بازگشایی مدارس؛ منطقی یا به هر قیمتی؟

دیدارنیوز – گروه اجتماعی: بازگشایی مدارس از روزی که مدارس کل کشور به خاطر پاندمی کرونا بسته شدند و به صورت آنلاین و مجازی فعالیت خود را ادامه داده و می‌دهند، محل بحث بوده است. در دوره‌هایی صحبت از بازگشایی مدارس با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و همچنین بازگشایی محدود مطرح بود، ولی در نهایت مشخص شد تا زمانی که واکسیناسیون گسترده در کشور انجام نشود و معلمان و دانش آموزان و خانواده هایشان واکسینه نشوند صحبت از بازگشایی مدارس نه امری منطقی است و نه شدنی.

نیمه دوم سال که روند واکسیناسیون سرعت بیشتری گرفت صحبت از بازگشایی مدارس هم بیش از گذشته شنیده می‌شد. معلمان رفته رفته واکسینه شده بودند و جامعه نیز دسترسی بهتر و بیشتری به واکسن پیدا کرد. مشکل، واکسیناسیون دانش آموزان بود که با تزریق سینوفارم و پاستوکووک آن‌ها هم تا حدی واکسینه شدند. تا ۲۵ مهر ماه حدود ۶۹ درصد دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال واکسن دریافت کردند و احتمالا تا میانه آبان همه دانش آموزان واکسن تزریق خواهند کرد.

هر چند که نگرانی‌هایی درباره تزریق واکسن به زیر ۱۸ ساله‌ها وجود داشت، ولی در نهایت می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از جمعیت زیر ۱۸ سال کشور واکسینه شدند و به احتمال زیاد این روند به زودی تکمیل خواهد شد.

علیرضا کمره‌ای، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش درباره بازگشایی مدارس از ابتدای آبان به روزنامه ایران گفت: «مدارس کمتر از ۳۰۰ دانش‌آموز از یکم آبان فعالیت خود را به‌صورت حضوری آغاز خواهند کرد و مدارس بیش از ۳۰۰ دانش‌آموز که شامل ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار دانش‌آموز می‌شود از نیمه دوم آبان بازگشایی خواهند شد».

آموزش و پرورش به شدت پیگیر بازگشایی مدارس است و برای این کار علاوه بر واکسیناسیون که روند خود را طی می‌کند مسئولین این وزارتخانه بی وزیر برنامه بازگشایی تدریجی را دنبال کرده اند. این بازگشایی تدریجی البته به صورت مبهم ارائه شد و براساس آنچه که مدتی قبل ابلاغ شده بود بازگشایی سراسری تا پایان آبان ماه طول خواهد کشید و در چند مرحله شامل مدارس کم جمعیت روستایی، عشایری، کلاس‌های عملی هنرستان‌ها و کلاس اولی‌ها (یک روز در هفته) می‌شود.

اما در عمل مشخص نیست که تا چه حد این روند در نظر گرفته شده عملی شد. آمار‌ها البته به این نکته اشاره دارند که بازگشایی تدریجی نتیجه نداده است و در دو نمونه می‌توان دید که این سیاست شکست خورده است. درباره مدارس کار و دانش و فنی و حرفه‌ای که قرار بود کلاس‌های عملی به صورت حضوری برگزار شود فقط ۴۹ درصد از این مدارس به صورت حضوری فعالیت کردند و درباره کلاس اولی‌ها نیز در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان گفت که کمتر از ده درصد کلاس اولی‌ها به صورت حضوری در مدرسه حاضر شدند.

البته باید مدارس غیردولتی را از این روند جدا کرد. آن‌ها به مانند بسیاری از مسائل که فارغ از آموزش و پرورش عمل می‌کنند در زمینه بازگشایی نیز با هماهنگی‌هایی که با خانواده‌ها داشتند برخی از کلاس‌های خود را از تابستان به صورت حضوری برگزار می‌کنند. البته شاید این گزاره‌ها دقیق نباشد و اگر بخواهیم دقیق‌تر صحبت کنیم بسیاری از مدارس غیردولتی شهر تهران فعالیت خود را از تابستان به صورت حضوری با کلاس‌های کم جمعیت آغاز کرده اند.

مسئولین وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا همواره درباره بازگشایی‌ها مخصوصا بازگشایی مدارس هشدار داده بودند. قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت در حاشیه جلسه کمیته علمی کشوری کنترل و مقابله با کووید ۱۹ گفت که اولویت بازگشایی مدارس باید با استان‌هایی باشد که کمترین میزان بار بیماری را دارند. زیرا مهمترین فاکتور، بار بیماری در هر منطقه است. او در این باره گفت: «به عنوان موثرترین مولفه میزان بار بیماری حتما باید لحاظ شود، نه اینکه یکباره کل جا‌هایی که قرمز و زرد و نارنجی است را با هم باز کنیم. مساله مهم‌تر این است که چه دروسی باید به صورت حضوری باشند و آن دروس که کارایی مجازی برایشان موثر نیست، حضوری شوند و حتما باید این ملاحظه در در نظر بگیریم».

در صحبت‌های این مقام وزارت بهداشت به دو نکته که در بسیاری از کشور‌های دنیا انجام شده اشاره می‌شود. یک اینکه نباید بازگشایی‌ها را سراسری اعلام کرد و باید متناسب با وضعیت هر منطقه و شهر تصمیم گیری شود. دو اینکه تا جایی که می‌شود آموزش مجازی را برای دروسی که نیاز به حضور دانش آموزان ندارند ادامه داد.

جان بابایی همچنین به زیرساخت‌های مدارس کشور نیز اشاره داشت و گفت: «واکسیناسیون اطفال یک قسمت کار است تا بتوانیم زنجیره انتقال بیماری را بشکنیم، اما برای اطفالی که قرار است به مدرسه روند، اصولی مانند تامین ماسک، شست‌وشوی مکرر دست‌ها در مدارس و فضا‌هایی که باید مشخص شود تا دانش‌آموزان با فاصله از هم باشند، باید لحاظ شود. مجموعا همه این عوامل را کنار هم بگذاریم تا بتوانیم این اقدام را انجام دهیم. ضرورت دارد که مدارس به صورت منطقی و معقولانه بازگشایی شوند و به گونه‌ای پیش رویم که هم بچه‌ها بتوانند از مدارس استفاده کنند و هم باعث انتقال زنجیره بیماری نشوند».

در بخش دوم صحبت‌های معاون درمان وزارت بهداشت نیز به تجهیز مدارس و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی اشاره شد. نکته‌ای که جزو بدیهیات است و بدون آن‌ها بازگشایی مدارس بی معنی است. اما فارغ از همه این نکات مسئولین آموزش و پرورش باید بدانند که خانواده‌ها هر چند که از وضعیت آموزش مجازی خسته شده اند و نگران وضعیت تحصیلی دانش آموزان خود هستند و دانش آموزان نیز شرایط سختی را در خانه سپری می‌کنند، ولی اگر دانش آموزان و خانواده‌ها از وضعیت سلامتی خود مطمئن نباشند آموزش حضوری با بخش نامه و دستور و تشویق و تنبیه شکل نخواهد گرفت.