کوروش احمدی، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی با اشاره به اینکه بعید است مقامات ما به جای منافع کشور ملاحظه روسیه را بکنند، گفت: بیش از ۳ هفته تعلیق در مذاکرات وین سوال برانگیز است.
دیدارنیوز: یک تحلیلگر ارشد سیاست خارجی گفت: هفتة پیش آقای امیرعبداللهیان صحبت از تضمین‌های اقتصادی کرد که هنوز تکلیف آن روشن نیست. این موضوعی است که برای اولین بار مطرح شد. قبلاً استنباط از صحبت‌های طرف ایرانی این بود که نیاز به نوعی تضمین حقوقی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام بود که شاید برای طرف ایرانی مشخص شده که عملی نیست و صحبت از تضمین اقتصادی کردند. اما روشن نیست که حدود و ثغورِ این تضمین اقتصادی چیست و چه مفهومی از این تضمین اقتصادی در ذهن مقامات ما وجود دارد.
کوروش احمدی، در ارزیابی اهداف سفر معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران و ایالات متحده و در پاسخ به این سوال که آیا انریکه مورا می‌خواهد آخرین پیام تهران را به کاخ سفید منتقل کند، گفت: در چنین شرایطی سفر هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا که رسماً واسطه بین ایران و آمریکاست طبیعی است که انجام شود. الان حدود ٣ هفته است که مذاکرات در حالت تعلیق قرار دارد. ٢٠ اسفند انریکه مورا اعلام کرد که مذاکرات تعلیق شده و مذاکرات کارشناسی دیگری نداریم و هیأت‌ها همه به پایتخت‌هایشان بازگشتند. حداقل یک هفته پیش از آن یعنی بعد از سخنان وزیر خارجه روسیه مبنی بر اینکه تحریم‌های غرب در ارتباط با اوکراین نباید روی رابطة روسیه با ایران هیچ‌گونه تأثیری در حوزه‌های اقتصادی، نظامی و... داشته باشد، مذاکرات عملاً تعلیق شده بود تا تکلیف این مسئله روشن شود.
وی ادامه داد: بنابراین الان حدود ٣ هفته است که مذاکرات در تعلیق است و این عادی نیست، زیرا طرفین یعنی هم ایران و هم آمریکا علاقه‌مند بودند که این کار با جدیت و سرعت انجام شود؛ غربی‌ها هم به دلایل خاص خودشان و ایران هم طبیعی است که بخواهد هرچه سریع‌تر تحریم‌ها برداشته شود.
احمدی افزود: با وجود این، ٣ هفته تعلیق یک مقدار سوال‌برانگیز است. بخشی از مشکل می‌تواند ناشی از عدم توافق در ارتباط با معدودی از موضوعات باقی مانده باشد. یعنی همین مسئلة خارج شدنِ سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی و همین‌طور هفتة پیش آقای امیرعبداللهیان صحبت از تضمین‌های اقتصادی کرد که هنوز تکلیف آن روشن نیست. این موضوعی است که برای اولین بار مطرح شد. قبلاً استنباط از صحبت‌های طرف ایرانی این بود که نیاز به نوعی تضمین حقوقی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام بود که شاید برای طرف ایرانی مشخص شده که عملی نیست و صحبت از تضمین اقتصادی کردند. اما روشن نیست که حدود و ثغورِ این تضمین اقتصادی چیست و چه مفهومی از این تضمین اقتصادی در ذهن مقامات ما وجود دارد.
این تحلیلگر سیاست خارجی گفت: می‌شود حدس‌هایی زد، اما رسماً روشن نیست که منظور از تضمین اقتصادی چیست. یکی دو مسئلة ریز دیگر هم مانند نحوة ترتیب و توالی اجرای تعهدات هم ممکن است وجود داشته باشد. به این معنی که ابتدا چه کسی چه کاری انجام دهد و امثال این‌ها و ممکن است جزئیاتی هنوز باقی مانده باشد، اما ظاهراً مسئلة اصلی همین مسئلة تحریم سپاه و تضمین اقتصادی است.
