اخبار ضد و نقیض از مذاکرات وین باعث شده است که بسیاری ایران را خوشبین به مذاکرات و غرب را محتاط در راه مذاکرات معرفی کنند. برای بررسی روند مذاکرات دیدار با دیاکو حسینی به گفتگو نشسته است.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: مذاکرات وین ادامه دارد و در این بین اخبار ضد و نقیضی از آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران می‌آید.
از سویی سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید: «در روند مذاکرات وین پیشرفت‌های خوب و قابل توجهی صورت گرفته البته در حوزه‌هایی نیز روند حرکت کند بوده است.» همچنین یک منبع دیپلماتیک اروپایی به ینت نیوز می‌گوید: «ما کار زیاد داشته و زمان کمی در اختیار داریم. امیدوار بودیم که این هفته به پیشرفت‌های بیشتری برسیم. ما هنوز درخصوص مهم‌ترین مسائل به تفاهم نرسیده‌ایم.» از سوی دیگر هنوز مشخص نیست که در مذاکرات وین در خصوص لغو کدام تحریم‌های ایران توافق صورت گرفته است.
برای بررسی روند مذاکرات وین و اخبار ضد و نقیضی که وجود دارد دیدار با دیاکو حسینی، کارشناس مسائل امور استراتژیک به گفتگو پرداخته است. این گفتگو را در ادامه بخوانید.
روند مذاکرات وین را چگونه تحلیل می‌کنید؟
طبق گزارش‌ها و اعلان رسمی طرفین، به نظر می‌رسد که تا اندازه‌ای درباره موضوعات مورد اختلاف، تفاهم‌هایی به دست آمده و جزئیاتی هم باقی مانده است. طبق اخبار غیررسمی رسانه ها، بخش عمده آن جزئیات بر روی لیست افراد و شرکت‌هایی است که در لیست تحریمی آمریکا قرار دارند و آمریکا باید برای رفع تحریم تنها اقدام کند. در دوره ترامپ برچسب برخی از این تحریم‌ها تغییر کرد و برای مثال بعضا ذیل برچسب تروریسم این تحریم‌ها وضع شده اند. ما می‌دانستیم که ترامپ این کار را برای این می‌کند که دولت بعدی آمریکا را در مخمصه لغو آن‌ها قرار دهد؛ بنابراین این موضوع برای طرف ایرانی به هیچ وجه قابل قبول نیست. چون از نیت‌های آن مطلع هستیم و طرف آمریکایی این رو به خوبی درک می‌کند. ولی ظاهراً سیاست خارجی دولت بایدن در رابطه با بازگشت به برجام، گروگان سیاست داخلی دولتش قرار گرفته است. از همین رو به نظر می‌رسد که تناقض و تعارضی که بین مسائل داخلی یعنی ایجاد اجماع بین حزبی و مسائل خارجی یعنی بازگشت واقعی برجام وجود دارد، مقداری باعث طولانی شدن این گفتگو‌ها شده و طرف آمریکایی تلاش می‌کند که تا جایی که امکان دارد بتواند چانه زنی داخلی خودش را تقویت بکند و بخشی از تحریم‌ها را نگه دارد. اما این موضوع برای ایران قابل قبول نیست و اتفاق نخواهد افتاد.
