دستمالچیان: شروع روابط تهران و ریاض، زیر سایه مذاکرات وین نیست

دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: سه دیپلمات ایرانی عازم عربستان شده‌اند و به نوعی بعد از ۶ سال نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در جده، فعالیت خود را از سر می‌گیرد و روابط دو کشور وارد فاز جدیدی می‌شود.

چهار دور مذاکره بین ایران و عربستان در بغداد انجام شده است. بسیاری، این مذاکرات را به سمت کاهش تنش میان دو کشور می‌بینند. صدور ویزا برای دیپلمات‌های ایرانی از طرف عربستان می‌تواند نشان از تنش‌زدایی در مناسبات دیپلماتیک دو کشور باشد. فعالیت دفتر نمایندگی ایران در جده در سال ۱۳۹۴ و در پی قطع روابط ایران و عربستان بعد از حمله عده‌ای به سفارت این کشور در تهران و سرکنسولگری آن در مشهد تعطیل شد.

بیشتر بخوانید: دود سفید از هتل کوبورگ بلند می‌شود؟

برخی از کارشناسان این تحولات در روابط ایران و عربستان را مربوط به روند مذاکرات وین می‌دانند. دیدار برای بررسی شرایط روابط ایران و عربستان با احمد دستمالچیان، کاردار سابق ایران در ریاض به گفتگو پرداخته است.

احمد دستمالچیان، کاردار سابق ایران در ریاض در مورد اعزام سه دیپلمات ایرانی به عربستان می‌گوید: «عربستان و ایران مدت‌ها است که به دنبال حل اختلافات هستند. این خواسته در چهار دوره مذاکرات دنبال شده است. در دور پنجم که جدی‌تر و پر محتوا‌تر خواهد بود نیز به این فکر هستند که کامل اختلافات رفع شود و به دوران برقراری مجدد ارتباط برسند. زیرا منطقه دیگر تحمل سیاست‌های تنش زایی و ثبات زدایی را ندارد. منطقه در شرایطی است که باید آرامش کامل داشته باشد و کشور‌های منطقه در یک گفتگوی دسته جمعی بتوانند به یک همکاری مشترک برسند، مخصوصاً در همکاری‌های جامع امنیتی برسند. تا ابد نمی‌شود که در این منطقه حساس و مهم تنش و بحران باشد و از توسعه و عمرانی که در سایر مناطق در حال انجام شدن است، عقب بیافتد.»

او در ادامه بیان می‌کند: «به نظر می‌رسد عربستان بعد از سیاست‌های تنش زایی که در منطقه ایجاد کرد و به نتیجه نرسید، به خصوص در پرتوی تضعیف روز افزون نقش آمریکا در منطقه به این نتیجه رسیده است که کشور‌های منطقه در یک جمع خانوادگی مشترک می‌توانند از طریق گفتگو مشکلاتشان را با هم حل بکنند. عربستان در یمن به بن‌بست کامل رسیده و در آستانه شکست در برابر نیرو‌های یمنی است. در نتیجه شرایط به سمت تفاهم و گفتگو رفته است. ایران نیز همیشه آغوشش برای همکاری مشترک باز بوده و دستش به سوی همسایگان مسلمان خود دراز بوده است. اولویت اول سیاست خارجی ایران، رابطه با همسایگان بوده است، خصوصاً در حال حاضر آقای رئیسی بر سیاست همجواری و برقراری بهترین رابطه با همسایگان تاکید دارد. کل این وضعیت شرایطی را فراهم کرده که ایران و عربستان بتوانند بیش از گذشته به تفاهم نزدیک‌تر شوند. آمریکا هم در سایه دولت بایدن خواستار تنش در منطقه نیست. بر همین اساس به عربستان فشار می‌آورد که بحران یمن هر چه زودتر تمام کند. چون وقتی بحران عمیق شود، خیلی از مشکلات جدید بوجود می‌آید که حتی منافع آمریکا در منطقه نیز مورد هدف قرار می‌گیرد. به همین دلیل آمریکایی‌ها می‌خواهند منطقه خاورمیانه به سمت آرامش برود. تمام شرایطی که بیان کردم بستر‌هایی را فراهم کرده که عربستان و ایران بیش از گذشته به سمت هم بروند.»

تا چه میزان، شروع روابط ایران و عربستان به مذاکرات وین مربوط می‌شود؟ دستمالچیان در این مورد می‌گوید: «شروع روابط ایران و عربستان به مذاکرات وین مربوط نمی‌شود. مذاکرات وین یک بحث داخلی ایران با کشور‌های بزرگ دنیا است که باید در چهارچوب مذاکرات وین صورت گیرد. مسئله هسته‌ای شدن ایران ربطی به مسائل منطقه‌ای ندارد. قبلاً عربستان مواضعی گرفته بود که ایران هم نسبت به آن مواضع واکنش نشان داد.»

حضور مقامات عربستانی را در وین دستمالچیان اینگونه تفسیر می‌کند: «عربستان و یا هر کشور دیگری در منطقه می‌تواند از مذاکراتی که در وین انجام می‌شود، مطلع شود. اما اینکه ایران بپذیرد که عربستان یا کشور‌های دیگر به طور مستقیم وارد مسائل شوند یا اعلام مواضع بکنند، برای ایران پذیرفته نیست. مذاکرات وین کاملاً مسئله داخلی است و کارش را در وین با طرف‌های مربوطه انجام می‌دهد. اینکه بخواهند فکر کنند به ایران باج روابط با عربستان را به دلیل مذاکرات وین می‌دهند، اشتباه است، چون این رابطه نه باج و نه امتیازی است. در واقع این رابطه ضرورتی است که آمریکا و اروپا به این نتیجه رسیده اند که اگر بخواهند منطقه آرام شود، عربستان باید از سیاست‌های تهاجمی و مداخله گرانه‌اش در امور دیگر کشور‌ها دست بردارد. عربستان نه تنها با ما بلکه با همسایگان خود نیز مشکل دارد. با یمن جنگ دارد، در مسائل داخلی سوریه و لبنان دخالت مستقیم دارد. در عراق دخالت‌های امنیتی داشت و تکفیری‌ها را بسیج کرده است. عربستان باید از سیاست‌های غلط خود دست بردارد و به روند رفع تشنج و اجرای سیاست‌های تنش‌زدایی بپیوندد.»