
ماجرای پاسخ یک کودک به فائزه هاشمی و دعوت او به مناظره به سرعت به سوژهای برای رسانهها و افکار عمومی مبدل شد. اما این ماجرا سویه دیگری هم دارد؛ جایی که حقوق کودکان در معرکه منازعات سیاسی گم میشود.
دیدارنیوز – رسول شکوهی: برخی سوژههای رسانهای یک جنبه آشکار دارند و جنبههای پنهان زیادی که شاید در شلوغیهای رسانهای کمتر به آن توجه شود. احتمالا کلیپی که در آن دختری نوجوان فائزه هاشمی را به مناظره دعوت میکند را دیده اید. جنبه آشکار این سوژه این است که فردی در جواب به فائزه هاشمی او را به مناظره دعوت میکند و در انتها سال گاو را تبریک میگوید. یک دعوای سیاسی و جناحی. فردی با یک دستگاه فکری فرد دیگری را به مناظره دعوت میکند.
جنبه پنهان آن استفاده از کودکان در کارهای سیاسی و جناحی است که میتوان برچسب کودک آزاری را هم برای آن استفاده کرد. مادر این کودک که گویا از فعالین فرهنگی کشور است و خود را استاد منصوره معصومی اصل دارای دکترای علوم قرآن و حدیث و مشاور خانواده و قبل ازدواج و مدیر موسسه بیت النور معرفی میکند در کلیپی که در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرده وارد این جنجال سیاسی میشود.
برای فهم بهتر این ماجرا باید به اواسط فروردین امسال برگردیم. دیدارنیوز برنامهای دارد که در آن با چهرههای مختلف سیاسی اجتماعی گفتگو میکند. برنامه تنگنا تلاش میکند که در لابلای این گفتگوهای چالشی مروری به تاریخ داشته باشد تا تحلیلی عمیق نسبت به شرایط امروز و دیروز پیدا کنیم. در اولین قسمت این برنامه فائزه هاشمی مهمان تنگنا بود. او در جواب به سوالی که اگر میتوانست یک نفر را به مناظره دعوت کند چه کسی را انتخاب میکند؟ فائزه هاشمی هم رهبری را به مناظره دعوت میکند تا با ایشان درباره سیاست داخلی و خارجی گفت و گویی داشته باشند.
بعد از انتشار این گفتگو این قسمت از آن دست به دست چرخید و رسانههای مختلف داخلی و خارجی آن را بازنشر کردند. این ماجرا گذشت تا هفته پیش که کلیپی در صفحه اینستاگرام منصوره معصومی اصل منتشر شد. در این کلیپ چند دختر نوجوان کنار هم نشسته اند و دختر بعد از دیدن بخشی از گفت و گوی فائزه هاشمی در برنامه تنگنای دیدارنیوز از مادر خود میپرسد که «فائزه هاشمی حضرت آقا رو به مناظره دعوت کرده و جوابی به او نمیدهی؟» مادر هم میگوید که ما کار داریم و خودت جوابش را بده. در نهایت دختر نوجوان رو به دوربین جملاتی میگوید و فائزه هاشمی را به مناظره دعوت میکند و سال گاو را تبریک میگوید.
بعد از انتشار این فیلم فائزه هاشمی آمادگی خود برای مناظره یا گفتگو با این دختر نوجوان را اعلام کرد. مخاطبان منتظر بودند که ببینند در نهایت گفت و گویی بین این دختر نوجوان و فائزه هاشمی صورت میگیرد یا نه. در نهایت این دختر نوجوان فیلمی در صفحه خانم معصومی اصل منتشر کرد و مناظره را به فردای انتخابات موکول کرد و گفت که احتمال سوء استفاده انتخاباتی وجود دارد و، چون فصل امتحانات است بهتر است به امتحاناتش برسد تا عاقبت به شر نشود و باز هم کنایهای به فائزه هاشمی زد.
بعید است که چنین مناظرهای در آینده شکل بگیرد. البته این بخش خوب ماجرا است، چون دیگر شاهد حضور کودکان و نوجوانان در فضای سیاست زده نیستیم.
