قهرمان‌پور: بایدن هم آنچنان که انتظار می‌رفت مشتاق مذاکره با ایران نیست

دیدارنیوز - رحمان قهرمان‌پور در خصوص آخرین تحولات مرتبط با مذاکرات وین میان ایران و ۱+۴ و در پاسخ به این سوال که اظهارات مقامات کشورمان و همچنین سایر طرف‌های برجام در آستانه دور جدید مذاکرات وین نشان از اختلاف‌نظر‌هایی دارد، این اختلافات تا چه میزان بر مذاکرات پیش رو تاثیرگذار خواهد بود، گفت: به نظر می‌رسد تیم مذاکره‌کننده ما دیدگاه‌های خاص خود را دارد که چندان هم مطابق با دیدگاه‌های دیگر طرف‌ها نیست؛ همچنین از سوی دیگر میان طرف‌های اروپایی، آمریکایی، روسیه و چین نیز اختلاف‌نظرات بر سر برجام وجود داشته و دارد. این موضوع باعث شده که ابهاماتی ایجاد شود مبنی بر اینکه آیا مذاکرات قرار است از همان جا که در گذشته متوقف شده بود، ادامه یابد یا اینکه دستور کار مذاکرات اساسا چه خواهد بود و اینکه امکان دستیابی به توافق با تغییرات احتمالی در دستور کار مذاکرات پیش روی به چه میزان خواهد بود؟

وی ادامه داد: فعلاً باید منتظر ماند و دید که پس از انجام دور اول مذاکرات میان طرف‌ها بازخورد عملیاتی آن چه خواهد بود و سپس در این خصوص بهتر می‌توان اظهار نظر کرد.

این تحلیل‌گر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که با توجه به سیاست اعلامی دولت سیزدهم مبنی بر در اولویت نبودن برجام، آیا این احتمال وجود دارد که با به وجود آمدن اختلافات میان طرف‌ها، مذاکرات پیشرفتی نداشته باشد و متوقف شود، گفت: واقعیت موضوع این است که اختلاف نظر و دیدگاه میان طرف‌های مذاکره با تغییر و تحولاتی که در چند ماه اخیر حادث شده بیش از گذشته شده است. از طرف ایران شاهد هستیم که برخی فعالیت‌های برنامه هسته‌ای ایران شتاب بیشتری به خود گرفته است و این طور اعلام می‌شود که به دلیل خروج آمریکا از برجام این اقدامات را انجام داده که شامل افزایش سطح و درصد غنی‌سازی به ۶۰ درصد و افزایش ساخت سانتریفیوژ‌های پیشرفته است.

وی افزود: همچنین در طرف مقابل هم دولت آقای بایدن آنطور که انتظار می‌رفت خود را مشتاق مذاکره نشان نمی‌دهد و واشنگتن نیز برای اینکه دست بالا را در مذاکرات پیش رو داشته باشد، اقداماتی را در این مدت انجام داده است که مذاکره با چین جهت کاهش خرید نفت از ایران، اعمال برخی از تحریم‌های جدید علیه ایران و همراهی با بعضی رقبای منطقه‌ای ایران را می‌توان بخشی از این تلاش دانست.

وی تاکید کرد: هر دو طرف تلاش می‌کنند در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات در وین دست خود را بالاتر از طرف مقابل نشان داده و قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهند، اما اینکه تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته از هر دو طرف تا چه اندازه می‌تواند در نتیجه مذاکرات وین تاثیرگذار باشد یا آن‌ها را به اهدافی که دارند نزدیک‌تر یا دورتر خواهد کرد، باید منتظر ماند تا دور اول مذاکرات انجام شود و بعد در این خصوص صحبت کرد و این موضوع کاملاً مرتبط با تاکتیک‌های مذاکراتی طرف‌ها خواهد بود که باید دید روند مذاکرات وین را چگونه شکل خواهند داد.

قهرمانپور در پاسخ به این سوال که با توجه به واکنش‌هایی که تاکنون از سوی مسکو در خصوص مذاکرات بروکسل یا مواضع تهران در قبال دور جدید مذاکرات شاهد بودیم آیا این امکان وجود دارد که روسیه استراتژی خود را در قبال مذاکرات نسبت به دوره‌های گذشته تغییر دهد یا خیر، گفت: در سطح کلان به نظر می‌رسد که روسیه بیش از گذشته علاقه‌مند به احیای برجام است که شاید علت اصلی آن هم رقابت میان آمریکا و چین در عرصه بین‌المللی است. روسیه این‌طور فکر می‌کند که آمریکا برای جلوگیری از نفوذ چین مجبور به کاهش حضور خود در منطقه غرب آسیا خواهد بود و با توجه به این که چین علاقه‌ای به افزایش حضور خود در منطقه را ندارد و اتحادیه اروپا هم در عمل چنین توانی ندارد، لذا فرصت مناسبی برای روسیه ایجاد می‌شود تا بتواند حضور خود را در منطقه غرب آسیا و حوزه خلیج فارس بیشتر کند.

وی با بیان اینکه احیای برجام، برقراری ثبات نسبی در منطقه غرب آسیا و کاهش تنش‌ها میان ایران و عربستان و ترکیه می‌تواند شرایط را جهت افزایش حضور روسیه در منطقه بیشتر کند، گفت: بنابراین مسکو اینطور فکر می‌کند که احیای برجام می‌تواند هموارکننده مسیر افزایش حضور آن‌ها در منطقه و حوزه خلیج فارس باشد. به همین دلیل است که شاهد هستیم از زمان روی کار آمدن دولت بایدن، روسیه تلاش محسوس و بیشتری را در خصوص دستیابی هرچه سریع‌تر به توافق میان طرف‌ها و احیای برجام انجام می‌دهد و این در حالی است که در دوره‌های گذشته روسیه چندان موضع فعالانه‌ای نداشته و یکی به میخ و یکی به نعل می‌زده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین در این خصوص که چه در دور پیش‌رو و چه دور‌های پیشین مذاکرات همواره این انتقاد مطرح بود که عدم مذاکره مستقیم میان تهران و واشنگتن روند گفتگو‌ها را با کندی مواجه کرده است در پاسخ به این سوال که چقدر این انتقاد را وارد می‌دانید، گفت: مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا خیلی تعیین‌کننده نیست، اما مهم است. طرف آمریکایی نظرات و مواضع ایران را به طور مستقیم نمی‌شنود، بنابراین عامل مهمی است و می‌تواند تاثیرگذار باشد که به هر صورت هر دو طرف پذیرفتند که با این فرمت کار را ادامه دهند هر چند که این موضوع می‌تواند عامل به تاخیر افتادن در پیشرفت مذاکرات و مانع از تسریع آن باشد.