از بینی فرانسوی تا گوش الاغی

دیدارنیوزـ فاطمه شاهین فر: امروزه شاهد افزایش چشمگیر جراحی های زیبایی هستیم بنحویکه ایران از لحاظ میزان جراحی های زیبایی، در زمره ده کشور اول دنیا محسوب می شود. رایج ترین جراحی های زیبایی در درجه اول، جراحی بینی است. البته اخیرا جراحی های زیبایی عجیب و غریبی هم متداول شده است از قبیل قراردادن عنبیه مصنوعی و کاشت نگین در چشم یا تغییر دائم رنگ چشم به رنگ هایی همچون قرمز. اما عجیب ترین جراحی ها در موضوع زیبایی، جراحی های چشم گربه ای و گوش الاغی هستند.

جراحی چشم گربه ای یک نوع جراحی است که در آن چشم‌ها را با برش و جراحی تا حدی بالا می‌کشند تا تداعی‌کننده چشم‌های گربه باشد. در جراحی گوش الاغی هم گوش را به شکل نوک تیز درمی آورند. اما سوال اینجاست که علت افزایش جراحی های زیبایی چیست؟ و چرا افراد به این نوع جراحی های عجیب و غریب روی می آورند؟

افرادی که به جراحی های زیبایی روی می آورند دغدغه خاطر زیادی در رابطه با زیبایی خود دارند. این افراد دائم درپی مقایسه خود با دیگران هستند. آنها در درون خود احساس می کنند فرد غیرجذابی هستند و فکر می کنند باید از همه زیباتر باشند. این قبیل افراد، اگر در حضورشان از زیبایی شخص دیگری تعریف شود به شدت آزرده خاطر می گردند و احساس می کنند که زشت هستند.

از آنجایی که این افراد عقیده دارند برای جذاب و دوست داشتنی بودن باید از همه زیباتر باشند، ممکن است دائم از بقیه سوال کنند که من زیباتر هستم یا فلانی. اما حتی اگر همگان هم تایید کنند که او زیباست، اما دغدغه خاطر درمورد زیبایی در وجود او، از بین نمی رود.

نماد بارز این دغدغه خاطر، شخصیت نامادری سفیدبرفی و آینه جادوی اوست. در این داستان به خوبی به تصویر کشیده شده است که چطور یک نفر برای اینکه احساس خوبی به خود داشته باشد نیاز دارد که دائم از دیگران، تایید بگیرد که او از همه زیباتر است.

در نمایی دیگر، افرادی که دارای این دغدغه خاطر هستند دائما باید خود را در آینه وارسی کنند و نیاز دارند که به شکل افراطی آرایش کنند. البته یک دسته از این افراد هم هستند که از دیدن خود در آینه، چنان احساس شرم می کنند که از هر نوع آینه ای اجتناب می ورزند و حتی ممکن است از بقیه کناره گیری کنند و منزوی شوند. این افراد برای بهترشدن حال خود، درنهایت به جراحی های زیبایی پناه می برند.

آیا جراحی های زیبایی در بهبود وضعیت روحی موثر است؟

آنچه در برخورد با افرادی که جراحی های زیبایی عجیب و غریب انجام داده اند مشاهده شده اینست که جراحی های زیبایی، چیزی از مشکلات این افراد کم نکرده است، چراکه آنها نقص خیالی در چهره یا ظاهر خود را بیش از آنچه که هست می بینند. به همین ترتیب بعد از جراحی، همچنان ارزیابی منفی گرایانه ای از چهره و ظاهر خود دارند. معمولا باورهای این افراد درباره وضع ظاهری و چهره خود بعد از جراحی تغییری نمی کند و همچنان احساس غیرجذابی و زشت بودن دارند.

افراد مذکور، انتظارات غیرواقع بینانه ای از تغییراتی که قرار است به وسیله جراحی ایجاد شود دارند. به همین سبب بعد از آنکه مشاهده می کنند تغییر مورد انتظارشان صورت نگرفته به جراحی های متعدد دیگر روی می آورند و گاهی این جراحی ها و تغییرات را به شکلی اغراق آمیز در خود ایجاد می کنند. مثلا ممکن است لبهایشان بسیار درشت یا بینی خود را بسیار کوچک کنند. در بعضی مواقع هم مسیر خاص شدن چهره خود را در جراحی های عجیب و غریبی مثل چشم گربه ای یا گوش الاغی می بینند.