وقتی عبارت کودک آزاری را میشنویم قبل از هر چیزی تنبیه فیزیکی و آزار جنسی کودکان به ذهن متبادر میشود. اما کودک آزاری مخصوصا در یک دهه اخیر جنبههای مختلفی پیدا کرده است. به صورت مشخص باید درباره فضای مجازی و شبکههای اجتماعی صحبت کنیم. علاوه بر کار کودکان که جزو مصادیق اصلی کودک آزاری شناخته میشود جنبههای جدید کار کودک در شبکههای اجتماعی نباید مغفول بماند.
اگر نگاهی به صفحات برخی افراد در شبکههای اجتماعی داشته باشیم میبینیم که برخی از افراد از کودکان خود سوء استفاده میکنند و از آنها پول در میآورند. بچهای که در اصطلاح عامیانه با نمک شناخته میشود یا زیبایی منحصر بفردی دارد جلوی دوربین میآید و این مساله باعث شده که آن فرد دنبال کنندگان بیشتری پیدا کند. این نمونه سادهای از کودک آزاری در دوره ما است.
یا همین نمونهای که درباره آن صحبت شد. مادر این نوجوان که خود را مشاور خانواده معرفی میکند به راحتی از فرزند خود برای یک کل کل سیاسی استفاده میکند و این نوجوان درگیر یک بازی میشود که بخش اصلی آن در حوزه انتخاب و اختیار او شاید نباشد. همین مساله باعث میشود که این نوجوان درگیر فشارهای مختلفی شود و آسیبهای جدی تری ببیند.
خانوادهها باید در استفاده از عکس و فیلمهای کودکان و نوجوانان خود در بستر فضای مجازی دقت ویژهای داشته باشند. این کودک یا نوجوان همیشه زیر ۱۸ سال نمیماند و شاید یک روزی راضی نباشد که از او استفادهای این چنینی شود. کودک آزاری امروز فقط تنبیه بدنی یا بهره کشی جنسی نیست و مصادیق مختلفی پیدا کرده است. کودکان و نوجوانان به این خاطر که در سنین حساسی هستند و توان دفاع از خود را ندارند باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند و این وظیفه ما آدم بزرگها است.
در تعریف رابرت گیلمور کودک آزاری زمانی اتفاق میافتد که هر گونه فعل و یا ترک فعل قابل اجتناب، سلامت جسمی، روانی و عاطفی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. سازمان جهانی بهداشت نیز در تعریف کودک آزاری میگوید: هر گونه بدرفتاری فیزیکی و یا عاطفی، سوءاستفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بیتوجهی یا استثمار تجاری یا سایر انواع استثمار، که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقاء، رشد یا کرامت کودک در زمینهی روابط یا مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود.
کودک آزاری جنبههای مختلفی دارد که میتوان به انواع زیر اشاره کرد:
کودک آزاری جسمی: به هر نوع سوء رفتاری گفته میشود که بر روی جسم کودک انجام گرفته و موجب صدمه زدن به وی میشود مانند شکستن استخوان، سوزاندن پوست، ایجاد جراحت یا بریدگی یا کبودی بر روی جسم کودک.
کودک آزاری عاطفی (روانی): به رفتارهایی گفته میشود که کودک را به لحاظ عاطفی (روانی) تحت تاثیر قرار میدهد مانند بی توجهی و غفلت نسبت به کودک، فراهم نکردن بهداشت، طردکردن، نادیده گرفتن، خرد کردن شخصیت، وادارکردن کودک به انجام رفتار نامناسب.
کودک آزاری جنسی: به هر نوع بهره کشی جنسی از کودک گفته میشود که توسط افراد دیگر انجام میشود مانند ازدواج زود هنگام، لمس بدن کودک، وادار کردن کودک به مشاهده تصاویر و یا اعمال مستهجن.
کودک آزاری صنعتی: به استفاده از کودکان در انواع مشاغل گفته میشود مانند کار کردن کودکان در کارخانه ها، تولیدی ها، مزارع.
کودک آزاری تحصیلی: به مجبور کردن کودک جهت گرفتن نمره بالا و تحصیل در مدارج بالا هنگامی که کودک به لحاظ ذهنی توانایی نداشته باشد کودک آزاری محسوب میشود.