بر اساس آخرین اتفاقات، ائتلاف اپوزیسیون دولت اردوغان، در جلسه ۳ مارس در معرفی کاندیدای واحد برای رقابت با اردوغان به بن‌بست رسیده و دچار شکاف شده است.
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: پس از زلزله ۷.۵ ریشتری جنوب ترکیه و مشکلات و مصائب پیش آمده برای بخش بزرگی از مردم کشور، پیش‌بینی‌های فراوانی درباره شکست دولت در انتخابات اردیبهشت ماه در سطح رسانه‌ها مطرح شد؛ چنانکه برخی از تحلیل‌گران با اشاره به نارضایتی گسترده در پایگاه رأی اردوغان در استان‌های حادثه دیده، از پایان کار عدالت و توسعه سخن می‌گفتند، غافل از آنکه زلزله بزرگتری در راه است. ائتلاف اپوزیسیون در جلسه ۳ مارس در معرفی کاندیدای واحد برای رقابت با اردوغان به بن‌بست رسیده و دچار شکاف شد.
- در یادداشت‌های قبلی، یکی از بزرگترین عوامل موفقیت اردوغان در سیاست را ضعف و تشتت جبهه مخالفان به شمار آوردم، جبهه‌ای از احزاب ناهمگون که در لحظات حساس و سرنوشت ساز متفرق می‌شوند. همانگونه که در انتخابات ۲۰۱۸ "مرال آکشنر"، "محرم اینجه" و "صلاح الدین دمیرتاش" به رقابت با اردوغان برخاسته و اتفاقا یکی از سخت‌ترین شکست‌های تاریخ اپوزیسیون را به بار آوردند. به نظر می‌آید این بار هم، در بر همان پاشنه می‌چرخد. مخالفان که از حدود یک سال پیش در سازوکاری بنام "میز شش نفره" روند اعلام نامزد مشترک و شکل حضور در انتخابات را پی می‌ریخت، درست در لحظه اعلام نامزد نهایی دچار لغزش شده و "حزب خوب" از ائتلاف خارج شد و آب سردی بر پیکر مخالفان دولت که پس از پیروزی در انتخابات شهرداری‌های ۲۰۱۹ در سودای فتح کاخ ریاست جمهوری بودند، ریخت.
چرا؟ چپ و راست دور یک میز جمع نمی‌شوند
با نگاهی به مواضع سیاسی/ اقتصادی احزاب حاضر در میز شش نفره به راحتی می‌توان دریافت که امکان تشکیل دولتی مقتدر و یک‌دست از سوی اپوزیسیون وجود ندارد. در واقع حزب "جمهوری خلق" با رویکردی چپ/ سکولار در کنار حزب راست/ ملی گرای "خوب" و اسلام گرا/ محافظه کار "سعادت" در مانیفست، سازمان رأی و حتی شعار‌ها متفاوت‌اند و سخت بتوان چنین اجتماع متناقضی را زیر یک پرچم جمع کرد.
هرچند حزب "جمهوری خلق" در دو سال اخیر در شهرداری آنکارا و استانبول کارآمدی و شایستگی بالای از خود نشان داده و حتی "اکرم امام اوغلو" و "منصور یواش" در بسیاری از نظرسنجی‌های سراسری بالاتر از اردوغان قرار گرفته‌اند. اما همین نامزد‌ها اگر از سوی "میز شش نفره" زمام امور کشور را در دست گیرند آن گاه انتظارات، روش‌ها و سیاست‌های‌شان تحت تاثیر دیگر گروه‌ها کمرنگ خواهد شد. از دیگر سو در ناخودآگاه جمعی مردم ترکیه سابقه سیاه دولت‌های ائتلافی و ناهمسوی دهه ۹۰ همچنان زنده است. دولت‌های مرکب از چپ/ راست و حتی اسلام گرا/ سکولار چنان عملکرد ناموفقی در اقتصاد و سیاست از خود به یادگار گذاشتند که همچنان مورد طعنه اردوغان و حزب عدالت و توسعه هستند.
چگونه؟ راست‌گرایان از اپوزیسیون جدا شدند
مهمترین اختلاف میز شش نفره از همان زمان تشکیل، حزب "خوب" بود. یک تشکل راست‌گرا که تا قبل از انتخابات ۲۰۱۸ از همراهان حزب ملی گرای "حرکت ملی" به حساب می‌آمد و سپس در آستانه انتخابات با انشعاب از آنان با نامزدی "مرال آکشنر" در انتخابات ریاست جمهوری حدود ۳.۵ میلیون رای کسب کرد. خانم آکشنر که حدود ده سال یکی از سخنگویان مجلس کبیر ترکیه بوده و از نظر رسانه‌ای و سخنوری از زبدگان عرصه سیاست به حساب می‌آید، در طول چهار سال اخیر در کارزاری همه جانبه علیه اردوغان به یکی از رهبران اصلی اپوزیسون بدل شده است. اما حزب "خوب" به هم اندازه که در برابر عدالت و توسعه سرسخت است درمقابل چپ‌ها هم آشتی ناپذیر به نظر می‌آید. مطرح شدن شرط عدم حضور حزب "دموکراتیک خلق ها"- حزب مورد حمایت کرد‌ها - در میز شش نفره توسط آکشنر از همان ابتدا بخشی از آرای مخالفان را دود کرد.
بعد از آن هم در طول یکسال اخیر حزب "خوب" همواره با کاندایداتوری "کمال کلیچداراوغلو" مخالف بوده است. رهبر حزب "جمهوری خلق" که به مواضع سوسیالستی و چپ گرایانه معروف است و البته کمترین شانس را در میان نامزد‌های مطرح در انتخابات داراست. چالشی بزرگ در جبهه مخالفان دولت که ظاهرا دو سر طیف حاضر به چرخش از مواضع شان نشده و بالاخره آکشنر جمعه شب در بیانیه رسمی از میز شش نفره انشعاب کرد. هرچند برای نشان دادن حسن نیت اش بلافاصله از "اکرم امام اوغلو" و "منصور یواش" برای حضور در انتخابات دعوت نموده و البته شهرداران استانبول و آنکارا با رد این درخواست از هم حزبی قدیمی شان "کلیچداراوغلو" حمایت کردند.
علی الرغم زلزله ویرانگر "قهرمان ماراش" و آوارگی میلیون‌ها تن از شهروندان طبق بیانیه دولت، انتخابات ریاست جمهوری در موعد مقرر و کمتر از دو ماه دیگر برگزار خواهد شد. طبق آخرین نظرسنجی‌ها فاصله اردوغان و کلیچداراوغلو به حدود پنج درصد رسیده و اگر اپوزیسون قادر به ترمیم شکافش در هفته آتی نشود همسفری ترکیه و اردوغان در جاده سیاست وارد چهارمین دهه‌اش خواهد شد.
*خبرنگار و کارشناس مسائل ترکیه
