با توجه به نزدیکی انتخابات و فعالیت سخت و پیگیرانه احزاب در ترکیه، این کشور حالا در آستانه یکی از پیچیده‌ترین انتخابات ریاست جمهوری تاریخ خود قرار گرفته است.
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: سیر اتفاقات سیاسی ترکیه پس از جدایی "حزب خوب" از جمع مخالفان اردوغان چنان سریع و پیش‌بینی ناپذیر جلو رفت که برخی از خبرگزاری‌ها سه شبانه روز بی وقفه در حال انتشار خبر فوری بودند. اخباری که جمعه شب با "میز قمار" خواندن ائتلاف مخالفان از سوی "مرال آکشنر" آغاز و سه روز بعد با توافق شش رهبر مخالف دولت برای نامزدی "کمال کلیچدار اوغلو" موقتا آرام گرفت. روندی که دولت آن را سناریوی نخ نما برای جلب افکار عمومی می‌داند و اپوزیسیون، بزرگترین همبستگی ملی در جهت شکست اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری می‌خواند؟! اما فارغ از برداشت‌های متفاوتی که از این رفت و برگشت‌های سیاسی وجود دارد همه در یک قول با هم متفق شده اند؟! ترکیه در آستانه یکی از پیچیده‌ترین انتخابات ریاست جمهوری تاریخ قرار گرفته است.
-انشعاب "حزب خوب" ۷۲ ساعت قبل از اعلام نامزد نهایی ضربه مهلکی به اپوزیسون وارد کرد. شش حزب سیاسی عمده مخالف دولت نه تنها پس از یکسال جلسات مستمر از معرفی نامزد مشترک باز ماندند، که پس از جدایی به تندترین شکل ممکن علیه هم موضع گرفتند. اتفاقاتی تلخ و تکراری که دستمایه طنز و تمسخر کاربران شبکه‌های مجازی و عصبانیت سازمان رای مخالفان دولت شد. چنانکه روزنامه‌های حامی دولت ۴ مارس با تیتر‌های افتضاح، فلاکت و فاجعه، عملکرد میز شش نفره را زیر سوال بردند.
-رهبران مخالف دولت، اما بیکار ننشستند. اکرم امام اوغلو شهردار استانبول و منصور یاواش شهردار آنکارا از مهمترین آن‌ها بودند. طبق اطلاعات درز کرده به مطبوعات این دو سیاستمدار برجسته حزب جمهوری خلق ساعت ۲ بامداد یکشنبه با مراجعه به منزل آکشنر آخرین تلاش‌ها برای زنده نگه داشتن ائتلاف را در جلسه‌ای یک ساعته انجام دادند. توافقی در ۱۲ بند که "طا‌ها آکویل" روزنامه نگار سرشناس مخالف دولت در تهیه آن نقشی عمده بر عهده داشته و اعطای پست معاون اجرایی ریس جمهور به اکرم امام اوغلو/یواش و بازگشت به سیستم نخست وزیری از مهمترین شروط آن است.
-دوشنبه بعدازظهر دفتر حزب "سعادت" در آنکارا میزبان رهبران مخالفان بود و از صبح خبر بازگشت "مرال آکشنر" به میز شش نفره در فضای مجازی دست به دست می‌شد. بالاخره پا درمیانی "امام اوغلو" و "یاواش" کارگر افتاده و "آکشنر" در میان تشویق هزاران هوادار دوباره به صف مخالفان پیوست. ساعتی بعد هم "کمال کلیچدار اوغلو" رهبر حزب "جمهوری خلق" دوشادوش رهبران احزاب "آینده"، "دموکراسی و پیشرفت"، "دموکرات"، "خوب" و "سعادت" نامزدی خود را برای انتخابات اعلام کرد! بنظر اپوزیسیون از پیچ سخت اول به سلامت عبور کرده است.
