امشب منتظر «ماه آبی» باشید!

دیدارنیوز: امشب «ماه آبی» در آسمان پدیدار می‌شود که یک پدیده کمیاب و حاصل همزمانی سه رویداد نجومی است. ماه آبی چیست و چه زمان‌هایی اتفاق می‌افتد؟

به گفته ناسا، یک ماه آبی به طور متوسط هر ۲ یا ۳ سال یکبار رخ می‌دهد و وقوع یک ماه آبی که ابرماه هم هست، نادرتر است.

دو نوع تعریف برای ماه آبی وجود دارد، اما درهیچ کدام ماه آبی رنگ نیست. ماه آبی فصلی تعریف قدیمی ماه آبی است و به سومین ماه کامل در فصلی اطلاق می‌شود که دارای ۴ ماه کامل است. در حالی که تعریف دوم ماه آبی ماهانه است که به دومین ماه کامل در ۱ ماه تقویمی اشاره دارد.

از آنجایی که چرخه فاز‌های ماه تقریباً ۱ ماه طول می‌کشد، ما معمولاً هر سال ۱۲ ماه کامل را تجربه می‌کنیم. بسیاری از فرهنگ‌ها نام‌های متمایز را برای ماه کامل هر ماه گذاشته اند. یعنی ۱۲ ماه، ۱۲ ماه کامل، ۱۲ نام.

مدار ماه به دور زمین یک دایره کامل نیست. در نتیجه، فاصله بین زمین و ماه با چرخش آن به دور سیاره ما متفاوت خواهد بود. ماه کامل در حالی اتفاق می‌افتد که ماه در نزدیک‌ترین نقطه خود به زمین است (حضیض).

چرخه ماه در واقع ۲۹.۵ روز طول می‌کشد که به این معنی است که تکمیل ۱۲ چرخه قمری ۳۵۴ روز طول می‌کشد؛ بنابراین هر ۲.۵ سال یا بیشتر، سیزدهمین ماه کامل در یک سال تقویمی مشاهده می‌شود. این سیزدهمین ماه کامل با طرح نامگذاری عادی مطابقت ندارد و به آن ماه آبی می‌گویند.

ماه آبی بعدی کی اتفاق می‌افتد؟

این بستگی به این دارد که از کدام تعریف برای ماه آبی استفاده کنید. اگر یکی از ۴ فصل، ۴ ماه کامل داشته باشد، ماه سوم باید ماه آبی (فصلی) نامیده شود.

اگر از این قانون پیروی کنید، ماه آبی بعدی در ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ (۲۸ مرداد ۱۴۰۳) رخ خواهد داد. در تابستان ۲۰۲۴ تعداد ۴ ماه کامل (۱ تیر، ۳۰ تیر، ۲۸ مرداد و ۲۷ شهریور) وجود خواهد داشت. از آنجایی که ماه کامل آگوست سومین ماه کامل مجموعه تابستانی است، ماه آبی خواهد بود.

اما دومین ماه کامل در یک ماه همان چیزی است که اکنون به عنوان تعریف عمومی از یک ماه آبی پذیرفته شده است. اگر از قانون وقوع ۲ ماه کامل در ۱ ماه پیروی کنید، در ۳۰ آگوست ۲۰۲۳ (چهارشنبه ۸ شهریور) ماه آبی خواهیم داشت. این ماه بزرگترین و درخشان‌ترین ماه کامل سال خواهد بود.

در حالی که سوپرماه آبی چهارشنبه بزرگ به نظر می‌رسد، کسانی که انتظار دارند آن را آبی ببینند، ناامید خواهند شد. در طول ماه آبی، سطح ماه رنگ خود را تغییر نمی‌دهد. آخرین ماه آبی در آگوست ۲۰۲۱ اتفاق افتاد و پس از ماه آبی چند روز آینده، ماه آبی تا ماه می ۲۰۲۶ (اردیبهشت-خرداد ۱۴۰۵) دیگر باز نخواهد گشت.

پس ماه آبی ماهانه بعدی بر اساس زمان و تاریخ در ۳۰ آگوست ۲۰۲۳ (۸ شهریور) است. ماه آبی فصلی بعدی در ۱۹ آگوست ۲۰۲۴ (۲۸ مرداد ۱۴۰۳) اتفاق خواهد افتاد.

ماه‌های آبی چند بار رخ می‌دهند؟

از نظر نجومی ماه آبی می‌تواند نسبتاً مکرر رخ دهد. به گفته ناسا، قمر‌های آبی هر ۲ تا ۳ سال یک بار رخ می‌دهد. از آنجایی که تقریباً ۲۹.۵ روز بین ماه‌های کامل وجود دارد، فوریه (بهمن-اسفند) هرگز ماه آبی را تجربه نخواهد کرد، زیرا فقط ۲۸ روز در سال معمولی و ۲۹ روز در سال کبیسه دارد. گاهی اوقات فوریه اصلا ماه کامل ندارد که به آن ماه سیاه می‌گویند.

آخرین ماه آبی کی بود؟

آخرین ماه آبی در ۲۲ آگوست ۲۰۲۱ (۳۱ مرداد ۱۴۰۱) بود.

آیا ماه می‌تواند آبی شود؟

بله، اما این یک رویداد بسیار نادر است، حتی می‌توان گفت که یک بار در ماه آبی اتفاق می‌افتد.

به گفته ناسا در سال ۱۸۸۳ (۱۲۶۲ شمسی) یک آتشفشان اندونزی به نام کراکاتوآ فوران کرد و خاکستر را تا ارتفاع ۸۰ کیلومتری در جو پخش کرد. ذرات ریز خاکستر (به اندازه یک میکرون) به عنوان یک فیلتر عمل کردند، نور قرمز را پراکنده و ماه را به رنگ سبز آبی متمایز تبدیل کردند.

بر اساس وبگاه ناسا ساینس، فوران‌های آتشفشانی دیگری نیز به عنوان عامل قمر‌های آبی شناخته شده اند، از جمله فوران آتشفشان ال چیچون در مکزیک در سال ۱۹۸۳ (۱۳۶۲) و فوران‌های کوه سنت هلن در سال ۱۹۸۰ (۱۳۵۹) و کوه پیناتوبو در سال ۱۹۹۱ (۱۳۷۰).