کسی نمیگوید که از فضای مجازی نباید استفاده کرد. سبک زندگی امروز با زندگی هوشمند گره خورده و مسلما استفاده از فضای مجازی یکی از مسائل غیرقابل انکار دنیای امروز است. اعتیاد به اینترنت و استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی، اما میتواند آسیب‌های زیادی به فرد وارد کند.
دیدارنیوز: روزنامه جام جم در مطلبی درباره اعتیاد به فضای مجازی و نقش آن در تغییر سبک زندگی و آسیب به کانون خانواده نوشت:
سال ۲۰۱۰ بود که نام نوموفوبیا به گوش جهانیان رسید. نوموفوبیا درواقع یک اختلال روانی است و در افرادی که نمی‌توانند از گوشی همراه خود دور باشند به وجود میآید. بعد از این، نام اعتیاد به اینترنت به واسطه استفاده بیش از اندازه افراد از گوشی همراه و اینترنت هم رواج پیدا کرد. اعتیاد به اینترنت به‌عنوان یک اختلال ذهنی مورد توجه روان‌شناسان قرار گرفت و حتی کلینیکهای ترک اعتیاد به اینترنت هم در تهران راهاندازی شد.
ارقام چه میگویند؟
استانداردی از مدت‌زمان استفاده از اینترنت وجود ندارد، به این شکل که اگر مثلا فردی چهار ساعت در شبانه‌روز از اینترنت استفاده کند، به‌عنوان یک معتاد به اینترنت شناخته شود. در این حوزه همه چیز نسبی است و با توجه به زمان کار کردن و مدت‌زمان استراحتی که صرف سرگرمی و وقتگذرانی با خانواده می‌شود تعیین می‌شود. مهری موسوی، مشاور خانواده دراین‌باره میگوید اگر فردی بعد از فارغ‌شدن از کار روزانه به‌عنوان‌مثال دو ساعت زمان برای در کنار خانواده بودن دارد و همه این زمان را صرف جست‌وجو در اینترنت و فضای مجازی کند او معتاد به فضای مجازی است. با این تعریف رتبه ایران چندان خوب نیست.
طبق تحقیقی که در دانشگاه میکینگ آمریکا و در سالهای بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ و در یک جامعه ۳۴هزار نفری انجام شده، ایران در رتبه ششم کشور‌های معتاد به اینترنت قرار دارد. به‌طورکلی رتبه اعتیاد به اینترنت در خاورمیانه بالاست. اگر عدد اعتیاد به اینترنت در کشور‌های اروپایی حدود ۲.۶است، این عدد در خاورمیانه حدود ۱۰.۹است. یعنی به‌ازای هر صد نفری که در خاورمیانه زندگی میکنند حدود ۱۱ نفر از آن‌ها اعتیاد به اینترنت دارند. در تحقیق دیگری که در دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی و در سال ۹۹ انجام شده است، حدود ۴۴درصد از دانشجویان به شبکههای مجازی اعتیاد دارند.
حدود ۹۰درصد از آن‌ها اعتیاد خفیف دارند و حدود ۱۰درصد نیز از اعتیاد شدید رنج میبرند. این‌ها همه در حالی است که رتبه سرعت اینترنت ایران در سال ۱۴۰۱ به ۷۴ رسید و این نشان میدهد که سرعت اینترنت ایرانی‌ها با توسعه فناوری اینترنت در کشور چندان تناسبی ندارد و در شرایطی که ایران یک کشور در حال توسعه است، اما جاذبه اینترنت دل شهروندان ایرانی را به‌شدت برده است.
جامعه بیهویت و فردطلب
کسی نمیگوید که از فضای مجازی نباید استفاده کرد. سبک زندگی امروز با زندگی هوشمند گره خورده و مسلما استفاده از فضای مجازی یکی از مسائل غیرقابل انکار دنیای امروز است. اعتیاد به اینترنت و استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی، اما میتواند آسیب‌های زیادی به فرد وارد کند. بسیاری از کاربران فضای مجازی که به خاطر جاذبه فضای مجازی در پی استفاده از فالوئر هستند برای جذب مخاطب ممکن است دست به کار‌های عجیبی بزنند کار‌هایی که خلاف محور شخصیتی و فردی آنهاست.
آن‌ها ممکن است برای جذب دنبالکننده کار‌هایی را انجام دهند که با سبک زندگی او فرسنگها فاصه دارد. به عنوان مثال ممکن است برای جذب مخاطب حرفها و داستانهایی را در صفحه شخصی عنوان کنند که شاید با اعتقادات مذهبی و یا جهانبینی آن‌ها متفاوت باشد. فضای مجازی و جاذبههای آن و تمایل افراد برای دیده نشدن و اعتیاد به این فضا باعث می‌شود که افراد تن به کار‌هایی بدهند که حتی ممکن است اعتقادی به آن‌ها نداشته باشند. از نظر فرزاد طباطبایی، روان‌شناس این عمل باعث می‌شود که بسیای از افراد دچار تناقض در هویت شخصی و فردی شوند و نتوانند در جامعه واقعی زندگی کنند.
او به ما میگوید که استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی همچنین باعث انزوای اجتماعی و حتی پرخاشگری می‌شود. اختلال در خواب، چاقی و کمتحرکی از دیگر مشکلاتی است که اعتیاد به فضای مجازی در فردی به وجود میآورد. او معتقد است که فضای مجازی به مرور زمان دنیایی را برای افراد تصویرسازی میکند که با دنیای واقعی فرسنگها فاصله دارد و اعتیاد به بودن در این فضا میتواند باعث افسردگی شود. بخشی از آسیب‌های اعتیاد به فضای مجازی، اما بعد اجتماعی‌دارد. فرادی که به استفاده از فضای مجازی معتادند و زمان زیادی را صرف اینترنت میکنند زمانی کمی برای شغل خود اختصاص میدهند.
اعتیاد به فضای مجازی میتواند باعث از دست دادن شغل افراد شود یا حتی تاثیر منفی روی معیشت و شرایط اقتصادی بگذارد.
خانواده ازهم‌گسیخته
همه کارشناسان معتقدند که استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی ضدخانواده است. مهری موسوی، مشاور خانواده به ما میگوید این روز‌ها بسیاری از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی و مشاوره، از اعتیاد شدید همسر خود به فضای مجازی گله دارند. او توضیح میدهد که بسیاری از همسران به‌جای وقتگذرانی با اعضای خانواده، زمان استراحت خود را صرف وقتگذرانی در فضای مجازی میکنند و همین باعث گله، دعوا و مشاجره بین زوج‌ها می‌شود. این در حالی است که خانواده ارزشمندترین دارایی یک فرد است و برای محافظت از آن باید وقت و انرژی صرف کرد. او میگوید بسیاری از ارتباطات، دورهمیها و تفریحات خانوادگی به علت استفاده از فضای مجازی کمتر شده است. خانواده، اما برای زنده ماندن نیاز به مراقبت، توجه، ارتباط و تفریح مشترک دارد، مساله‌ای که البته به دلیل استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی در بسیاری از خانوادهها به فراموشی سپرده شده است.
