود بلکه یاران و همراهان او در حوزهی ادب و هنر و وادی رفاقت، دانش آموزان او در عرصهی ویرایش، ترجمه و هنر و فرهیختگان و دوستداران او را برانگیخت تا همگی برای ادای احترام به استاد با جان و دل حضور یابند.
حضور بزرگانی، چون استاد فریبرز مجیدی، مهشید نونهالی، هرمز همایون پور، تورج ژوله، محمد رضا جعفری موسس و مدیر نشر نو، فرزند عبدالرحیم جعفری، مؤسس انتشارات امیرکبیر از ناشران بزرگ و تأثیرگذار در تاریخ نشر ایران، و بسیاری دیگر بر وزن این گرامیداشت افزود. حضور آکنده از عشق و احترام نسل جوانترِ فرهیختهی حوزهی ویرایش، پژوهشهای ادبی و ترجمه مانند لیلی برات زاده مولف کتاب خوشنویسی در ایران و مترجم و پژوهشگر ادبی؛ لیلا مینایی، ویراستار، مترجم و پژوهشگر جوان و بنام زبان و ادبیات اسپانیایی و آمریکای لاتین و احسان موسوی خلخالی، ویراستار، مترجم و پژوهشگر جوان و بنام زبان و ادبیات عرب و مطالعات اسلامی و بسیاری استاد و دوست فرهیختهی دیگر و پیامهای آکنده از احساس ادیبان بزرگِ سرزمینمان استاد منوچهر انور، استاد فتح الله مجتبایی، استاد بهاالدین خرمشاهی و استاد عبدالحسین آذرنگ معنای اثرگذاری دکتر سیروس پرهام و تمدن سازی در بستر فرهنگی هزاران ساله را در مکانی به نام موزه فرش ایران که جایگاه کهنترین هنر پیوستهی جهان به نام ایران از هزاران سال پیش تا الان است برایم بیشتر و بیشتر آشکار کرد.
مدیریت این مراسم را دکتر مهناز مقدسی، دبیر و عضو هیئت مدیره انجمن ویراستاران با همکاری اعضای فعال دفتر انجمن ویراستاران عهده دار بودند. پس از سخنرانیهای آکنده از احساس و احترام مدیریت محترم موزه فرش ایران، دبیر و نایب رییس انجمن ویراستاران نوبت به نخستین اکران مستند «پرهام» اثر حسین ذوالفقاری رسید.
در حدود یک ساعت نمایش این فیلم تقریبا نام تمامی بزرگان اثرگذار در حوزهی ادب، نشر، ترجمه و ویرایش کشور در بیان خاطرات و سرگذشت سیروس پرهام از زبان استاد و لنز دوربین حسین ذوالفقاری به نمایش در آمد. تاریخ شفاهی از آغاز ویرایش در ایران و انتشارات نیل و فرانکلین تا امروز. اثری دلنشین و پر محتوا از زبان سیروس پرهام و برخی همراهانش که اکنون این تاریخ شفاهی گرانبها را برای ثبت و ماندگاری در آرشیو تاریخ ادب و هنر ایران در قالب این اثر مستند کرده است.
در سخنرانی بزرگان، بخشی از سخنانِ کوتاه دوست و استاد بزرگوارم هومن عباسپور، نایب رییس هیئت مدیره انجمن ویراستاران و سر ویراستار نشر چشمه، لحظهای شگرف را در وجودم بر انگیخت. آنجا که استاد هومن عباسپور از پذیرفتن جایگاه موسس بودنِ دکتر سیروس پرهام در روند اداری آغاز به ثبت انجمن صنفی ویراستاران در سال ۱۳۹۵ گفتند. آنجا که هومن عباسپور گفت او مردی است که دههها پیش، زمانیکه اهمیت حفظ اصولی اسناد ملی و تاریخی در مرکز توجه کسی نبود با تلاشی فراگیر بنیانگذار و نخستین رییس سازمان اسناد ملی ایران (مرکز آرشیو ملی ایران) شد. او یکی از معدود بزرگمردانی است که معنا و مفهوم کاربردی و علمی ویرایش را در سالهای ۱۳۳۰ در عمل تبیین کرد و استمرار بزرگی اش در جامع الاطراف بودن در ادبیات، ترجمه، ویرایش و هنر به ویژه علم و هنر فرش شناسی و خلق ارزش اجتماعی در علم و عمل تا هنگام بدرود با جهان هستی زبانزد است. حال پرسش آنکه قبول این بزرگواری و پشتوانه قرار گرفتن نام سیروس پرهام بر انجمن ویراستاران که در سال ۱۳۹۵ بنیان نهاده شد جز بیان وارستگی و باورمندی او به فرهنگ و تمدن این سرزمین و اعتماد به نسل جدید ادامه دهندهی راه او و یارانش در سن و سالی نزدیک به ۹۰ سالگییشان چه معنایی دیگری میتواند داشته باشد. در این اعتماد تنها یک چیز نمایان است؛ وارستگی این بزرگمرد و نامی بزرگ که پشتوانهای سترگ برای پوییدن و بالیدن بیشتر و بهتر ویرایش کشور در جایگاهی تشکل محور مبتنی بر آموزش و مهارت افزایی و میراث معنوی، علمی و عملی اوست.
تلاش بی وقفهی جدیِ استاد سیروس پرهام در تبیین، شکوفایی و ارتقا ویرایش کتابها، نشریات و متون در کشور بیش از نیم قرن به شکل مستمر ادامه داشته است. شاید یکی از آخرین فعالیتهای بزرگوارانهای استاد پذیرش عضویت در هیئت موسس سه نفرهی انجمن ویراستاران در سال ۱۳۹۵ است. اقدامی که جامعهی ویراستاران و اهل قلم کشور تا ابد بدان خواهد بالید.
همچنین جایگاه رفیع ایشان در ادب و هنر ایران با پژوهشها و کتابهای کممانندی بمانند «دستبافتهای عشایری و روستایی فارس» و «گنجینه ملی فرش ایران» و تجربیات او در قالب هیئت مدیره موزه فرش ایران، مشاورهی علمی مستمر، نظارت بر پژوهشهای علمی موزه فرش ایران و همچنین انتخاب ایشان به عنوان یکی از «چهرههای ماندگار فرش ایران» بیانگر جایگاه علمی، ادبی و هنری ایشان و لزوم پاسداشت این میراث گرانقدر است.
روان پاکشان در سرای برین در آرامش ابدی ماندگار باد
*کارشناس ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی ایران/مدرس دانشگاه و عضو انجمن ویراستاران