وی ادامه داد: این موضوعات، موضوعاتی است که قاعدتاً طرفین در همان وین یا حداقل در همان سه هفته پیش باید مذاکرات را در رابطه با آن‌ها ادامه می‌دادند و به نتیجه می‌رسیدند. توقف این مذاکرات یک مقدار غیرعادی است. حدسی که می‌توان زد این است که تغییراتِ اساسی در محاسباتِ بین‌المللی در ارتباط با جنگ اوکراین یعنی تحول ژئوپلتیکی که این حمله در منطقة اروپا و کلاً در جهان ایجاد کرده است و درگیر کردن آمریکا با این مسئله و همین‌طور درگیر کردن ایران با این مسئله ممکن است یک مقدار ایجاب کرده باشد که طرفین دست نگه دارند و تا این تحولات هضم شود و ببینند که این تحول اساسی و عمده که شاید نقطة عطفی در نظام بین‌الملل باشد، چه تأثیری ممکن است روی روابط ایران و آمریکا و برجام بگذارد.
احمدی در پاسخ به این سوال که آیا این ادعا محتمل است که می‌گویند ایران به درخواست روسیه برای از سرگرفتن مذاکرات تعلل می‌کند، گفت: برخی چنین ادعایی مطرح کرده اند و مبنای بحث آن‌ها این است که به هر حال احیای برجام در این مقطع به سود روسیه نیست. یعنی یک گره و یک بحران است که در خاورمیانه حل شدن آن یک مقدار خیال غرب را راحت می‌کند و بعد هم بازگشت نفتِ ایران به بازار سبب کاهش قیمت نفت می‌شود که به نفع روسیه نیست. اما اینکه ایران تا چه حد به این متمایل شده باشد، چیزی است که حداقل من به عنوان یک ایرانی نمی‌خواهم و نمی‌توانم آن را بپذیرم، زیرا این خیلی بعید است که مقامات ما چیزی جز منافع کشور را در نظر بگیرند و ملاحظه روسیه را بکنند.
وی افزود: این برای من قابل قبول و باورپذیر نیست، اما به هر حال این حدسی است که بعضی از کارشناسان داخلی و خارجی مطرح می‌کنند و به آن شکلی که گفتم یعنی ملاحظات عام ژئوپلتیک ممکن است باعث شده باشد که طرف‌ها مکثی کرده باشند یا به شکل خاصی که شما مطرح کردید، باشد. در هر حال مذاکراتی که با جدیت انجام می‌شد و تعلیق شده و این یک مقدار عجیب است.
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه از ضرب‌الاجل‌هایی که طرف غربی و هم ایران در جلساتی آن‌ها را مطرح کرده‌اند گذشته‌ایم. فکر می‌کنید طرفین چقدر می‌خواهند به مذاکره زمان بدهند، گفت: طرف غربی تقریباً از ابتدا یعنی حتی از پیش از شروع مذاکرات در آذر ماه اگر اشتباه نکنم مدام بر زمان، حساسیت زمانی، سرعت، فوریت و موضوعاتی از این قبیل تأکید داشت و در مراحل بعد نیز برخی ضرب‌الاجل‌های غیررسمی و غیرصریح تعیین کردند. مثلاً اواخر ژانویه، اوایل فوریه و همین‌طور اواسط فوریه و بعد اواخر فوریه و بعد جلسة آژانس در ٧مارس و...، اما کاملاً برای همه روشن شده که این موضوعی نیست که بتوان برایش ضرب‌الاجل‌های مصنوعی تعیین کرد و عملاً ثابت شده که غرب هم در این مورد دستش پر نیست و حربة چندانی در دست ندارد که احیاناً بخواهد ضرب‌الاجلی قطعی تعیین کند؛ بنابراین چاره‌ای ندارد جز اینکه به همین ترتیب پیش برود تا توافقی حاصل شود. البته برای طرف ایرانی مسئلة تحریم‌ها مطرح است و موضع مقامات ما این بوده که هرچه زودتر تحریم‌ها لغو شود، بهتر است.
