آیا سرود ملی ایران از سرود ملی کره جنوبی کپی برداری شده است؟ این ادعایی است که محمد رهبری موسیقیدان مطرح کرده است و البته حسن ریاحی آهنگساز سرود ملی آن را رد کرده است. داستان چیست؟
دیدارنیوز: ظاهرا جنجال سرود ملی همچنان ادامه دارد. ماجرایی که البته بعید است به این زودی به نقطه آرامش برسد و به احتمال زیاد در روز‌های آتی نیز شاهد ادامه حواشی و جنجال‌هایی پیرامون سرود ملی ایران خواهیم بود. ماجرایی که با ادعای جنجالی علی رهبری آغاز شد و حالا با واکنش سازنده سرود ملی ایران به ادعای جنجالی علی رهبری داغ‌تر هم شده است!
ماجرا از جایی آغاز شد که علی رهبری موسیقیدان، رهبر ارکستر و آهنگساز شناخته‌شده ایرانی در صحنه‌های جهانی با طرح یک ادعای جنجالی که سرود ملی ایران از سرود ملی کره‌جنوبی کپی‌برداری شده، یک جنجال رسانه‌ای بزرگ را کلید زد. علی رهبری البته علاوه بر ادعای کپی‌بودن سرود ملی ایران خواهان ساخت یک سرود ملی با بن‌مایه موسیقی ایرانی نیز شده بود.
این موسیقیدان ایرانی در نامه‌ای سرگشاده به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن اشاره به تاریخ ۵۰۰ ساله سرود ملی، بر لزوم توجه کشور‌های مختلف به هنرمندان پرآوازه و گنجینه‌های فرهنگی خود در ساخت سرود ملی کشورشان تأکید و در این زمینه به سرود ملی اتریش اشاره کرد که از ساخته آهنگساز بزرگ اتریشی «آمادئوس موتزارت» مدد گرفته، یا آلمان که از آثار موسیقیدان برجسته‌ای، چون «یوزف هایدن» استفاده کرده است.
در ادامه نامه سرگشاده، علی رهبری علاوه بر ذکر این نکته که در ایران ساخت موسیقی سرود ملی توسط غیرایرانیان و به‌طور مشخص اروپاییان آغاز شده؛ متذکر شده که موسیقی سرود ملی فعلی ایران نیز بویی از ایران ندارد و سرود ملی کشوری که یکی از آرمان‌های اصلی‌اش «نه شرقی، نه غربی» بوده، شباهت چمشگیری به سرود ملی کره‌جنوبی دارد و بسیاری از قطعات آن، کپی سرود این کشور است که خود نیز از موسیقی غربی گرفته شده است.
علی رهبری ضمن یادآوری جایگاه والای سرود «ای ایران» نوشته زنده‌یاد استاد «روح‌الله خالقی» در جشن‌ها و مراسم مختلف (که مرهون شناخت استاد خالقی از موسیقی ایرانی است) ناآشنایی سازنده سرود ملی فعلی ایران با موسیقی ایرانی را یکی از دلایل مهم دوری و غریبگی این سرود ملی با روح ایرانی عنوان و خطاب به وزیر ارشاد بر لزوم انجام اقدامی عاجل در این زمینه تأکید کرده است. به گفته علی رهبری «موسیقی این سرود مناسب ایران نیست. در ایران ده‌ها آهنگساز بسیار ورزیده داریم که هم با موسیقی ملی ما و هم با موسیقی جهان آشنایی کامل دارند و پیشنهاد می‌کنم ترتیب فراخوانی برای تنظیم موسیقی بر اساس شعر فعلی داده شود» …
به گزارش دویچه‌وله این اولین بار نیست که شائبه کپی‌بودن سرود ملی جمهوری اسلامی ایران مطرح می‌شود. پیش‌تر، در سال ۲۰۱۴ در مسابقات جام جهانی فوتبال در برزیل نیز این موضوع از سوی برخی خبرنگاران در فضای مجازی عنوان شده بود. در سال ۲۰۱۹ نیز با احتمال قرارگرفتن تیم فوتبال ایران برابر کره‌جنوبی این مسأله یک بار دیگر بر سر زبان افتاد: دو کشور با دو سرود ملی شبیه به هم! درباره شعر این سرود هم فراموش نکرده‌ایم انتقادات علیرضا قزوه، شاعر را که گفته بود «کلام سرود ملی نیاز به تغییر دارد». قزوه مهم‌ترین ایراد سرود ملی را نداشتن لحن و زبان حماسی عنوان کرده بود.
البته آن روز‌ها حسن ریاحی، آهنگساز سرود ملی کنونی جمهوری اسلامی در پاسخ به ادعای کپی‌بودن سرود ملی ایران به خبرنگاران حوزه موسیقی و هنر گفته بود «این را که سرود ملی ما شبیه سرود ملی کره‌جنوبی است، واقعا درک نمی‌کنم.» حسن ریاحی اخیرا نیز با اشاره به اینکه سرود رسمی کشور کره‌جنوبی را همین «دو روز پیش» شنیده؛ با تأکید گفته که «اعتقاد دارم این سرود‌ها شبیه همه سرود‌های ملی در همه جای دنیا هستند. فقط چهار نت از این دو سرود شبیه هم شده و خود من هم این شباهت را حس کردم. ولی از لحاظ ساختمان اثر، سرود ایران به هیچ‌وجه شبیه سرود کشور کره‌جنوبی نیست.»
در جدیدترین فعل و انفعال پیرامون این ماجرا، حسن ریاحی آهنگساز سرود ملی به حواشی اخیر مبنی بر کپی‌بودن این سرود و لزوم ساخت سرود ملی جدید واکنش نشان داده است.
باشگاه خبرنگاران جوان در این زمینه از دکتر «حسن ریاحی» نقل کرده که گفته: «ساختن سرود ملی کار راحتی نیست. شما باید در یک دقیقه سرودی را با منطق‌های مهم یک سرود رسمی کشور بسازید و این کار راحتی نیست. من مجبور بودم که یکی از دستگاه‌های موسیقی ایران را برای این سرود انتخاب کنم. چون به‌هرحال این سرود، سرود رسمی ایران بود و داشتن مؤلفه‌های ایرانی جزو اصول اولیه‌ای بود که باید در ساخت آن رعایت می‌شد.»
ریاحی درباره ساختار موسیقایی سرود ملی ایران گفته: «فاصله شروع سرود را از پیش‌درآمد دستگاه ماهور استفاده کردم. دستگاهی که یکی از دستگاه‌های باستانی موسیقی ایرانی است و بار‌ها در آثار مختلف از آن استفاده شده است. بخشی از سرود نیز که فرود دارد را از گوشه «می گلی» استفاده کردم. کار با ارکستراسیون ساخته شد و اینکه می‌گویند سرود ملی شبیه سرود ملی کشور کره‌جنوبی است را من درک نمی‌کنم.»
ریاحی درباره شباهت بیش از حد این دو سرود ملی می‌گوید: «سرود ملی ایران چند سر و گردن از سرود رسمی کشور کره‌جنوبی بالاتر است. شنونده حرفه‌ای که این اثر را گوش می‌کند، از نظر فرم و هارمونی و ارکستراسیون متوجه برتری‌های این سرود می‌شود. این سرود بار‌ها در کره و ژاپن و همه جای دنیا اجرا شده و من درک نمی‌کنم که چرا بعد از این‌همه سال این ادعا‌ها مطرح شده است.»
