بازگشت به توسعه برای ایران

دیدارنیوز ـ امید جهانشاهی: باخت مجدد سپاهان در بازی برگشت مقابل الهلال، باز آه و حسرت از شکستی دیگر را برای ما به همراه آورد. باخت تلخ است و، اما برای مردم ما باخت از عرب‌ها و عربستانی‌ها تلخ تر. هنوز درگیر این ذهنیت هستیم که آن زمان که ما صنعت نفت داشتیم، آن زمان که ما سازمان هوپیمایی داشتیم، آن زمان که ما دانشگاه تهران داشتیم ... آن‌ها نداشتند. شاید از همین روست که تحلیل‌های بعد از بازی این بود که چرا دفاع چپ را تقویت نکرده بودیم. چرا وینگر راست فلان نبود. چون اذعان به این واقعیت تلخ سخت است که آن‌ها در فوتبال از ما جلو افتاده اند.

اما واقعیت را باید پذیرفت و واقعیت این است که پیشرفت عربستان منحصر به فوتبال نیست. در کنفرانس پایان سال دارو که اسفند امسال (۱۴۰۲) در تهران برگزار شد، رسول دیناروند، رییس سابق سازمان غذا و دارو گفت: عربستان پارسال یک میلیارد دلار صادرات دارو داشته است و بیشترین صادرات دارویی ایران در سال‌های گذشته حداکثر به ۱۵۰ میلیون دلار رسیده است.

عربستان در زمینه هوش مصنوعی در میامی آمریکا سرمایه گذاری کرده است. یاسر الرمیان، رئیس صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان، با تاکید بر توسعه سرمایه گذاری در زمینه فناوری‌های نوظهور و بویژه هوش مصنوعی نشان داده است که عربستان می‌خواهد جزء «پیشگامان جهانی» باشد. او گفته است: «عربستان بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان است و این اراده سیاسی را هم دارد که در پروژه‌های هوش مصنوعی سرمایه گذاری کلانی بکند.»

در زمینه توسعه حمل و نقل هوایی و فرودگاهی، امروز هدف هواپیمایی ریاض دستیابی به ۱۰۰ مقصد در سال ۲۰۳۰ است. هواپیمایی ریاض برای رقابت با هواپیمایی امارات، قطر و ترکیه خرید بویینگ‌های جدیدی را در برنامه دارد.

احمد الخطیب، وزیر گردشگری عربستان، در کنفرانس صندوق سرمایه گذاری این کشور درباره اهداف سال ۲۰۲۳ گفت: امیدواریم تا سال ۲۰۳۰ به ۱۵۰ میلیون گردشگر برسیم و هدف این است که سهم بخش گردشگری در تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی از ۳ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۱۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ برسد.

گردشگری بخش مهمی در چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی است. بن سلمان تلاش می‌کند از طریق این چشم انداز و رشد جهشی درآمد‌های غیرنفتی، وابستگی کشورش به درآمد‌های نفتی را تا سال ۲۰۳۰ قطع کند. تجارت، ورزش، صنعت، گردشگری، حمل و نقل و سرگرمی مهمترین بخش‌های فعال سازی درامدزایی غیرنفتی در چشم انداز هستند. ساخت هتل‌های جذاب در امتداد سواحل دریای سرخ از جمله برنامه‌های آن‌ها برای توسعه صنعت گردشگری است. ویدیوی پر بیننده‌ای که در آن مسی برای گردشگری عربستان تبلیغ می‌کرد یکی از نمونه‌های تبلیغات پرسروصدا برای توسعه گردشگری است. از آقای ضرغامی هم در مورد آن پرسیدند که گفت «می‌گویند چرا شما مثل تبلیغات مسی انجام نمی‌دهید؛ مسی چند میلیون برای اسم خود می‌گیرد. ما در ایران آه نداریم با ناله سودا کنیم.» و کسی نپرسید مملکتی با این همه ثروت نفت و گاز و مس و فولاد و این جمعیت جوان و سرمایه انسانی چرا باید آه نداشته باشد که با ناله سودا کند.

دکتر مسعود نیلی اخیراً در هشتمین جشنوارۀ کارآفرینی امین الضرب سخنانی دلسوزانه و از سر درد گفته است: «چهل سال پیش وقتی پا به عرصه علم اقتصاد گذاشتم، سؤال‌هایی بزرگ مرتبط با آرزو‌هایی بزرگ‌تر در سر داشتم. با اشتیاق می‌خواستم بدانم چگونه می‌توان به یک کشور توسعه‌یافته تبدیل شد. برای دانستن اینکه آنانی که به این مرحله رسیده‌اند، چه کرده‌اند سر از پا نمی‌شناختم. اینکه یک کشور در حال توسعه برای آنکه بتواند به رشد‌های اقتصادی بالا دست پیدا کند لازم است چه کار کند برایم دغدغه‌ای جدی بود.

طی ۴۰ سال گذشته، بخش زیادی از آنچه یاد گرفته‌ام، پاسخ‌های مختلف و از زوایای مختلف مرتبط با این سؤالات بوده است. این سؤالات مربوط به رؤیا‌هایی بوده‌اند که از همان سال‌های اول در سر داشته‌ام. این رؤیا‌ها هرچند هیچ‌گاه من را رها نکرده‌اند، اما با عبور از مراحل جوانی به میان‌سالی و سپس مراحل بعدی، تنها پخته‌تر، به‌هنگام‌تر و واقع‌بینانه‌تر شده‌اند.
   در مسیر شکل‌گیری و تحولات رؤیاهایم، توسعه‌یافتگی کشورم را در گاز با قطر، در نفت با عربستان، در توریسم و صنعت با ترکیه و در موقعیت ممتاز جغرافیایی با امارات به عنوان کشور‌هایی که هرکدام به‌طور منفرد فقط یکی از مواهب ما را دارند، مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دادم.

وقتی فشار مشکلات طاقت‌فرسا می‌شود، چشم‌ها را می‌بندم و به رؤیاهایم می‌اندیشم. با خودم می‌گویم، کشوری که در گاز رتبه دوم جهانی را دارد، حتما می‌توانسته اقلاً به اندازه نصف همسایه‌اش قطر، گاز صادر کند. کشوری که دارای رتبه چهارم در برخورداری از ذخایر نفتی است، یقیناً می‌توانسته به اندازه ۴ میلیون بشکه نفت در روز صادر کند.

ما حتماً قادر بوده‌ایم که با مشارکت تولیدکننده‌های صنعتی معتبر جهانی بزرگ‌ترین خودروساز و بزرگ‌ترین سازنده لوازم خانگی و ماشین‌آلات و تجهیزات در منطقه پیرامونی خود باشیم و بدون تردید ورود حداقل به اندازه نیمی از تعداد گردشگرانی که به ترکیه می‌روند به ایران تصوری خیالی محسوب نمی‌شده است. با این محاسبات، ما می‌توانسته‌ایم در مجموع، حدود ۳۵۰ میلیارد دلار صادرات و تولید ناخالص داخلی در حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار داشته باشیم.تحقق تورم ۳ درصد و نرخ بیکاری در همین حدود و رشد اقتصادی بیش از ۵ درصدی آرزو‌هایی خیالی تلقی نمی‌شده است ...»

باری، باید پذیرفت که ما فقط در فوتبال عقب نیفتاده ایم. باید به توسعه بازگشت. به توسعه برای ایران.