تفکیک زباله برای بازیافت نوین

دیدارنیوز ـ «تهرانی‌ها هر دقیقه شش تن زباله تولید می‌کنند» این آماری است که از سوی مسئولان حوزه شهری ارائه شده و طبق اعلام آنها به طور میانگین روزانه هفت تا نه هزار تن پسماند در شهر تهران تولید می‌شود. کارشناسان براین باورند که تولید زباله در یک شهر مانند یک شمشیر دولبه است و اگر فرآیند تفکیک از مبدأ و بازگشت آن به چرخه مجدد تولید و انرژی به خوبی انجام شود می‌توان از زباله‌ها به عنوان طلای کثیف نام برد، اما اگر امکانات جوابگوی تولید پسماند در یک جامعه نباشد و سیکل تفکیک زباله خشک از ‌تر به خوبی انجام نشود، پسماندها قادرند که به سرعت باعث آلودگی در شهر و آسیب جدی به محیط زیست ‌شوند. در چند سال اخیر شهرداری تهران با تجهیز امکانات به‌روز قصد داشته که از پسماندهای شهر به درستی بهره بگیرد، اما یکی از مشکلات این حوزه که کمتر به آن پرداخته شده مربوط به فرهنگ‌سازی در میان مردم و تفکیک زباله از مبدأ است و باعث شده روند چرخه تولید زباله در تهران تا امحاء و بازگرداندن آن به چرخه تولید، به صورت ناقص اجرا ‌شود.

با این وجود چندی پیش معاون خدمات شهری شهرداری تهران از اجرای پایلوت طرح تفکیک زباله از مبدأ، در چهار منطقه تهران(مناطق ۲۱، ۲۲، ۱۳ و یک) خبر داد. مجتبی یزدانی به ایلنا اظهار کرد: اپلیکیشنی طراحی شده که با مردم در ارتباط است، عنوان کرد: کارکرد این اپلیکیشن به این شکل است که در عوض پسماند خشک، کارت مردم را شارژ می‌کنند. مشترکان این اپلیکیشن در حال افزایش هستند. در کوچه‌های مختلف منطقه یک بیش از ۳۰ هزار نفر مشترک هستند. اکنون در منطقه یک، دیگر کسی را نمی‌بینید که داخل مخازن زباله سرک بکشد و زباله‌ها را بگردد؛ چراکه تفکیک زباله از مبدأ در این منطقه در حال انجام است. این فعالیت‌ها در راستای طرح مدیریت جامع پسماند است. یزدانی خاطرنشان کرد: نرخ و قیمت پسماند خشک بستگی به رابطه پیمانکار با مردم دارد و ما دخالتی در تعیین این نرخ نداریم. در حال حاضر در مناطق یادشده پیمانکاران خشک و ‌تر تجمیع شده‌اند.

ظرفیت طلای کثیف شهر

بنا به گفته‌های معاون خدمات شهری شهرداری تهران ذکر این نکته الزامی است که در چند سال گذشته هرچه روند تفکیک زباله در مناطق بالای شهرتهران به خوبی انجام شده، این اتفاق در مناطق پایین شهر، با مشکلاتی روبه‌رو بوده است. در این رابطه رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران می‌گوید: امروزه تفکیک پسماندهای خشک از ‌تر به یکی از اولویت‌های جوامع توسعه یافته تبدیل شده و باید این امر در شهر بزرگ تهران به یک فرآیند مطلوب تبدیل شود. تولید پسماند‌، تقکیک زباله خشک از ‌تر از مبدأ و امحای آن باعث می‌شود که زباله‌ها ارزش اقتصادی پیدا کنند. در صورت اجرای درست این فرآیند ما می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و برخی از زباله‌های خشک را دوباره به چرخه تولید بازگردانده یا تبدیل به کمپوس و در زباله‌سوزها از آن انرژی تولید کنیم. بنابراین فرآیند پسماند باید به صورت کامل از ابتدا تا انتها اجرا شود تا این طلای کثیف، به یک ظرفیت اقتصادی تبدیل شود و در کنار آن میزان تولید زباله‌ای که باید در شهر تهران دفع شود، کاهش پیدا ‌کند. زهرا صدراعظم نوری در گفت‌وگو با «آرمان» اظهار می‌کند: در شهر تهران به صورت میانگین 7 تا 9 هزار تن پسماند تولید می‌شود و به‌طور میانگین هفت هزار تن از پسماند روزانه‌تر و دو هزار تن خشک است. ما باید این را در نظر بگیریم که تولید پسماند مردم تهران از میانگین جهانی بالاتر است و به‌رغم این حجم از زباله، تفکیک پسماند خشک از ‌تر خیلی کم صورت می‌گیرد. به‌طور میانگین سه درصد از زباله شهر تهران تفکیک می‌شود و این تفکیک اصلا آمار قابل اعتنایی نیست. او در ادامه می‌افزاید: شورای شهر و کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری از شروع فعالیت خود در شورای پنجم یکی از اولویت‌هایش موضوع ساماندهی پسماند شهر تهران بوده که با معاونت خدمات شهری و سازمان مدیریت پسماند دائم جلساتی را برگزار می‌کنیم و پیگیر این موضوع هستیم. در طرح جدیدی که در حوزه خدمات شهری و حوزه پسماند داریم، یک بازنگری در تفکیک پسماند خشک از‌تر صورت گرفته و با انتخاب پیمانکار مجزا قصد داریم پسماندهای تهران را ساماندهی کنیم. در حال حاضر مزایده 12 منطقه تهران برگزار شده و این امر در چند منطقه به صورت پایلوت در حال انجام است و بعد از ارزیابی کیفیت، کار مناطق سنجیده خواهد شد و طرح جامعه مدیریت پسماند برنامه ریزی می‌شود. خوشبختانه قرارداد مشاور در حال انعقاد است و در بازه 15تا 18 ماه کار مطالعه آن انجام خواهد گرفت و فرآیند ساماندهی پسماندها به مرحله اجرا خواهد رسید. امیدواریم این وضعیت بهبود بخشیده شود و ما بتوانیم به هدف‌مان که تفکیک زباله از مبدأ تا مقصد است برسیم.

