چهارشنبه سوری، نماد همبستگی ملی

دیدارنیوزـ *مصطفی آب روشن: جشن چهارشنبه سوری همانند دیگر آیین‌های ملی اثر مثبت و سازنده‌ای در ایجاد نشاط اجتماعی دارد، اما آنچه که باعث می‌شود این جشن زیبا به کابوسی اجتماعی تبدیل شود رها شده‌گی و به رسمیت نشناختن این مناسبت از سوی نظام اجتماعی است.

وقتی این پتانسیل و سرمایه اجتماعی که می‌تواند شادی و نشاط همگانی را در بطن جامعه تزریق و هیجانات اجتماعی را تخلیه کند از سوی مسئولان فرهنگی کشور نادیده گرفته می‌شود خواهیم دید که این هیجانات در شکل مخرب و اسیب زننده‌ای خود را نشان می‌دهد این یک خطای فاحش تاریخی است که ما تلاش کنیم مناسبت‌هایی که شادی و نشاط را برای شهروندان به ارمغان می‌اورد را با توجیه فقدان مبنای منطقی سرکوب کنیم.

ما بایستی بپذیریم که چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های باستانی به شمار می‌آید که بطور بالقوه می‌تواند نماد عالی همبستگی اجتماعی تلقی شود، اما امروزه بخاطر نگاه‌های امنیتی و بی تفاوتی ساختاری، به عاملی ضد اجتماعی تبدیل شده است با دقت در دیگر جوامع، در می‌یابیم که جشن‌های ملی را به عنوان آیین‌های پذیرفته، پاس می‌دارند و به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند.

آنچه که باعث تاسف است اینکه شادی‌های کاذب و ناهنجاری که در قالب تخریب خود را نشان می‌دهد خود به عنوان سنتی نوظهور جایگزین جشن چهارشنبه سوری شده است، بطوریکه در سال‌های اخیر پیامدی جز غم و اندوه برای جامعه نداشته است در واقع چهارشنبه سوری در جامعه ما نمادی ضد اجتماعی و اعتراضی به خود گرفته است که انعکاس نادیده گرفتن این سنت پذیرفته شده‌ی اجتماعی است.

بنظر می‌رسد برای اینکه چهارشنبه سوری از یک معضل امنیتی به آیینی با شکوه و شادی‌آور تبدیل گردد بایستی سه گام اساسی از سوی نظام فرهنگی و اجتماعی برداشته شود اولین گام پذیرش و به رسمیت شناختن این ایین باستانی همانند دیگر اعیاد و مناسبت‌های رسمی بعنوان یک واقعیت اجتماعی است، دومین قدم، همدلی و همسویی فعالانه‌ی مسئولین و نهاد‌های فرهنگی در شادی و نشاط اجتماعی، و در گام سوم اتخاذ تدابیر عملی از سوی دولت، شهرداری ها، رسانه ملی، نیروی انتظامی است تا شادی و نشاط اجتماعی بخوبی محقق گردد.

بطور مثال: زمینه‌ی اجرای موسیقی زنده، نور افشانی در میدان‌های اصلی شهر و محلات بر قرار گردد از سوی دیگر اهدای فشفشه و یا وسایل آتش بازی استاندارد و بی خطر در محله‌ها در دستور کار خود قرار گیرد تا با تخلیه‌ی هیجانات منفی، نشاط و ارامش به جامعه باز گردد در واقع با مدیریت آیین چهارشنبه سوری، این سیل خروشان را می‌توان به نماد همبستگی ملی تبدیل کرد.

* جامعه شناس و استاد دانشگاه