برخی تناقض‌ها درگزارش رسانه‌های غربی و سخنان هیات ایرانی این شائبه را بوجود آورده که ایران به مذاکرات خوشبین است، اما غرب محتاطانه حرکت می‌کند. از سوی دیگر اخبار ضد ونقیضی از آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران مطرح می‌شود، تحلیل شما از این روند پیش آمده چیست؟
این اختلاف دیدگاه و تفاسیر بر می‌گردد به اینکه تا اینجای کار همه طرف‌های این مذاکرات نخواستند، ریز جزییات در مذاکرات در حالیکه هنوز گفتگو‌ها جریان دارد، رسانه‌ای شود؛ بنابراین بین طرفین یک ادبیات مشترک در اطلاع رسانی مورد توافق قرار نگرفته است. در نتیجه همین موضوع باعث می‌شود که کشور‌های و خبرنگاران مختلف روایت‌های خودشان را براساس اسناد و منابعی که دارند منتقل می‌کنند. اختلاف بیان در حالتی که هیچ توافقی در مورد متن اخبار وجود نداشته، بوجود می‌آید. همچنین تا توافقات به مرحله نهایی نرسد انتشار زودهنگام اخبار مذاکرات طبعاً ممکن است با منافع بقیه کشور‌ها مغایرت پیدا کند، چون همه کشور‌ها ملاحظات متعددی در انتشار اخبار دارند؛ بنابراین این ملاحظات متعدد باعث می‌شود که روایت‌های گوناگونی ایجاد شود. من فکر می‌کنم خودداری از انتشار عجولانه اخبار، یکی از دلایل اصلی در ایجاد این شرایط است. اخباری که ما می‌شنویم معمولاً از منابع دست دوم یا حتی دست سوم نزدیک به گروه‌های مذاکراتی درز پیدا کرده است. بنابراین اساس کار بر این است که ما فعلاً به این اخبار بی توجه باشیم و رسانه‌های حرفه‌ای نباید اخبار را قبل از آن که منابع رسمی دولتی اعلام می‌کنند افشا بکنند؛ چون در این افشاگری‌ها طبعاً بی‌دقتی‌هایی وجود دارد و که در نهایت این منجر می‌شود به واکنش تکذیب یا روایت‌های دیگری از آن خبر؛ بنابراین من فکر می‌کنم فعلاً باید صبر کرد و منتظر بود منابع رسمی داخل مذاکرات اخبار را در مورد رفع تحریم‌ها و سایر پیشرفتی‌هایی که در حال رخ دادن است، اعلام بکنند.
فکر می‌کنید آمریکا در این دور از مذاکرات وارد مسائل منطقه‌ای و موشکی می‌شود یا در آینده؟ یا کلاً ورود نخواهد کرد؟
دولت آمریکا به آن درجه از واقع بینی رسیده است که بداند این مباحث به هیچ وجه در گفت و گویی که هدف از آن احیای کامل تعهدات از طرفین است، نمی‌توان مطرح شود؛ بنابراین من فکر می‌کنم الان چنین موضوعی را روی میز مذاکرات در هیچ سطحی نداریم. اینکه بخواهد در آینده چنین کاری را انجام دهد این می‌تواند بخشی از آرزو‌های دولت بایدن باشد. هیچ تعهدی نه ایران بلکه بقیه کشور‌های عضو برجام نیز ندادند که قرار است چنین گفتگو‌هایی شکل بگیرد؛ بنابراین اگر چنین آرزویی هم دولت بایدن دارد صرفاً محاسبات دولت آمریکا است و هیچ تاثیری بر روی روند تعهدات در اجرای برجام و گفتگو‌های احیاناً بعدی در چهارچوب برجام نخواهد داشت؛ بنابراین من فکر نمی‌کنم چنین گفتگو‌هایی وجود داشته باشد و در آینده هم قرار نیست چنین گفتگو‌هایی از جانب ایران مورد پذیرش قرار بگیرد. همانطور که امروز می‌بینیم در موازات مذاکراتی که در وین جریان دارد گفتگو‌های منطقه‌ای هم در مسیر مثبتی قرار گرفته که هرچند هیچ ارتباطی به گفتگو‌های وین ندارد، ولی نتیجه نهایی آن که از جمله می‌تواند عادی سازی روابط ایران و عربستان سعودی و فروکش کردن اختلافات بین کشور‌های منطقه باشد، نگرانی‌های سایر کشور‌های جهان را هم قاعدتاً باید برطرف کند؛ بنابراین با ادامه این مسیر سازنده در گفتگوی ایران و همسایگانش، اساسا نیازی به گفتگو بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهانی، مخصوصاً آمریکا پیرامون مسائل منطقه‌ای وجود نخواهد داشت.
خوشبین هستید به احیای برجام؟
در مجموع طبق مذاکراتی که رقم خورده و اطلاعاتی که داده می‌شود، می‌توان محتاطانه خوشبین بود. در عین حال باید توجه داشت که در هر مذاکره‌ای ریسک شکست مذاکرات با وجود پیشرفت در مراحل اولیه بالاخره وجود دارد، ولی با درنظر گرفتن سیر مثبتی که تاکنون وجود داشته، می‌توان محتاطانه امیدوار بود که طرف‌ها سرانجام قادر خواهند بود که اختلافات باقیمانده را نیز حل و فصل کنند.
