چرا عضویت فنلاند و سوئد در ناتو امنیت افزا نیست؟

دیدارنیوز ـ حسن بهشتی‌پور*: یکی از دلایل مهم حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ اصرار اوکراین به عضویت در ناتو بود. اکنون نه پس از گذشت حدود چهار ماه از این جنگ بی حاصل فنلاند و سوئد که نمونه‌های موفق سیاست بیطرفی در نظام بین الملل بودند بخاطر انچه که امنیت در برابر تجاوز احتمالی روسیه شناخته می‌شود، تصمیم گرفتند به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بپیوندند، اما این تصمیم به دلایل زیر نه تنها امنیت این دو کشور را تضمین نمی‌کند بلکه برعکس موجب نا امنی بیشتر برای شمال اروپا در سال‌های آینده خواهد شد.

۱- به لحاظ نظامی سوئد و فنلاند از سال ۲۰۱۴ و بعد از الحاق کریمه به روسیه، همکاری‌های نظامی خود را با ناتو افزایش دادند و زمینه ساز توسعه نفوذ ناتو در شمال اروپا شدند جایی که ده سال پیش از آن در سال ۲۰۰۴ جمهوری‌های بالتیک هر سه به عضویت ناتو درآمده بودند. اما جایگاه و قدرت تاثیرگذاری ناتو بعد از عضویت فنلاند و سوئد قابل مقایسه با جمهوری‌های بالتیک نیست. عضویت فنلاند در ناتو نقطه عطفی در قدرت این سازمان در برابر روسیه و موازنه جهانی میان قدرت‌های بزرگ را برهم می‌زند. زیرا اگر فنلاند عضو ناتو شود در میان اعضای این سازمان، با ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه طولانی‌ترین مرز را خواهد داشت؛ و این تحول راهبردی بسیار مهمی است که ناتو از طریق فنلاند همسایه روسیه می‌شود.

۲- عضویت فنلاند و سوئد موجب تحریک شدن روسیه و تغییرات اساسی در برنامه دفاع استراتژیک روسیه در شمال اروپا خواهد شد و این به معنای ایجاد یک تهدید دائمی برای منطقه خواهد بود. در حالی که فنلاند و سوئد در اوج دوران جنگ سرد با اتخاذ موضع بیطرفی توانستند به امنیت کل اروپا کمک کنند. تجربه موفق فنلاند در برگزرای کنفرانس و امنیت و همکاری اروپا در سال ۱۹۷۵ در هلسینکی تاثیر بسیار مثبتی برای وجهه بین الممللی این کشور داشت. فنلاند درواقع توانست همکاری شوروی و آمریکا را برای دتانت یا همان تشنج زدایی جلب کند. سازمان امنیت و همکاری اروپا فرزند همین دوران پرشکوه برای صلح جهانی است.

۳- رسمیت پیدا کردن عضویت فنلاند در ناتو پیامد‌هایی ناگواری برای این کشور دارد که کمترین ان‌ها ایجاد تهدیدی بالقوه برای ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه بصورت دائمی است. زیرا امکان دارد روسیه وارد تنش با فنلاند شود، که در این صورت قدرت ناتو به تنهایی ضامن امنیت فنلاند نیست. فنلاند با حفظ سیاست بیطرفی مثبت می‌تواند با هزینه بسیار کمتری امنیت پایداری را برای مرز‌های خود فراهم سازد. همچنان که طی هفتاد سال اخیر چنین بود.

۴- فنلاند با عضویت در ناتو مجبور است به میزان دو درصد GDP خود را صرف هزینه عضویت در ناتو کند. هزینه‌ای که می‌تواند در مسیر توسعه اقتصادی بیشتر فنلاند بکار گرفته شود. ضمن آنکه فنلاند ممکن است مجبور شود هزینه‌های نظامی خود را افزایش دهد. سرمایه گذاری بر مسابقه تسلیحاتی موجب بیرون رفتن درآمد‌های کشور از چرخه تولید اقتصادی می‌شود، زیرا تسلیحات یا در انبار‌ها پوسیده می‌شوند یا در صحنه جنگ‌ها یا مانور‌های نظامی از بین می‌روند.

۵- استقرار سامانه‌های موشکی و ایجاد پایگاه‌های نظامی روسیه در کالینینگراد، تنش‌ها میان ناتو و روسیه را به صورت تصاعدی افزایش می‌دهد؛ درحالی که فنلاند و سوئد می‌توانند با خودداری از عضویت در ناتو نقش مثبت خود را در ایجاد موازنه در روابط روسیه با ناتو به خوبی ایفا کرده و به صلح و امنیت شمال اروپا بیش از گذشته کمک کنند.

۶- فنلاند که به نقض تعهدات روسیه در برابر اوکراین معترض بود چگونه می‌تواند عضویت خود را در ناتو توجیه کند؟ زیرا این اقدام نقض مستقیم تعهدات بین‌المللی فنلاند در معاهده صلح پاریس در سال ۱۹۴۷ و معاهده اصول روابط فنلاند و روسیه در سال ۱۹۹۲ خواهد بود. همانطور که نادیده گرفتن تعهدات روسیه در برابر اوکراین در آلماتی ۱۹۹۱ و بوداپست ۱۹۹۴ منجر به این جنگ بی حاصل شد.

۷- نباید اجازه داد بخاطر منافع آمریکا که بدنبال کوچک کردن روسیه و تجزیه این کشور است نقض معاهدات بین المللی به یک رویه حقوقی تبدیل شود