انتشار آلبوم موسیقی «شرح این هجران»

دیدارنیوز ـ امیر شریفی، نوازنده و آهنگساز موسیقی ایرانی درباره انتشار این آلبوم گفت: اولین قدم‌های ساخت «شرح این هجران» را در سال ۱۳۹۳ برای اجرا در سلسله برنامه‌های «شب ساز ایرانی» برداشتم. یک سال پس از آن قطعاتی به مجموعه افزودم و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ به همراه گروه، نقش این قطعات را در تالار رودکی به شکلِ سازی اجرا و پس از کنسرت، قطعات در استودیو ضبط شد.

او ادامه داد: پس از گذشت دو سال با تکمیل قطعات و ساخت و پرداختِ آواز‌های این مجموعه، در تیرماه ۱۳۹۶ شکل کامل‌شده‌ی این اثر در تالار رودکی به روی صحنه رفت. سرانجام از پس وقفه‌ای سه ساله که به دلیل تعدد فعالیت‌های گروه نقش اجتناب‌ناپذیر می‌نمود آواز‌های این مجموعه در فاصله‌ی بین تابستان ۱۳۹۸ تا پاییز ۱۳۹۹ ضبط و سرانجام در زمستان ۱۳۹۹ کار آماده‌ی انتشار شد.

وی افزود: اثر پیش‌رو به لحاظ ساختار فرمال، نظام ایقاعی و نظام مدال، بهره‌مند از امکاناتِ ساختِ قطعات در دو نظام موسیقی قدیم ایران و موسیقی دستگاهی است. از این منظر این اثر همچون آلبوم پیشینِ منتشرشده از گروه نقش با نام «در گیسوی او پیچید» در پی احیاء امکانات موسیقی قدیم ایران و ایجاد پیوندی ظریف و عمیق و حساب‌شده از امکانات یادشده با مبانی اجرایی و دستاورد‌های موسیقی دستگاهی ایران است. قطعاتی همچون پیشرو شوشتری، مربعِ شوشتری و بسیطِ شوشتری، مشخصاً ملهم از نظامِ ایقاعی و سیستم فرمال موسیقی قدیم ایران ساخته شده و قطعاتی نظیر تصنیفِ قاجاری در شوشتری، چهارمضراب و رنگِ شوشتری، بی‌شک دنباله‌روِ سبک قاجاری در آهنگسازی موسیقی کلاسیک ایران است. از سوی دیگر تکیه‌ی بسیار زیاد ما در این اثر بر اجرای متناوبِ ساز و آواز‌های متر آزاد، به‌وضوح یکی از مهم‌ترین خصیصه‌های موسیقی کلاسیک قاجاری را یادآوری می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه هنر در ادامه گفت: علاوه بر قطعاتِ سازی، در ساز و آواز‌های این مجموعه نیز در پی ایجاد ساختاری فرمال بوده‌ایم؛ در این راستا با تکرار بیتی محوری‌ــ که نام این آلبوم نیز از همین بیت اخذ شده است‌ــ در انتهای هر بخش از آوازها، ترجیع‌بندِ فراگیر و تکرارشونده‌ای ایجاد نموده‌ایم که این ترجیع‌بند علاوه بر اعلامِ اختتامِ هر قسمت و ایجاد استقلال برای هر بخش از آوازها، در حکمِ عاملِ ایجادِ وحدت در بین اجزاء متکثرِ آواز‌های این اثر است.

شریفی درباره انتخاب اشعار گفت: اشعارِ این نوبتِ موسیقایی، چهل بیت برگرفته از سه ساحت عاطفی و حسی گوناگون شامل: «هجران»، «شوریدگی»، «رهایی»، از میان غزل‌واره‌های مثنویِ معنویِ مولوی برگزیده شده است و سپس با چینشی خاص روایت‌کننده‌ی داستانی پر تلاطم است. این نگاه به جای پرداختن به ابعاد حکمی و تعلیمی در اشعار مثنوی، به دنبال جستجوی تغزل‌های نغز در میان انبوه ابیات مثنوی مولوی بوده است.

وی در پایان گفت: در این آلبوم در ساختِ قطعات و آواز‌ها از شوشتری به عنوانِ مدی محوری بهره برده‌ایم. همان‌طور که می‌دانیم شوشتری در اجرا‌ها و تولیدات امروز موسیقی دستگاهی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر در ردیف‌ها، شوشتری به عنوانِ مدِ وابسته‌ای به دستگاه همایون معرفی شده است. انتخاب شوشتری به عنوان مد مبنا و مرکزی در این اثر، به منظور خارج کردن این مد از انزوا و وابستگی به دستگاه همایون و ایجاد استقلالی همه‌جانبه برای این مدِ بسیار زیبا و گسترشِ ترکیباتِ مدال و امکانات این آواز محجور بوده است. از این رو، با توجه به ترکیباتِ مدالِ متنوعی که در این اثر بر مبنای مد شوشتری انجام شده است، دیگر نه با یک آواز وابسته و محدود، بلکه با مجموعه‌ی چندمدیِ وسعت‌یافته‌ای با نام «دستگاه شوشتری» سر و کار داریم. ما پیش از این نیز نظیر این فرایند را در روند ساخت قطعات و ساز و آواز‌های آلبوم «برافشان»، با آواز محجور «راک» انجام داده‌ایم.