در حالی به نیمه سال نزدیک می‌شویم که کشور ایران چند ماه پرحادثه را پشت سر گذاشته است. بااین‌حال ثبات نسبی قیمت دلار و سکه از عجایب این چند ماه بود، ثباتی که حالا چند روزی است برهم خورده است.
دیدارنیوز ـ سرویس اقتصادی: آمار‌ها نشان می‌دهد میزان تورم طی این چند ماه به بالای ۵۰ درصد رسیده و رشد نقدینگی تا به اینجا کم‌نظیر بوده است. بانک مرکزی تنها در اردیبهشت گذشته بیش از سه برابر متوسط سال گذشته پول چاپ کرده و این روند تا به امروز نیز ادامه دارد. قیمت مسکن سر به فلک کشیده این و متوسط قیمتی که امروز در تهران با آن مواجهیم نسبت به شش ماه گذشته به ازای هر متر چیزی حدود سه میلیون و دویست هزار تومان گران شده است.
قیمت مصالح ساختمانی و به خصوص سیمان و میلگرد سر به فلک گذاشته است و یکی از دلایل گران شدن قیمت مسکن نیز همین است. دولت توان تامین برق مکفی برای کشور را از دست داده و، چون اعتراضات به قطعی برق کنترل گسترده بود، دولت کاهش مصرف با قطع کردن برق کارخانه‌های سیمان و فولاد پیش برد و برای تنظیم بازار هم اقدام به افزایش عرضه سیمان در بورس کالا کرد و البته تا به اینجا در تثبیت قیمت‌ها ناکام بوده است.
در حوزه کالا‌های موجود در سبد خانوار نیز شرایط بسیار نابسامان است. مثلاً برای کنترل قیمت مرغ و تک نرخی کردن آن قرارگاه مرغ به راه افتاد و، چون این قرارگاه در ماموریتش موفق نبود، تعطیل شد و وضعیت قیمت مرغ همچنان آشفته است.
از سویی کرونا بیداد می‌کند و کرونای دلتا ایران را در نوردیده و تعداد کشته‌ها بسیار بالاست و حتی تعطیلی چند روزه پایتخت هم تأثیری بر کنترل شیب ابتلا به کرونا نداشت و هنوز تعداد کشته‌های روزانه ترسناک است.
واکسیناسیون کرونا هم کند پیش می‌رود و کشور‌هایی که بنا بود به ما واکسن بفروشند بد قولی کرده‌اند و کمک بشر دوستانه کشور ژاپن بود که به کمک آمد.
از ابتدای سال امید به حصول توافق مجدد بین کشور‌های حاضر در برجام و احیای این توافق نامه انتظار می‌رفت که البته روند آن با انتظارات به هیچ وجه سازگار نبود و هنوز ایران تحت سنگین‌ترین تحریم‌های یک‌جانبه از سوی آمریکا است. این وضعیت باعث تضعیف بیش از پیش ساختار اقتصادی ایران شده است.
به نظر می‌رسید اعتراضات معیشتی و سیاسی فراگیر شده تا سال ۱۳۹۸، تا پایان بحران کرونا فروکش کند، اما امسال اعتراضات نیز گسترده بود و اوج آن در خوزستان و معطوف به مشکلات زیست محیطی و معیشتی ناشی از بحران آب بود.
با تمام این تقاسیر، اما سال ۱۴۰۰، سال ثبات قیمت سکه و ارز بود. دلاری که کار خود را در ابتدای سال با حضور در کانال ۲۴ هزار تومان آغاز کرد، مدام در همین کانال نوسان می‌کرد و نوسان سکه نیز در کانال ده میلیون تومان بود.
این در حالی است که سال گذشته، تورم قیمتی سکه و دلار بی‌نظیر بود. دلار کار خود را در آغاز سال ۱۳۹۹ با قیمت ۱۳ هزار تومان شروع کرد و اگرچه قیمت نجومی ۳۲ هزار تومان را نیز در مهر گذشته به خود دید کلی سال را با قیمت ۲۴ هزار تومان پایان داد.