هنگامی که این افراد از دیدگاه واقع بینانه به مشکل خود می نگرند درمی یابند که تغییر در وضعیت ظاهری، چیزی از مشکلات زندگی آنها نکاسته است؛ البته برخی همچنان بر موضع خود می ایستند و حتی ممکن است به دلیل خشم زیاد از عدم تغییر مورد انتظار، از جراحان زیبایی شکایت کنند.

اختلالی به نام بدریخت انگاری بدن(body-dysmorphic disorder)

 اختلال «بدریخت انگاری بدن» را شدیدترین شکل دغدغه ذهنی درباب زیبایی چهره و بدن به شمار می آورند. در این اختلال، فرد دائما با یک نقص در ظاهر یا چهره خود درگیری ذهنی دارد و این اشتغال ذهنی باعث ناراحتی در فرد می شود. افرادی که دارای این اختلال هستند به دلیل دغدغه خاطر زیاد با چهره یا ظاهر خود، در کار و روابطشان دچار مشکل می شوند؛ چرا که دائما نگران هستند که دیگران درمورد چهره و ظاهرشان چه نظری دارند و از کوچکترین اظهارنظر منفی آنها درمورد زیبایی شان به شدت به هم می ریزند.

این اختلال در زمره اختلالات وسواسی محسوب می شود، یعنی همان طور که فرد وسواسی با دیدن آلودگی به شدت مضطرب می شود و لازم است رفتارهای وسواس گونه ای مثل شستن را بارها تکرار کند، این افراد هم از دیدن چهره یا بدن خود دچار شرم و اضطراب می شوند و برای از بین بردن این شرم و اضطراب، به رفتارهای وسواس گونه ای مثل وارسی دائمی در آینه یا آرایش غلیظ پناه می برند. درنهایت هم به دنبال این احساس زشتی ، به جراحی زیبایی پناه می برند.

علت «اختلال بدریخت انگاری بدن» هنوز به خوبی روشن نشده است؛ چراکه افراد مبتلا به این اختلال، به جراحان زیبایی رجوع می کنند تا به روانپزشک یا روانشناس؛ درحالیکه درمان این اختلال از طریق انواع جراحی بدون استثناء ناموفق است.

جراحی بینی در صدر جراحی های زیبایی قرار دارد. بعد از این جراحی، بیشترین جراحی ها به ترتیب مربوط به مو، پستان و اعضای تناسلی است. سن شروع اختلال بدریخت انگاری بدن، بین 15 تا 30 سالگی است. زنان بیش از مردان مبتلا می شوند و بیشتر بیماران مجرد هستند.

البته باید یادآور شد که تمامی افرادی که به جراحی های زیبایی روی می آورند، دارای این اختلال به شکل بیان شده نیستند. برای اینکه بتوان گفت فرد دارای اختلال بدریخت انگاری بدن است لازم است که به دلیل این دغدغه ذهنی در کار و روابط خود دچار مشکل شده باشد یا به شدت در وجود خود، دچار ناراحتی باشد.

بنابراین آنچه که افراد را به این جراحی های زیبایی می کشاند یک دغدغه خاطر درونی وسواس گونه درمورد زیبایی چهره یا ظاهر است. این دغدغه ذهنی در باب زیبایی ممکن است در همه افراد، وجود داشته باشد اما در برخی، این دغدغه ذهنی به قدری زیاد است که دیدن تصویر یک بازیگر زیبا یا کوچکترین اشاره ای مبنی بر زیبا بودن یک نفر، آنها را به شدت آزرده خاطر می کند و در درون خود، احساس بی ارزشی می کنند؛ اما مساله اینجاست که حتی با تایید همگان درمورد زیبا بودنشان یا جراحی های زیبایی نیز چیزی از احساس بد آنها کم نمی کند.