فرهنگ‌سازی و آموزش به شهروندان

این عضو شورای شهر درباره ضرورت فرهنگ‌سازی در تفکیک زباله خاطر نشان می‌کند: زباله مربوط به شهر تهران است و همه مناطق باید با یک فرمول و یک فرآیند در این‌باره اقداماتی را انجام دهند تا جمع‌آوری، دفن و تبدیل آن به صورت مطلوب انجام شود. این یک چرخه و فرآیند است و اگر در یک نقطه از شهر به درستی این اقدامات از سوی مردم انجام نشود، روند کار با مشکل روبه‌رو و سیستم را مختل خواهد کرد . از این رو ضرورت فرهنگ‌سازی در تفکیک زباله در مناطق جنوبی، غربی و همه نقاط تهران باید به خوبی انجام شود و مردم را از مزایایی که تفکیک زباله به همراه خواهد داشت مطلع کنیم. باید بنا به شرایط هر منطقه از تهران برنامه‌ریزی‌های متناسبی به شرایط آن صورت بگیرد تا سطح فرهنگ مردم در این زمینه بالاتر برود. آموزش و فرهنگ‌سازی باید به شهروندان به صورت مستمر انجام شود، تا به صورت یکپارچه از بالا تا پایین شهر پسماند‌ها را دریافت و اقدامات کافی در این رابطه انجام شود و آن زمان می‌توان به اثر بخشی پروژه امیدوار بود. صدراعظم نوری در مورد مشکل زباله گردهای شهر تهران و برهم زدن شرایط تفکیک زباله می‌گوید: اگر تفکیک زباله از مبدأ انجام و امکانات لازم در اختیار شهروندان قرار بگیرد و هر شهروند در طول روز زباله‌های خشک و ‌تر را از هم جدا کند ما می‌توانیم پیمانکاران را موظف کنیم که زباله‌ها را در محله‌هایی که تفکیک از سوی شهروندان صورت نگرفته را جمع آوری نکنند و از این رو مردم را ملزم به تفکیک زباله کنیم. همان‌طور که این اتفاق در چند منطقه تهران در حال رخ دادن است و زباله‌های خشک از ‌تر جدا شده، عملا زباله ‌تر و خشکی وجود نخواهد داشت که برای زباله‌گردها ارزشمند باشد. بنابراین اگر این فرآیند به درستی انجام شود فضا برای زباله گردها محدود خواهد شد و اجازه به آنها نخواهد داد که زباله‌های ارزشمند را جمع‌آوری کرده و موجب آلودگی محله‌ها شوند. از سوی دیگر پیمانکاران نیز برای به دست آوردن زباله‌های ارزشمند اهتمام بیشتری به کار خواهند گرفت. شهروندان ما باید به خوبی این موضوع را درک کنند که منابع ما محدود هستند و وضعیت اقتصادی جامعه به‌گونه‌ای است که باید صرفه جویی بیشتری صورت بگیرد و با اصراف کمتر، زباله و دورریز کمتری را به همراه خواهد داشت. بنابراین با رعایت این عوامل مصرف ما بهینه خواهد بود پسماندمان کاهش و آثار زیانبار بر محیط زیست نیز کم خواهد شد.

منبع: آرمان/ وحید استرون/۲۴ اذر ۹۷