آپارتمان‌ها، تمرین حقوق شهروندی

دیدارنیوز ـ زندگی آپارتمان نشینی در سال‌های اخیر رواج بسیاری یافته است، اما این تغییر و توسعه مانند برخی دیگر از تغییرات خیلی زودتر از فرهنگ آن وارد جامعه ما شده است که همین امر در بسیاری از ساختمان‌ها به معضل بزرگی که آرامش را از ساکنین آپارتمان‌ها سلب می‌کند، تبدیل شده است. در واقع باید گفت فرهنگ آپارتمان نشینی هنوز به معنای واقعی و به صورت صحیح خود در کشور ما رواج نیافته است.

آغاز این مشکلات هم به این موضوع برمی گردد که برخی خانواده‌ها هنوز ذهنیت زندگی سنتی در خانه‌های حیاط دار را با خود به همراه دارند و با همین تصورات وارد زندگی آپارتمان نشینی می‌شوند. درصورتی که لازمه زندگی آپارتمان نشینی ارتقای فرهنگ آن است که عدم مطابقت آن با زندگی برخی ساکنین مشکلات متعددی را با خود برای مردم به ارمغان می‌آورد.

آپارتمان‌ها این روزها از فرهنگ‌ها و قومیت‌های متفاوت تشکیل می‌شوند. مهاجرت به سمت شهرها این سبک از زندگی را افزایش داده و این امر باعث می‌شود آپارتمان‌ها متشکل از چندین فرهنگ باشند. به گزارش سایت دکانورسیشن، بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد محققان و سیاستگذاران به‌طور عمده از پیامدهای این ترکیب از افزایش تنوع فرهنگی و افزایش تراکم مسکن چشم پوشی کرده‌اند. اکثر مردم در محیطی با افزایش تنوع فرهنگی زندگی می‌کنند که همین تفاوت‌ها مشکلاتی را به همراه دارد. این تغییر و تحولات نشان می‌دهد باید روی این موضوع که چگونه ساختمان‌ها برای ساکنین با فرهنگ‌های متفاوت بستری آرام را مهیا کند متمرکز شد. این امر برای حمایت از انسجام اجتماعی یا روابط مثبت اجتماعی که اعضای جامعه را پیوند می‌دهد، ضروری است. هنگامی که انسجام اجتماعی تضعیف می‌شود، شاهد فقدان اعتماد و کاهش احساس تعلق و تمایل مردم به مشارکت و کمک به دیگران هستیم که این به نوبه خود، می‌تواند به سلامت و رفاه مردم آسیب برساند و همچنین موجب بی‌ثباتی گسترده‌تر سیاسی شود.

سال‌های اخیر تا حد زیادی مرحله مهمی را در جامعه گذرانده‌ایم چراکه تصمیم گیری‌های مسئولان ذی ربط در راستای تأمین درآمدهایی برای شهرداری آپارتمان‌های بیشتری ساخته شد و شهر در جهت عمودی تغییرات عمده‌ای کرده است. البته ایران در این امر تنها نیست چراکه کشورهای دیگری در سراسر جهان هم این سبک زندگی را ترویج داده‌اند.

ساکنان آپارتمان از نظر فرهنگی بسیار متنوع هستند و حتی برخی از ساکنین مهاجرانی از روستاها یا شهرهای کوچک به شمار می‌آیند. با نگاهی به روند تغییرات توسعه شهری متوجه خواهیم شد که چگالی مسکن و تنوع فرهنگی به وضوح همبستگی دارند. حتی حومه شهرهای بزرگ نیز از آپارتمان نشینی عقب نمانده‌اند و ساختمان‌های بی‌شماری برای جاگذاری افراد بیشتری قدعلم کرده‌اند که میزبان مهاجرانی از روستاها و شهرهای اطراف هستند.

در حالی که زندگی در آپارتمان برای بسیاری از ساکنان شهرها ناشناخته است، اما این نوع و سبک زندگی اخیراً مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس اظهارات کارشناسان تفاوت‌های اجتماعی و فرهنگی می‌تواند به تنش‌هایی در ساختمان‌های آپارتمانی منجر شود.

