دکتر قاسم یزدان پناه، مدیرکل مدارس غیردولتی اسبق وزارت آموزش و پرورش یادداشتی را با عنوان تخته سیاه بهتر است یا تبلت برای دیدارنیوز ارسال کرده اند که می‌خوانید.
دیدارنیوزـ* قاسم یزدان‌پناه: اگر روزی برسد که تکنولوژی کپسول آبگوشت یا قورمه سبزی و یا خورشت قیمه درست کنه و تمام نیاز بدنم را تامین کند، من ترجیح میدم سفره‌ای پهن کنم و آبگوشتم را با دیگ گلی بپزم و سبزی و ترشی و دوغ را بزارم توی سفره و همراه با مستی بوی آبگوشت و کیف تماشای سفره، غذایم را با لذت بخورم!
خواندن کتاب توی گوشی موبایل و تبلت هم برام حکم همون کپسول غذایی را دارد! تا به حال یک کتاب دیجیتال را مطالعه نکرده‌ام، ولی در این چند سال حداقل پنجاه کتاب را به آغوش کشیدم و در سفر و حضر از خواندنشان و لمس کردنشان لذت بردم، البته در موبایل و تبلت خبر و مقاله می‌خونم، ولی درس و بحث و رمان جایش برایم کتاب کاغذی‌ست! آقای دکتر سرکارآرانی مطلبی از روزنامه ژاپنی (روزنامه Yomiuri Shimbum، ژاپن دوشنبه ۱۸ مارس ۲۰۲۴) در زمینه بازگشت کتاب به مدارس فنلاند گذاشته بود. با مترجم گوگل از ژاپنی به فارسی ترجمه‌اش کردم و چند جایی سرک کشیدم و شد این مطلب! امیدوارم مؤثر باشد.
البته من در نظام مدرسه‌ای طرفدار سنت و مدرنیته با هم هستم! باصطلاح نظام هیبریدی: "هم حضوری و هم مجازی! "با حذف هر یک از روش‌ها مخالفم!
فنلاند سال‌ها به عنوان یکی از بهترین نظام‌های آموزشی دنیا شناخته می‌شد. کشوری که با اصلاحات بنیادین، معلمان توانمند و رویکرد‌های خلاقانه، در آزمون‌های بین‌المللی مانند PISA همیشه در صدر جدول قرار می‌گرفت.
اما در سال‌های اخیر اتفاقی افتاده که برای بسیاری از کارشناسان آموزشی نگران‌کننده بود؛ عملکرد دانش‌آموزان فنلاندی در حال افت است. نمودار‌ها نشان می‌دهند که از سال ۲۰۰۶ به بعد، نمرات فنلاند در زمینه خواندن، ریاضی و علوم، رو به کاهش گذاشته است.
یکی از دلایل مهم این افت، وابستگی بیش از حد مدارس به ابزار‌های دیجیتال معرفی شده است. کلاس‌هایی با تبلت، آموزش‌های مجازی، و منابع آنلاین که اگرچه جذاب و به‌روز بودند، اما تمرکز، درک عمیق و یادگیری پایدار را تضعیف کردند.
حالا فنلاند تصمیم گرفته به مسیر سنتی‌تر بازگردد: استفاده از کتاب‌های درسی کاغذی. این بازگشت، نه یک عقب‌گرد، بلکه یک بازنگری آگاهانه است. پدر و مادر‌ها و حتی دانش‌آموزان از این تصمیم استقبال کرده‌اند؛ چون کتاب فیزیکی هنوز هم چیزی دارد که صفحه‌نمایش ندارد: عمق، تمرکز و پیوند ذهنی.
این تصمیم فنلاند، برای ما چه پیامی دارد؟
در دنیایی که سرعت، جذابیت و تکنولوژی همه‌چیز را دربر گرفته، شاید نیاز داریم یک‌بار دیگر نگاهی به سادگی و کارآمدی ابزار‌های سنتی بیندازیم. شاید لازم باشد به جای آنکه آموزش را قربانی نوگرایی کنیم، تعادلی میان «نو» و «موثر» برقرار کنیم.
کتاب، همچنان زنده است.
*مدیرکل مدارس غیردولتی اسبق وزارت آموزش و پرورش
