مصطفی آب روشن، جامعه‌شناس در یادداشتی به ترور اسماعیل هنیه در تهران و تبعات پاسخ نظامی احتمالی ایران به اسرائیل اشاره کرده که در دیدارنیوز می‌خوانید.
دیدارنیوز _ مصطفی آب روشن*: در دنیای مدرن امروزی آنچه که از اهمیت بنیادین برخوردار است، آگاهی از این واقعیت است که مناسبات بین المللی مبنای احساسی ندارد. حمله نظامی به اسرائیل به ظن ترور اسماعیل هنیه نقض حاکمیت این کشور خواهد بود بر اساس حقوق بین‌الملل، هیچ کشوری حق ندارد بدون توجیه قانونی، به خاک کشور دیگری حمله کند. اصول اصلی حقوق بین‌الملل شامل احترام به حاکمیت ملی کشور‌ها و عدم مداخله در امور داخلی آن‌ها است. طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل، کشور‌ها تنها در صورتی حق دارند از نیروی نظامی استفاده کنند که مورد حمله قرار گرفته و نیاز به دفاع مشروع داشته باشند.
این حق به دفاع از خود در برابر حملات آشکار و مسلحانه گسترده است، اما برای حمله به کشور دیگر به بهانه ترور یک شخص، شرایط لازم برای استفاده از این حق وجود ندارد، زیرا چنین اقداماتی ناخواسته می‌تواند باعث خسارت‌های غیرقابل جبران به غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی شود. اقدامات نظامی باید تحت نظارت و مجوز نهاد‌های بین‌المللی باشد تا از نقض حقوق بین‌الملل و اصول بشردوستانه جلوگیری شود. حاکمیت ملی یکی از اصول اساسی حقوق بین‌الملل است و هیچ کشوری نمی‌تواند بدون ارائه دلایل قانونی و تصویب نهاد‌های بین‌المللی، به خاک کشور دیگر حمله کند؛ لذا اقدام نظامی از سوی ایران به بهانه ترور رهبر حماس به هیچ عنوان مطابق با این اصول نبوده و نمی‌تواند توجیه قانونی برای حمله به اسرائیل باشد. زیرا واکنش‌های احساسی، ناخواسته می‌تواند به جنایات جنگی منجر گردد.
مشابه چنین وضعیتی در مورد سلمان رشدی نویسنده کتاب آیات شیطانی اتفاق افتاد یعنی دو سال پیش مورد ترور قرار گرفت و علیرغم اینکه ایران بار‌ها او را تهدید به مرگ کرده بود، اما هیچ کشوری به خودش اجازه نداد صرفاً به استناد این ادعا به ایران حمله کند و یا کشور ما را بدون دلایل قانونی بطور یکطرفه مورد حمله نظامی قرار دهد. بطور کلی و از منظر نظری نقد‌های بسیاری را می‌توان به عملکرد اسرائیل بار کرد، اما در رابطه با ترور رهبر حماس تا زمانیکه اسرائیل این ترور را رسما به عهده نگیرد و یا دلایل حقوقی محکمه پسند علیه این کشور ارائه نشود، هر گونه اقدام نظامی ولو محدود و کنترل شده با این توجیه که «هنیه در لیست ترور اسرائیل بوده» و یا «همه قرائن بر علیه اسرائیل است» یک اقدام خطرناک و غیر متقاعد کننده خواهد بود که بطور بالقوه می‌تواند ما را گرفتار یک جنگ غیر قابل کنترل و تمام عیار کند.
این نوع اقدامات تکانشی می‌تواند امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی را به خطر بیندازد که در نهایت به افزایش بی‌ثباتی در سطح بین‌المللی منجر خواهد شد. آمریکا و اسرائیل بخوبی به این امر آگاه بوده و با سکوت فریبکارانه خود، ایران را به ورطه جنگی خانمان سوز سوق می‌دهند که بطور قطع، پیامد‌های سیاسی، اجتماعی وحقوقی فراوانی به ایران بار خواهد شد؛ لذا هر گونه اقدام نظامی آشکار علیه اسرائیل، اشتباهی محض خواهد بود که منافع ملی را قربانی سیاست‌های احساسی و عوام پسندانه خواهد کرد.
*عضو انجمن جامعه شناسی ایران
