تاثیر جنگ در اسرائیل بر بازارهای نفت ایران چیست؟

دیدارنیوز: فعلا به نظر می‌رسد که معامله‌کنندگان نفت خام انتظار افزایش شدید قیمت را ندارند چرا که هیچ تهدید فوری عرضه نفت را تهدید نمی‌کند. با این حال، همه نگاه‌ها به سمت ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت و حامی اصلی گروه حماس است.

بلومبرگ در این رابطه نوشت که در صورت وقوع حمله‌ای تلافی‌جویانه علیه ایران، ترس‌ها در خصوص تنگه هرمز هم تشدید خواهد شد. تهران پیش از این تهدید کرده بود که می‌تواند شریان حیاتی کشتیرانی در تنگه هرمز را ببندد.

از سوی دیگر، این احتمال نیز وجود دارد که ایالات متحده بخواهد مجددا جریان صادرات نفت ایران را به نحوی سرکوب کند.

به گفته باب مک نالی، رئیس «گروه انرژی راپیدان» و یکی از مقامات سابق کاخ سفید: «در صورت گسترش درگیری به ایران، سناریوی ایجاد اختلال در مسیر انتقال نفت» هم محتمل خواهد بود. وی در عین حال خاطرنشان ساخت که چنین سناریویی در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد.

اما این سناریو درست زمانی مطرح می‌شود که ذخایر جهانی نفت خام همین حالا هم به دلیل ماه‌ها افت شدید تولید عربستان سعودی و روسیه، برای مدت کوتاهی در ماه گذشته میلادی سبب شد تا قیمت نفت برنت نزدیک به ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد.

آیا بحران نفتی پنجاه سال پیش تکرار می‌شود؟

پی‌یر اندوراند، بنیانگذار شرکت مدیریت سرمایه Andurand گفت که درگیری بین اسرائیل و حماس «بعید است در کوتاه مدت بر عرضه نفت تاثیر بگذارد. اما در نهایت می‌تواند بر عرضه و قیمت‌ها تأثیر بگذارد.»

این حمله دقیقا در روز‌هایی در حال انجام است که ۵۰ سال از تحریم نفتی اعراب می‌گذرد، یعنی زمانی که عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان اوپک به دنبال «جنگ یوم کیپور» در سال ۱۹۷۳ جریان‌های نفتی به غرب را متوقف کردند.

هیچ کس انتظار ندارد که ریاض، که در حال مذاکره با واشنگتن بر سر عادی سازی روابط با اسرائیل است، بخاطر همبستگی با فلسطینی‌ها شیر‌های نفتی خود را به روی خریداران ببندد. در بدترین حالت، این درگیری ممکن است مذاکرات عادی‌سازی بین ریاض و اسرائیل را از مسیر خود خارج کند و تا حدی جلوی عرضه مضاعف نفت عربستان را بگیرد.

سهیل مزروعی، وزیر انرژی امارات عربی متحده به عنوان یکی از اعضای اصلی اوپک، روز یکشنبه صریحا اعلام کرد که این درگیری بر تصمیم‌گیری این گروه در عرضه نفت تأثیری نخواهد داشت.

وزیر انرژی امارات در ریاض به خبرنگاران گفت: «ما درگیر سیاست نمی‌شویم. ما بر اساس عرضه و تقاضا عمل می‌کنیم و کاری نداریم که کشور‌ها چه کار می‌کنند.»

آیا آمریکا مانع صادرات نفت ایران در حجم فعلی خواهد شد؟

ایران نیز که به نوبه خود یکی از اعضای اوپک است، حمایت خود را از حمله فلسطینی‌ها اعلام کرده است.

مک‌نالی گفت که اگر اسرائیل بخواهد با ضربه‌زدن به زیرساخت‌های ایران پاسخ دهد، آن وقت خواهد بود که «به دلیل خطر احتمال ایجاد اختلال [در عرضه نفت]، قیمت‌های نفت خام هم فورا افزایشی خواهد شد».

از طرف دیگر، در شرایط فعلی نفت ایران برای بازار‌های جهانی اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است چرا که عرضه محموله‌های نفتی ایران به بالاترین حد خود در پنج سال اخیر رسیده است. این امر با همراهی ضمنی واشنگتن همراه بوده است چرا که دو طرف درگیر نوعی دیپلماسی برای ایجاد مجدد محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای تهران هستند.

حمله حماس علیه اسرائیل و اعلام جنگ متقابل اسرائیل علیه حماس می‌تواند دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا را در مسیری قرار دهد که مجبور شود با صادرات محموله‌های نفتی ایران به چین برخوردی قهری‌تر داشته باشد.

اندوراند گفت: «فکر می‌کنم این تحولات منجر به اجرای قوی‌تر تحریم‌ها علیه ایران شود، بنابراین عرضه نفت ایران در آینده کمتر خواهد شد. آن وقت است که هیچ کس نمی‌داند که اثر دومینووار آن در منطقه چه خواهد بود؟»

بسته شدن تنگه هرمز

بلومبرگ در مقاله روز یکشنبه خود می‌نویسد که در یک سناریوی شدیدتر، ایران می‌تواند در مواجهه با یک تحریک احتمالی مستقیم، با مسدود کردن تنگه هرمز به آن پاسخ دهد.

نفت‌کش‌ها روزانه نزدیک به ۱۷ میلیون بشکه نفت خام و میعانات را از طریق تنگه هرمز جابجا می‌کنند که در باریک‌ترین نقطه آن فقط ۳۳ کیلومتر عرض دارد. تهران همزمان با اعمال تحریم‌ها علیه ایران، در سال ۲۰۱۱ هم تهدید به بستن تنگه هرمز کرده بود، اما در نهایت از این موضع عقب‌نشینی کرد.

موج افزایشی عرضه بشکه‌های نفت ایران تا حدودی به تعدیل قیمت سوخت در سال جاری میلادی کمک کرده است، آن هم در زمانی که عربستان و روسیه عرضه خود را کاهش داده‌اند. اقدام مشترک ریاض و مسکو باعث می‌شود تا ذخایر نفت خریداران با سریع‌ترین سرعت ممکن کاهش یابد و قیمت بالایی را برای عرضه‌های فوری نفت در پی داشته باشد.

کاهش تولید توسط سعودی‌ها و روسیه ممکن است قیمت‌ها را بیش از حد بالا بیاورد و نگرانی‌ها را تشدید کند و خطر افزایش نرخ بهره را تقویت کند.

تاثیر ذخایر عمده عربستان و امارات

کاهش تولید به حدود ۹ میلیون بشکه در روز به ریاض ظرفیت عظیمی از ظرفیت تولید مازاد داده است که اگر بحران فعلی منجر به ایجاد اختلال در عرضه شود، می‌تواند از آن استفاده کند. بر اساس برآورد‌های بلومبرگ، پادشاهی عربستان حدود ۳ میلیون بشکه در روز ذخایر دارد و همسایه آن یعنی امارات عربی متحده هم یک میلیون بشکه ذخیره دارد.

همین ظرفیت فوق‌العاده بیکار می‌تواند دلیل دیگری باشد تا معامله‌کنندگان انتظار افزایش فوری قیمت در زمان بازگشایی بازار‌ها در روز دوشنبه را نداشته باشند.