شبکه تلویزیونی «المیادین» در گزارشی تحلیلی با برشمردن مواضع جمهوری اسلامی ایران در زمینه برجام نوشت که غرب جایگزینی به جزء پذیرش خواستههای تهران درباره رفع تحریمها ندارد.
دیدارنیوز - پایگاه شبکه تلویزیونی المیادین در گزارش تحلیلی خود به قلم «قتیبه الصالح» به بررسی دور جدید مذاکرات وین در روز دوشنبه و مواضع جمهوری اسلامی ایران و اظهارنظر مقامات آمریکایی پرداخت و نوشت: در آستانه از سرگیری مذاکرات وین، همانطور که «سعید خطیب زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد، هدف ایران تمرکز بر رفع تحریمها است؛ در حالی که دولت آمریکا به "گزینههای جایگزینی" اشاره میکند که به نظر نمیرسد اساسا تهران توجهی به آن داشته باشد و آن را در جریان مذاکرات در نظر بگیرد.
پنج موضوع اصلی وجود دارد که احتمالاً هیئت ایرانی در جریان مذاکرات روی آنها تمرکز خواهد کرد که مهمترین آنها راستی آزمایی لغو تحریم ها، لغو دستورات اجرایی صادر شده از سوی روسای جمهور آمریکا و تضمین خارج نشدن دوباره آمریکا از برجام است.
رویکرد مسئولان ایرانی درخصوص مذاکرات هستهای مبتنی بر ۳ سند اصلی است که دستورالعمل روشنی را برای هر مذاکرهای مشخص میکند.
اولین سند، نامهای است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در ۲۹ مهرماه ۱۳۹۴ به «حسن روحانی» رئیس جمهور وقت درباره الزامات اجرای برجام ارسال و در آن رعایت ۹ شرط مشخص را اعلام کردند.
حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامهای به آقای روحانی رئیسجمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی، با اشاره به بررسیهای دقیق و مسئولانهی برجام در مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی و عبور این موافقتنامه از مجاری قانونی، دستورات مهمی را درخصوص رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیهی کشور صادر و با برشمردن تأکیدات و الزامات ۹ گانه در اجرای برجام، مصوبهی جلسهی ۶۳۴ مورخ ۹۴/۵/۱۹ شورای عالی امنیت ملی را با رعایت این موارد و الزامات تأیید کردند.
سند دوم قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» است که در تاریخ ۱۱ آذرماه ۱۳۹۹ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.
سند سوم سخنرانی مقام معظم رهبری در ۱۹ بهمن ماه سال ۱۳۹۹ پس از اعلام تمایل «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا برای احیای توافق هستهای است. در آن زمان، مقام معظم رهبری «سیاست نهایی و برگشت ناپذیر» ایران را برای احیای توافق هستهای اعلام کردند.
رهنمودها و دستورالعملهای فوق در قالب پنج موضوع اصلی منعکس میشود که به گفته «صاحب صادقی» پژوهشگر امور ایران، طرف ایرانی در مذاکرات پیش رو به آن پایبند بوده و بر آن پافشاری خواهد کرد.
موضوع اول به ادامه فعالیتهای هستهای ایران و همچنین محدودیتهای اعمال شده برای دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تاسیسات هستهای تا پایان مذاکرات مربوط میشود. بر این اساس، بسیار بعید است که تهران یک توافق موقت را در قالب «تعهد در برابر تعهد» بپذیرد. قانون مجلس شورای اسلامی نقشه راهی را با هدف گسترش دامنه فعالیتهای هستهای تا زمان رفع تحریمهای اعمال شده تعیین کرده است.
در مورد موضوع دوم، ایران هرگونه تغییر در جدول زمانی تعیین شده در توافق هستهای را رد میکند. این جدول زمانی شامل "روز انتقالی" در سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۱) است که ۸ سال پس از بستن توافق هستهای تعیین شده است و همچنین "روز اختتامی" در سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۳) که روز پایان یافتن عمل به مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و ۱۰ سال پس از بستن این توافق تعیین شده است. در آن زمان (۲۰۲۵) شورای امنیت بررسی موضوع هستهای ایران را متوقف خواهد کرد.
موضوع سوم عدم اکتفاء به لغو تحریمهای اعمال شده بر اساس توافق هستهای بلکه لغو تحریمهای اعمال شده پس از اجرایی شدن این توافق است، مانند محدودیتهای اعمال شده توسط «باراک اوباما» در زمینه معافیت روادید در سال ۲۰۱۵ یا محدودیتهای اعمال شده توسط دونالد ترامپ تحت قانون مبارزه با دشمنان آمریکا در سال ۲۰۱۷.
این موضوع برگرفته از شروط ۹ گانهای است که رهبر معظم انقلاب اسلامی وضع کرده اند، زیرا اعمال هرگونه تحریم به بهانه حقوق بشر یا مبارزه با تروریسم پس از اجرای توافق هستهای در ژانویه ۲۰۱۶، نقض این توافق تلقی میشود.
موضوع چهارم، کسب تضمینهایی است که آمریکا دوباره از توافق هستهای خارج نخواهد شد.
موضوع پنجم، راستیآزمایی پایبندی طرفهای دیگر به تعهدات توافق هستهای است. یعنی اینکه ایران قبل از بازگشت به مرحله انطباق کامل با توافق هسته ای، زمانی به منظور راستیآزمایی لغو تحریمها و رفع عملی و موثر موانع پیش روی عادیسازی تجارت بینالمللی خود داشته باشد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی طی بیانیهای در ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۰ تصریح کردند که باید درباره تداوم برخورداری اقتصاد ایران از رفع تحریمها در یک دوره شش ماهه راست آزمایی شود.
طی سه سال گذشته، از زمانی که دونالد ترامپ رئیسجمهور سابق آمریکا کارزار فشار حداکثری خود را آغاز کرد، ایران از نظر اقتصادی خود را با تحریمها وفق داده است. اقتصاد این کشور امسال ۶ درصد رشد کرده است و این کشور کمتر به نفت وابسته است و بیشتر با همسایگان خود در شرق تجارت میکند.
بر این اساس، «علی واعظ» کارشناس امور ایران در «گروه بین المللی بحران» میگوید که "ایرانیها مطمئن هستند که زمان به نفع آنهاست و نفوذ آمریکا به اوج خود رسیده و محدود شده است. آنها با این باور به مذاکرات خواهند آمد که غرب جایگزینی به جزء پذیرش خواستههای آنها درخصوص لغو تحریمها نخواهد داشت".