سکه نیز در کانال ۶ میلیون کار خود را در سال ۹۹ آغاز کرد و در کانال ۱۰ میلیون تومان سال را به پایان رساند.
طی چند روز گذشته، اما رکورد قیمتی دلار و سکه در سال ۱۴۰۰ شکسته شد. دلار به بالای ۲۵۵۰۰ تومان رسید و حتی برای مدت اندکی به بالای ۲۶ هزار تومان نیز رفت و سکه بهار آزادی هم وارد کانال ۱۱ میلیون تومان شد.
برخی از نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد امید عمومی نسبت به بهبود وضع اقتصادی با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی وجود دارد، اما روند تغییرات قیمتی چیز دیگری نشان می‌دهد. بسیاری معتقدند هسته سخت قدرت طی این چند ماه تلاش کرده تا با تنظیم بازار ارز و طلا از افزایش چشم‌گیری قیمت‌ها جلوگیری کرده تا ابراهیم رئیسی در شرایط ثبات دولت را تحویل بگیرد. با این حال رفتار بازار در روز‌های منتهی به مراسم تنفیذ حکم و تحلیف ریاست جمهوری نشان می‌دهد جامعه نسبت به آینده سیاست داخلی چندان مطمئن نیست.
از سویی سیاست داخلی و وضعیت اقتصادی با وضعیت سیاست بین‌المللی نظام گره خورده است و حالا بیش از هر زمان بوی پایان قطعی کار برجام به مشام می‌رسد. اخباری که از مذاکرات می‌آید، آن‌چه دولت می‌گوید و سخنان رهبری در آخرین دیدار با اعضای هئیت دولت در رابطه با شکست تجربه اعتماد به غرب، موید این گزاره است که مسیر احیا برجام با موانع جدی مواجه است و از این رو اقتصاد ایران کار سختی برای رسیدن به ثبات در پیش دارد.
مسئله بعدی تأثیرگذار بر روند تغییرات قیمتی دلار و سکه طلا، اتفاقی بود که برای یک کشتی اسرائیلی در دریای عمان افتاد. اسرائیل مسئول حمله به کشتی اسرائیلی «مرسر استریت» را ایران می‌داند و تهدید کرده است که این حادثه را جبران می‌کند و تهدید به جنگ، حتی اگر از منظر کارشناسان تهدید پوچی باشد باز هم بر روی شاخص‌های اقتصادی تأثیرگذار است.
با تمام این توضیحات، اما به نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت دلار و سکه، ارائه طرحی در مجلس بود که باعث ایجاد نگرانی گسترده در میان جامعه شد، طرحی به نام «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» که به نظر می‌رسد قصد دارد محدودیت‌های گسترده‌ای در فضای نت ایجاد کند. یکی از عواقب این طرح، تعطیل شدن کسب‌وکار‌های پرشماری خواهد بود که در فضای آنلاین جریان دارد، به خصوص این‌که گفته می‌شود پلتفورم اینستاگرام یکی از اهداف اصلی این طرح است و اقدام به مسدودسازی آن در دستورکار سیاست‌گذاران مجلس است و به گفته علی ربیعی، سخنگوی دولت، این طرح تنها در اینستاگرام باعث بیکار شدن یک میلیون ایرانی خواهد شد و چیزی حدود ۴ درصد به نرخ بیکاری در ایران افزون خواهد کرد. این پیش‌بینی هولناک یکی دیگر از دلایل اصلی افزایش قیمت ارز و سکه بود.
قیمت دلار و سکه طلا، به عنوان دو شاخص اقتصادی مهم توانستند طی چند ماه پرحادثه ثبات قیمت خود را حفظ کنند، اما حالا چند روزی است که با رشد قیمت مواجه شدند و حالا باید دید سیاست‌های دولت جدید می‌تواند ثبات را به قیمت‌ها بازگرداند و بر تیرگی چشم‌انداز پیش‌رو قلبه کند یا شرایط طور دیگری رقم خواهد خورد.