موضوعاتی مانند گذاشتن کفش، انداختن پادری جلوی در و گذاشتن گلدان در راهروها، استفاده از آسانسور در حین اسباب کشی، استفاده از پارکینگ همسایه‌ها، ایجاد سر و صدا در زمان استراحت سایر ساکنین، عدم اطمینان از بسته شدن در ورودی و پارکینگ و قرار دادن وسایل اضافی در قسمت مشاعات ساختمان و... از جملات مشکلاتی هستند که آپارتمان نشینان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و هربار برای متذکر شدن قوانین ساختمان باید با یکدیگر جدال داشته باشند و نکته جالب توجه این است که در صورت حل نشدن مشکل شأن مرجع قانونی محکمی برای حل این اختلافات وجود ندارد و این موضوعات این سبک جدید زندگی را به چالش می‌کشد و مردمی که بعد از پشت سر گذاشتن دغدغه‌های زندگی و کاری روزانه شان برای آرامش به خانه‌هایشان پناه می‌برند با عدم رعایت برخی قوانین از سوی عده‌ای که هنوز با این فرهنگ خو نگرفته‌اند اوقات‌شان تلخ می‌شود.

البته باید گفت تنش میان اعضای یک ساختمان فقط به قومیت‌ها و فرهنگ‌های متفاوت محدود نمی‌شود بلکه حتی این مشکلات می‌تواند میان افرادی با سنین مختلف بروز کند به عنوان نمونه می‌توان به صدای بلند موزیک جوانان که مراعات حال افراد سالمند و بیمار را نمی‌کنند اشاره کرد، تفاوت فرهنگی تنها یکی از عوامل بسیاری است که می‌تواند به تنش در آپارتمان‌ها منجر شود.

البته در این میان مدیران ساختمان و اعضای هیأت مدیره برای برقراری نظم و امنیت در ساختمان می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند، البته تحقق موفقیت در این امر هم به میزان مشارکت اهالی ساختمان بستگی دارد. با این وجود مدیران با تشریح قوانین ساختمان و برگزاری جلسات ماهانه تا حدودی می‌توانند در کاهش این امر تأثیرگذار باشند.

همانگونه که گفته شد برگزاری جلسات ماهانه، نصب مقررات ساختمان روی برد و حتی انجام نظرسنجی‌ها و ارائه فرصت‌های گوناگون برای مشارکت در امور مربوط به ساختمان به نفع همه ساکنان و صاحبان آنها صرفنظر از فرهنگ و قومیت است.

آپارتمان‌ها ممکن است چالش‌هایی ایجاد کنند، اما در عین حال می‌توانند فرصت‌هایی را هم برای ساکنین فراهم ‌کنند تا از غنای محیط متنوع و جهانشمول لذت ببرند. این نکته را می‌توان یکی از جاذبه‌های عظیم زندگی شهری برای بسیاری از ساکنان آپارتمان محسوب کرد.

با افزایش تعداد ساکنان شهری که در آپارتمان‌ها زندگی می‌کنند و از لحاظ فرهنگی نیز متنوع هستند، تلاش‌های بیشتری برای تقویت همکاری و درک برای ایجاد ظرفیت این فضاهای شهری برای تبدیل شدن به مرکز تولید تکثر فرهنگی روزمره در شهرها امری حیاتی محسوب می‌شوند.

قانون و فرهنگ، جزء لاینفک هر زندگی آپارتمان نشینی بوده و نادیده گرفتن این بخش مهم در زندگی آپارتمانی به وجود آورنده بخش بزرگی از مشکلات اجتماعی و معضلات روانی در این محدوده است. رسیدن به یک فرهنگ واحد در هر مجموعه آپارتمانی در حالی که هر خانواده در هر واحد مسکونی فرهنگ آپارتمانی خاص خودش را دارد و همسو و همراه کردن فرهنگ‌های مختلف با یکدیگر در قالب یک فرهنگ واحد در عرصه عمل کاری غیر ممکن محسوب می‌شود.

عدم رعایت قوانین آپارتمان نشینی از سوی برخی ساکنین در وهله نخست به عدم دریافت آموزش‌های لازم در خصوص قوانین و مقررات آپارتمانی برمی گردد و از سوی دیگر الزامات اجرایی این قوانین هم چندان جدی نیست. هر چند مدیران ساختمان و اعضای هیأت مدیره می‌توانند با برگزاری جلسات ماهیانه در این امر گام کوچکی بردارند، اما این موضوع باعث نمی‌شود که سایر نهادهای خدماتی و اجتماعی شهر در این میان وظایف خود را در این امر خطیر نادیده بگیرند. شهرداری در این امر به عنوان نهادی که باید پیشگام باشد می‌تواند قدم‌هایی را در راستای آموزش و ارتقای سطح آگاهی شهروندان پیرامون قوانین و فرهنگ آپارتمان نشینی بردارد. این سازمان می‌تواند با برگزاری دوره‌هایی در سراهای محله این فرهنگ مغفول را در جامعه ایرانی بسط دهد.