محبی‌نیا: مشکل بزرگ تندرو‌های ایدئولوژیک هستند

دیدارنیوز: جهانبخش محبی‌نیا می‌گوید: در موضوع حجاب و آزادی‌های اجتماعی، یک توافق اجتناب‌ناپذیری که هم حاکم بر جامعه و حکومت و طیفی که در این حوزه تفکر دیگری دارند حاکم خواهد شد، به نحوی که آن‌ها به یک توافق غیرارادی خواهند رساند.

جهانبخش محبی‌نیا، استاد علوم سیاسی دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا نظام در سال جدید آزادی‌های اجتماعی بیشتری به مردم می‌دهد یا خیر، به رویداد۲۴ گفت: با توجه به تحلیل نشانه‌های از نیرو‌های موثر در ساختار سیاسی-اجتماعی و اقتصادی جامعه ایران و همچنین با توجه به برگزاری انتخابات به عنوان رویداد سیاسی ۱۴۰۲، تحلیلم این است که هرگونه گشایش در فضای آزادی‌های مدنی، سیاسی و برخورداری از حقوق سیاسی و اجتماعی، الزامی است و به عنوان یک شهروند ایرانی علاقمند به ایران اسلامی، ورود به این فضا را ضروری می‌دانم. اینکه نظام سیاسی، صلاحیت تشخیص این ضرورت را دارد یا نه، یک امر دیگری است و آیا اینکه این سطح از برخورداری برای منافع حیاتی و امنیت ملی ضروری است یا نه، برداشتم این است که به این نکته رسیده است.

محبی‌نیا گفت: در جامعه دو نوع تندرو داریم؛ یک بخش تندرو‌های عقیدتی و ایدئولوژیک هستند و بخش دیگر کسانی که تندروی را به عنوان ابزاری برای رسیدن به قدرت پیشه خود ساختند. آن‌هایی که از تندرویی به عنوان یک ابزار استفاده می‌کنند، در مسیر اعطای آزادی و گشایش‌ها ممکن است به راحتی آرام شوند. اما گروه دوم، تندروی ایدئولوژیک دارند، گروه سرسخت، مقاوم و غیرقابل نفوذی محسوب می‌شوند که وقتی همت نظام با طیف متوسط و اقشار عقلانی جامعه پیوند بخورد، به ناچار یا سکوت می‌کنند یا اینکه به باور خودشان به دنبال فرصت‌های مناسبی برای کارشکنی خواهند بود که احتمال اینکه مقاومتی را در مقابل نظام و پیوند نظام با اقشار عقلانی داشته باشند، وجود دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح می‌کند: نظام سیاسی ایران ثابت کرده که این نوع هسته‌های مقاوم چه در قبل و چه بعد از انقلاب و حتی پیش از مشروطیت، آنچنان اثرگذار و موفقیت‌آمیز نتوانسته‌اند حرکت‌های اقناعی منجر به توفیق داشته باشند.

محبی‌نیا با اشاره به حد و حدودی که نظام در مسئله آزادی با آن مواجه است، گفت: یک حد و اندازه‌ای داریم که در دل قانون اساسی است که به امنیت ملی و در واقع شاکله دینی نظام، ضرر و آسیبی نرسد. یک سطحی از آزادی‌های سیاسی داریم که می‌توانیم با فهم جمعی به آن برسیم. در نهایت یک حدی از آزادی‌ها وجود دارد که آن‌ها را بخشی از نیرو‌های خارج از نظام آن‌ها را به عنوان یک امکانی برای رسیدن به اهداف خارج از قانون اساسی برای خودشان قائل هستند.

نماینده ادوار مجلس گفت: فکر می‌کنم سطح دوم آزادی‌های سیاسی-اجتماعی که برگرفته از قانون اساسی و فهم اجتماعی است، می‌تواند رهگشای توفیق اقتصادی هم باشد که رهبری در پیام سال اشاره کردند که حتما برای مهار تورم و رشد تولید، بدون تعارف به آزادی‌های مصرح در قانون اساسی نیازمندیم و هم برای اینکه امنیت را به عنوان یک پدیده‌ای در قرن ۲۰ که ویژگی‌های گفتمانی پیدا کرده است، می‌توانیم با آن نگاه آن را تحکیم کنیم و رضایت نسبی شهروندان را به دست بیاوریم.

او ادامه داد: ورود به سالن‌های تصمیم‌گیری سیاسی نظام، ورود به کسب منفعت تا جایی که به منافع عامه آسیب‌رسان نباشد، بیان سلیقه‌های سیاسی و تفکرات سیاسی به نحوی که خدشه بر تمامیت ارضی وارد نکند، می‌تواند سطح آزادی‌های سیاسی-اجتماعی و حتی اقتصادی ما باشد.

محبی‌نیا در پاسخ به این سوال که آیا موضوع حجاب نیز بخشی از این آزادی‌ها خواهد بود یا خیر، گفت: ما نباید توقع داشته باشیم در رابطه با حجاب که از طرف همه اعضا درگیر، وجه سیاسی پیدا کرده است، بتوانیم به توافق برسیم. اما یک توافق اجتناب‌ناپذیری که هم حاکم بر جامعه و حکومت و طیفی که در این حوزه تفکر دیگری دارند حاکم خواهد شد، به نحوی که آن‌ها به یک توافق غیرارادی خواهند رساند.