حذف صفر از پول ملی بر تورم بی تاثیر است

دیدارنیوز- حذف صفر از پول ملی کشور‌ها، نخستین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم و تورم تازنده آلمان‌غربی تجربه شد که چاپ مارک جدید را به دنبال داشت. پس از آن و به ویژه از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی به این سو، این عمل بار‌ها و بار‌ها در کشور‌های مختلف که اکثراً کشور‌های در حال توسعه بودند به اجرا درآمد.

کشور‌هایی که اقتصاد آن‌ها از تورم بالا رنج می‌بُرد و ارزش پول ملی آن‌ها در سراشیبی سقوط قرار گرفته بود، برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس، اقدام به حذف صفر یا صفر‌هایی از اسکناس‌ها کردند. عمده اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس، هیچ‌گونه تأثیری بر شاخص‌های اقتصادی و طرف عرضه و طرف تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه می‌گذارد.

از این‌رو، حذف صفر از پول ملی باید همراه دیگر اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی و انضباط مالی دولت‌ها باشد تا در کنار کنترل تورم، حذف صفر‌های اسکناس، کارکرد خود را داشته باشد، در غیر این صورت خداحافظی صفر‌ها به زودی اثر روانی خود را از دست داده و صفر‌ها قدرتمندتر از گذشته بازمی‌گردند.

داده‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حاکی از آن است که دست‌کم ۵۰ کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که در برخی از این کشور‌ها برای تکمیل چرخه روانی، نسبت به تغییر نام واحد پول نیز اقدام شده است.

در ایران تقریبا ۹۰ سال از آن روزی که ریال جایگزین تومان در اقتصاد شد می‌گذرد اما هیچ گاه، افکار عمومی واحد ریال را قبول نکرد و همچنان با تاکید بر تومان به معاملات خود ادامه داد، اما حدود ۲۰ سال پیش که شرایط اقتصادی متلاطم شد، کارشناسان بانک مرکزی پیشنهادی مبنی بر حذف صفر از پول ملی را مطرح کردند که به مرحله اجرا درنیامد اما با این حال، رئیس بانک مرکزی ۱۶ دی ماه از ارائه لایحه‌ای برای حذف صفر از پول ملی به دولت خبر داد و در نشستی به دعوت فراکسیون ولایی مجلس در این باره گفت: «لایحه حذف چهار صفر از پول ملی روز شنبه از سوی بانک مرکزی تقدیم دولت شده است و امیدوارم هر چه سریع‌تر، این مهم به نتیجه برسد.»

پیشینه این ایده به اواسط دهه هفتاد برمی‌گردد؛ زمانی که طهماسب مظاهری دبیر کل و حسین عادلی رئیس کل بانک مرکزی بودند. در آن زمان، مظاهری حذف صفر از پول ملی را پیشنهاد کرد، اما این طرح از سوی رئیس کل پذیرفته نشد و به بایگانی رفت. این طرح اکنون نیز مخالفت‌هایی با خود به همراه دارد و برخی از کارشناسان براین عقیده هستند که با انجام آن هیچ تغییری در شرایط اقتصادی کشور روی نمی‌دهد.

مهدی تقوی، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه از جمله کسانی است که تاثیر حذف صفر از پول ملی را بر شرایط اقتصادی کشور بی تاثیر می‌داند. او در گفت و گو با دیدارنیوز در این باره گفت: کاهش صفر‌ها در شرایط اقتصادی کشور، هیچ تفاوتی به وجود نمی‌آورد، زیرا آخرین اسکناس رایج در کشور ۱۰ هزار تومانی است. برخی که به دنبال حذف صفر از پول ملی هستند بر این تصورند که تورم در روز‌های آینده، افزایش خواهد یافت، بنابراین ارزش پول ملی بیش از این کاهش پیدا می‌کند و با این کار در صدد برآمده اند تا از افزایش تورم بکاهند.

وی در ادامه ابراز کرد: گروهی که حامی حذف صفرهستند باید بدانند که این کار بر نرخ تورم، تاثیری به جا نمی‌گذارد. برفرض فردی که ۵ میلیون تومان دستمزد به طور ماهانه دریافت می‌کرده است، پس ازحذف چهار صفر آن، دریافتی اش ۵۰۰ تومان می‌شود، از آن سو قیمت کالا‌ها هم به اندازه همین صفر‌ها کاهش پیدا می‌کند، بنابراین فرقی در کل ماجرا صورت نمی‌گیرد. علاوه براین در شرایط فوق، اعشاری‌ها مسئله دارمی شوند، بدین معنا در صورتی که ارزش کالایی برفرض ۴ هزارو ۵۰۰  یا ۴۵۰ تومان باشد، مشخص نیست که در این مواقع، چه کاری انجام می‌دهند.

این کارشناس مسائل اقتصادی در این رابطه اظهار داشت: برخی از کشور‌ها مانندآلمان در دوره جنگ دوم جهانی با شرایط بسیار سختی روبرو شدند و قیمت کالا‌ها به صورت وحشتناکی افزایش یافت، ما دارای این وضعیت نیستیم.

تقوی در این باره که طراحان حذف صفر از پول ملی، احتمالا پیش بینی روز‌های سختی را برای اقتصاد کشور می‌کنند، بیان کرد: تورم قبل از عید 8/5 درصد بوده که مطرح می‌کنند اکنون این رقم به 11/5 درصد رسیده است. مقداری ازاین تورم به سیاست‌های اخیر رئیس جمهور آمریکا برمی گردد و بخش دیگر آن به تصمیمات نادرست اقتصادی کشورمان مربوط می‌شود که این دو با همدیگر شرایط موجود را به وجود آورده است. به طور نمونه می‌توان به عدم کاهش کالا‌ها در نتیجه پایین آمدن ارزش دلار آمریکا اشاره کرد که بسیار سوال برانگیز است.

این استاد دانشگاه در رابطه با کاهش قیمت دلار توضیح داد: این احتمال وجود دارد که قیمت دلار براساسا اشتباه بانک مرکزی بالارفته باشد، بنابراین باید اشتباه تصحیح شود. دلار ۲۰ هزار تومانی وحشتناک بود و عدم ثبات قیمت آن، نشان دهنده سیاست‌های اشتباه اقتصادی در کشوراست.

وی درباره رابطه بین تورم و کاهش صفر تصریح کرد: ارزش پول ملی در نتیجه تورم به شدت کاهش پیدا می‌کند، در ایران تورم به اندازه‌ای که چنین اتفاقی روی دهد را شاهد نیستیم و کسی نمی‌تواند تورم فوق العاده را پیش بینی کند مگر آنکه یک شوک منفی وحشتناکی به کشور وارد شود.

تقوی درباره دلیل طرح این مسئله از سوی دولت افزود: احتمالا این مسئله به عدم فروش نفت در روز‌های آینده برمی گردد، اما همانطور که اشاره کردم در کل، حذف صفر‌ها در کاهش تورم، تفاوتی به وجود نمی‌آورد و فقط در کشور‌هایی که ابرتورم داشتند؛ آن هم در نتیجه جنگ، پاسخ داده است.