امروز هیات جدید ایرانی برای سومین بار به وین برای آغاز مذاکرات احیای برجام رفته است. بسیاری این دور را برای ادامه راه مذاکرات دارای اهمیت می‌دانند، زیرا پرونده احیای برجام در روز‌های حساس خود به سر می‌برد. دیدار برای بررسی شرایط این پرونده مهم در تاریخ ایران با رحمن قهرمانپور، کارشناس مسائل بین الملل به گفتگو پرداخته است.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: دور جدید مذاکرات وین در هتل کوبورگ کلید خورد. هیات‌ها ساعت ۱۶ به وقت وین (۲۰:۳۰ به وقت تهران) مذاکرات را شروع می‌کنند.
هیات آمریکایی این بار بر خلاف دو دوره قبلی، در روز اول مذاکرات در وین حضور پیدا کرده و بسیاری این را نشانه‌ای خوب برای ادامه مذاکرات قلمداد کرده‌اند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته است که امروز سند مشترک و قابل‌قبولی روی میز مذاکره‌کنندگان است که آن‌ها را از «اسناد یکم و پانزدهم دسامبر» می‌خوانیم؛ هم در موضوع هسته‌ای و هم تحریم‌ها. او در ادامه بیان کرده است: «دیگر سند ژوئن ۲۰۲۰ را کنار گذاشتیم و به سند جدید و مشترکی رسیدیم. از امروز مذاکرات ما حول آن سند مشترک شروع می‌شود؛ از جمله موضوعات در دستورکار در مذاکرات جاری ما بحث تصمین و راستی‌آزمایی است.»
برخی کارشناسان این سخنان و اتفاقات ایران را برای این دور مثبت تلقی کرده اند. طبق گزارش برخی خبرنگاران غربی، مقامات اروپایی و آمریکایی از ضرب الاجل توافق در اواخر ژانویه و اوایل فوریه خبر داده اند.
دیدار برای بررسی شرایط این دور از مذاکرات وین با رحمن قهرمانپور، کارشناس مسائل بین الملل گفتگو می‌کند.
مذاکرات این دوره را چگونه پیش بینی می‌کنید؟
با اتفاقاتی که در دو دوره گذشته مذاکرات افتاده است، به نظر می‌رسد که فضا به سمت مثبت‌تر شدن حرکت می‌کند. گام اول این بود که ایران پذیرفت که دوربین‌ها در تاسیسات کرج نصب شود. بعد از آن آقای اسلامی اعلام کرد که حتی اگر احیای برجام به نتیجه نرسد ایران قصد غنی سازی اورانیوم تا ۹۰ درصد را ندارد؛ این دو حرکت خیلی مهمی بودند. از طرف دیگر درخواست جلسه اضطراری شورای حکام توسط آمریکا و اروپا به نوعی ملغی شد. در این شرایط به اظهارنظر‌های مقامات روسی و گفتگوی تلفنی آقای امیرعبداللهیان با وزیر خارجه چین میتوان، اشاره کرد که نشان می‌دهد در پشت پرده فعالیت‌های زیادی انجام می‌شود که زمینه برای توافق فراهم بشود. اما ممکن است این سوال به وجود بیاید که آیا توافق در این دور از مذاکرات تا یک الی دو ماه دیگر حاصل می‌شود؟ جواب این سوال منوط به این است که روند مذاکرات چگونه پیش رود و آیا روند قبلی ادامه پیدا می‌کند یا خیر.
حضور آمریکایی‌ها از همین روز نخست در وین چه مفهومی دارد؟
می‌تواند نکته مثبتی باشد؛ از این جهت که آمریکایی‌ها به نسبت دوره قبل امیدوارتر هستند و به همین خاطر زودتر به وین آمده اند. در دوره قبل آمریکایی‌ها گفته بودند در صورتی وارد وین می‌شوند که احساس کنند، امکان توافق وجود دارد. شاید یکی از نشانه‌های مثبت‌تر شدن فضا همین حضور هیات آمریکایی و ایرانی در وین باشد و می‌تواند موثر باشد. از سوی دیگر وزیر خارجه عراق در دیدار با آقای امیرعبداللهیان پیشنهاد کرده است که ایران و آمریکا مستقیم مذاکره کنند. این می‌تواند نشان دهنده این باشد که موضع دو طرف نرم‌تر شده است.
آیا ممکن است در این دور مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا شکل بگیرد؟
در این دور خیلی این اتفاق را محتمل نمی‌دانم. اما اگر طرف ایرانی احساس کند که آمریکایی‌ها مواضع‌شان متعادل‌تر شده ممکن است ملاقات‌های غیر رسمی انجام شود، ولی در این دوره بعید می‌دانم.
در خصوص طرح وجود دو سند یکم و پانزدهم دسامبر از سوی امیرعبداللهیان نظر شما چیست؟
دو طرف در دوره قبل توافق کردند که پیشنهادات‌شان با هم تلفیق شود، یعنی متن زمان آقای ظریف با پیشنهادات تیم مذاکره کننده جدید باهم تلفیق شود و مبنای مذاکرات باشد. احتمالاً اشاره به سند یکم و پانزدهم دسامبر منظور به افزوده شدن خواست‌های تیم جدید مذاکراتی به محتوای توافق قبلی باشد. احتمالاً مبنای متن مذاکرات از نظر روش مشکلی نخواهد داشت، ولی از نظر محتوایی اختلافات سر جای خود خواهد بود. یعنی هنوز دو طرف در مورد محتوا وارد مذاکرات نشده‌اند، مثل بحث سانتریفیوژها یا تحریم‌ها یا اقداماتی که ایران باید انجام دهد، موضوعاتی هستند که همچنان حل نشده اند. به همین خاطر نمی‌شود نسبت به حصول توافق در این دوره یا حتی در ۱۵ روز آینده خیلی خوشبین بود. این مسائل محتوایی قاعدتاً زمانبر است و باید منتظر باشیم که چه زمانی در موضوعات مورد اختلاف هم به تفاهم نزدیک می‌شوند.
آیا هئیت جدید ایران سندی که عباس عراقچی در آن با ۴+۱ به توافق رسیده بود را پذیرفته است؟
آنچه در خبرگزاری‌ها آمده، خواست‌های تیم مذاکره کننده جدید با توافقات قبلی یا متن قبلی تلفیق شده است؛ در واقع می‌گویند داخل پرانتز گذاشته شده است. یعنی مشخص نیست ایران به صورت کامل توافق قبلی را پذیرفته یا می‌گوید آن توافق قبلی هم محل بحث است. آنچه که آقای باقری گفته این بوده که توافق قبلی هم محل بحث است. ولی ایران مثل گذشته خیلی اصرار ندارد که متن به صورت اساسی تغییر کند.