-«ما سفره ابراهیم خلیل‌الله را پهن خواهیم کرد تا هیچ کودکی گرسنه نخوابد»! این جملات بخشی از سخنرانی کمال کلیچدار اوغلو حین اعلام نامزدی در انتخابات ۲۰۲۳ است. نشانه‌ای مهم از چرخش فکری اپوزیسون که گویی با درک حساسیت‌های مذهبی مردم ترکیه از "لایسیته بنیادگرا" دهه ۹۰ به سمت "سکولاریسم روادار" عصر حاضر حرکت کرده و سعی می‌کند با روایتی دینی از سیاست‌های خود درباره عدالت اقتصادی و تساهل مذهبی سخن بگوید. روشی که اتفاقا "اکرم امام اوغلو" چنان ماهرانه آن را در انتخابات ۲۰۱۹ به اجرا گذاشت که شهرداری استانبول به عنوان پایگاه سنتی عدالت و توسعه پس از سی سال به کنترل مخالفان درآمد.
-اپوزیسون در سال ۲۰۱۸ با سه نامزد به رقابت با اردوغان برخواست. "محرم اینجه" از چپ سکولار، "مرال آکشنر" با حمایت راست ملی گرا و "صلاح الدین دمیرتاش" از سوی کرد‌ها هر کدام بخشی از آرای مخالفان را کسب کردند. اما ظاهرا این بار شرایط در حال تغییر است. چه آنکه پس از ائتلاف راست و چپ در جبهه اپوزیسیون، "مدحت سنجر" از رهبران حزب دموکراتیک خلق‌ها در مصاحبه با تلویزیون "هابارتورک" با آرزوی موفقیت برای کلیچدار اوغلو از امکان ائتلاف کرد‌ها و میز شش نفره سخن گفت. دو روز بعد هم "دمیرتاش" دیگر رهبر دموکراتیک خلق‌ها از داخل زندان در نامه‌ای سرگشاده به "مرال آکشنر" خواستار روشن شدن استراتژی حزب "خوب" در قبال آرای کرد‌ها در انتخابات پیش رو شد. تکاپو‌هایی که از امکان ملحق شدن بزرگترین حزب کرد ترکیه به ائتلاف مخالفان و ایجاد یک انتخابات کاملا دو قطبی در اردیبهشت ۱۴۰۲ خبر می‌دهد. ائتلاف با احزاب کرد دومین پیچ سخت مخالفان در مسیر انتخابات است که احتمالا در روز‌های آینده تصویر روشن تری از آن خواهیم دید.
- هفته اخیر با چند نفر از حامیان عدالت و توسعه در شبکه‌های مجازی گفتگو کردم-البته سرعت اینترنت و قدرت فیلترینگ دمار از هر ارتباطی در می‌آورد- حتی یکی از آن‌ها از رای به اردوغان در سال ۲۰۱۸ پشیمان نشده و چنان نسبت به انتخاب دوباره "کابادایه*" مطمئن بودند که علاقه و دلیل چندانی برای دفاع از اردوغان نمی‌دیدند! بنابراین پیش بینی نتایج انتخابات سال آینده تنها براساس فضای مجازی و تحلیل رسانه‌های بین المللی چندان دقیق و کامل نیست.
- آیا تورم ۲۰۰ درصدی دو سال اخیر، زلزله ۷.۷ ریشتری قهرمان ماراش و ائتلاف مخالفان حول یک نامزد واحد می‌تواند عدالت و توسعه را زمین‌گیر کند؟! شاید این دلایل برای شکست لازم باشد، اما همچنان کافی نیست؟! خصوصا اگر یک سوی ماجرا رجب طیب اردوغان باشد. سیاستمداری که از اولین و آخرین شکست انتخاباتی اش ۳۴ سال می‌گذرد؟!
* "کابادایه" لقب اردوغان در میان هوادارنش است که به معنای لوطی، گردن کلفت و داش مشتی محله است.
*خبرنگار و کارشناس مسائل ترکیه
