جهانی‌شدن چگاسفلی همچنان در انتظار

دیدارنیوز: مدیر پایگاه میراث فرهنگی ارجان و چگاسفلی از لزوم توجه به طرح پژوهشی درخصوص جابه‌جایی روستای چگاسفلی خبر داد چراکه در جای جای منطقه زیدون محوطه‌های باستانی قرار دارد.

چگاسفلی یا تل باستانی چگاسفلی از آثار ملی ایران است که در دشت زهره در جنوب شرقی خوزستان و به فاصله اندکی از خلیج‌فارس قرار دارد. این محوطه باستانی در دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط هیاتی به سرپرستی «هانس نیسن» از مؤسسه‌ی شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو شناسایی شد و درسال ۱۳۸۸ به شماره ۲۸۸۲۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. این تل یک مکان آیینی بسیار مهم است که تاریخ آن به هزاره‌های کهن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد نقوش سفال‌های بدست آمده از گور‌ها از سنتی حکایت دارد که ریشه در فرهنگ‌های کهن ساکن در دشت‌های جنوب و جنوب غربی ایران دارد.

در حال حاضر، محوطه تل چگا سفلی به شدت در معرض خطرات طبیعی و انسانی است. روستایی به همین نام از زمان تقسیمات اراضی در دهه ۱۳۴۰ روی ویرانه‌های باستانی تل چگاسفلی شکل گرفته‌است و با وجود آنکه مسئولان سالهاست که بر لزوم جابه جایی این روستا تاکید دارند، اما تاکنون کار پیش نرفته.

کبری ابوعلی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی ارجان و چگاسفلی) با اشاره به آنکه کار‌های جابه‌جایی روستا درحال انجام است، گفت: دو هفته پیش جلسه‌ای با بنیاد مسکن و فرمانداری داشتیم و پیگیر جابه‌جایی روستا به نقطه‌ای دیگر هستیم، اما در این میان مسائل متعددی وجود دارد که باید لحاظ شود. اولویت ما جابه‌جایی روستاست، اما طرح پژوهشی این جابه‌جایی با پژوهشگاه سوانح است و در قانون ۶ مورد لحاظ شده که پژوهشگاه سوانح باید آنرا در نظر بگیرد. ما نیز پیگیر عملیاتی شدن پروژه هستیم و رصد می‌کنیم که بنیاد مسکن استان تا چه مرحله‌ای پیش رفته.

او درخصوص موانع احتمالی جابه‌جایی روستای چگاسفلی به نقطه‌ای دیگر گفت: مانع خاصی وجود ندارد، اما نیاز است که کار پژوهشی دقیقی در این خصوص انجام گیرد. جانمایی روستا نیز اهمیت بالایی برخوردار است چراکه در این محدوده و در جای جای منطقه زیدون محوطه‌های تاریخی و باستانی وجود دارد و هرجا ممکن است آثار باستانی بدست آید. از این رو در انتخاب جانمایی جدید باید دقت شود که در مرحله نخست میراث‌فرهنگی معارض نباشد و در مرحله دوم تبعات اجتماعی آن سنجیده شود. احصا همین موارد هم زمان بر است.

به گفته مدیر پایگاه میراث فرهنگی ارجان و چگاسفلی، درحال حاضر حدود ۵۳ خانوار در روستای چگاسفلی سکنا دارند که تعدادی از آن‌ها سند دارند. در این میان خط لوله گاز کشیده شده و سایر بخش‌های بهسازی متوقف شده تا تصمیمات نهایی اخذ شود.

او از عدم انجام کار‌های پژوهشی جدید در محوطه باستانی خبر داد چراکه درحال حاضر بودجه‌ای برای این مهم اختصاص نیافته و در نظر گرفته نشده.

ابوعلی همچنین از نصب دوربین‌های مداربسته طی ماه‌هایی پایانی سال جاری خبر داد و گفت: قرارداد نصب دوربین‌های مداربسته برای ماه‌های بهمن و اسفند منعقد شده و در انتظار رسیدن نوبت به پایگاه هستیم.

چگاسفلی یکی از محوطه‌های تاریخی نامزد ثبت جهانی است. برنامه تعیین عرصه محوطه چگاسفلی در دو مرحله پیش میدانی و میدانی انجام شده و در حین این عملیات گور‌های ۷هزارساله هشت‌گانه کشف شد که نشان دهنده سنت منحصر به فرد تدفین در این منطقه است و نظیر آن در هیچ مکان دیگری پیدا نشده‌ است. کاوش‌های چگاسفلی تعلق خلیج فارس به ایرانی‌ها را به ۶ هزار سال پیش برد. این کاوش‌ها سرنخ‌هایی به باستان‌شناسان داد که نشان می‌دهد ایرانی‌ها در ۲۰ کیلومتری خلیج‌فارس چگونه در هزاره‌های بعد روی تمدن‌های منطقه در بین‌النهرین تأثیر گذاشته‌اند.

ابوعلی در خصوص ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی در چگاسفلی نیز گفت: کاوش‌های باستان‌شناسی را در زمره پروژه‌هایمان قرار داده‌ایم و عملیاتی شدن آن به اعتبارات تخصیص یافته بستگی دارد. کرونا پروژه‌های زیادی را لغو کرد که از آن جمله کاوش در چگاسفلی بود.

او همچنین از لزوم جابه‌جایی روستا برای تبدیل شدن چگاسفلی به سایت موزه خبر داد و گفت: تا جابه‌جایی روستا انجام نشود، بسیاری از پروژه‌ها ابتر می‌ماند. مطمئنا برای ثبت جهانی چگاسفلی نیز اولویت جابه‌جایی است. درحال حاضر نیز آثاری که در کاوش‌های گذشته بدست آمد در موزه ملی ایران، مخزن اداره شهرستان و موزه‌های سطح استان نگهداری می‌شود. پیگیر راه‌اندازی موزه در چگاسفلی نیز هستیم.

ابوعلی خاطرنشان کرد: درحال حاضر ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار مرمتی برای ارجان، ۱۰۰ میلیون برای مطالعات و ۱۰۰ میلیون مطالعاتی و دیون گذشته ارجان تخصیص یافته و برای نصب دوربین‌های حفاظتی نیز اعتباراتی تخصیص یافته است.