دیدارنیوز ـ رسول شکوهی: چند سالی می‌شود که با انتشار متن بودجه سال آینده کشور بحث‌هایی پیرامون بودجه برخی نهاد‌های خاص که اکثرا در حوزه مسائل مذهبی فعالیت می‌کنند در افکار عمومی و رسانه‌ها شکل می‌گیرد. برخی از این منظر این نکته را مطرح می‌کنند که حجم بالای این بودجه برای این نهاد‌ها زیاد است و در شرایطی که کشور شرایط خاصی دارد بهتر است که با اولولیت بندی این بودجه کلان را به بخش‌های دیگر مورد نیاز منتقل کرد.
گروهی دیگر به صورت کلی بودجه این نهاد‌ها را زیر سوال می‌برند و در مقابل هم گروهی هستند که معتقدند باید بودجه آن‌ها افزایش یابد. گروهی هم هستند که معتقدند در این وضعیت باید یک رویکرد میانه را دنبال کرد. با هم نگاهی به بودجه برخی نهاد‌های خاص مذهبی داشته باشیم. من برای خواندن برخی از این اعداد به مشکل خوردم و از مهدی الیاسی خبرنگار اقتصادی دیدار کمک گرفتم و گفت برای خواندن این اعداد که جلوی آن‌ها میلیون ریال نوشته شده است شش صفر جلوی آن‌ها بذار تا با عدد دقیق روبرو شوی. من هم این توصیه را به شما می‌کنم.
نگاهی به بودجه برخی نهاد‌های خاص در ۱۴۰۰
بر اساس گزارش ایسنا بخش زیادی از این نهاد‌ها با افزایش بودجه روبه‌رو شدند که این مساله پرسش‌های زیادی به وجود می‌آورد. برآورد بودجه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۲،۰۵۰،۰۰۰ میلیون ریال پیش بینی شده است که نسبت به سال گذشته با افزایش بودجه روبه‌رو بوده است.
برآورد بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ۳،۳۰۰،۰۰۰ میلیون ریال در این بین بودجه‌های پیش‌بینی شده برای مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی (۴۳۴،۰۰۰ میلیون ریال)، مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) (۷۵۰،۰۰۰میلیون ریال)، دانشگاه اهل‌بیت(ع) ۱۷۸،۰۰۰میلیون ریال، دانشگاه مذاهب اسلامی (۳۳۰،۰۰۰میلیون ریال) برآورد شده است.
برآورد بودجه شورای عالی حوزه‌های علمیه ۶،۵۱۰،۰۰۰ میلیون ریال است که نسبت به سال گذشته با افزایش دوبرابری روبه‌رو شده است.
برآورد بودجه مرکز خدمات حوزه‌های علمیه ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون ریال برآورد شده است و ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر ۳۵۴،۰۰۰ میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
برآورد بودجه سازمان تبلیغات اسلامی ۳،۶۱۰،۰۰۰ میلیون ریال است که از میان زیرمجموعه‌های آن، سهم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (۲۸۳،۵۳۱ میلیون ریال)، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه (۳۵۳،۰۰۰ میلیون ریال)، مرکز رسیدگی به امور مساجد (۴۰۲،۰۰۰ میلیون ریال)، ستاد اقامه نماز (۲۱۰،۰۰۰ میلیون ریال)، موسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی (۶۷،۰۰۰ میلیون ریال) است.
برآورد بودجه صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی ۲۰۰،۰۰۰ میلیون ریال برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است. پرداخت بودجه قرآن اتفاقی است که از سال ۱۳۹۰ باهدف توسعه فرهنگ قرآنی در کشور آغاز شده و در سال ۹۸ برآورد بودجه این صندوق ۱۰۰ میلیارد تومان بود و در سال ۹۹ (۲۰ میلیارد تومان) برای این صندوق در نظر گرفته شد و با کاهش ۸۰ درصدی روبه‌رو شد. اما امسال رقم بودجه نسبت به سال گذشته هیچ تغییری نداشته است.
برآورد بودجه شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران ۳،۲۵۰،۰۰۰ میلیون ریال در بودجه سال ۱۴۰۰ برآورد شده است.
برآورد بودجه جامعه‌المصطفی العالمیه ۴،۶۵۰،۰۰۰ میلیون ریال و دانشگاه امام صادق (ع) ۱۷۹،۰۰۰ میلیون ریال پیشنهاد شده است.
برآورد بودجه سال ۱۴۰۰ سازمان اوقاف و امور خیریه ۷۶۰،۰۰۰ میلیون ریال است که در این میان دانشگاه علوم و معارف قرآنی (۴۴۵،۰۰۰ میلیون ریال) سازمان اوقاف و امور خیریه - حمایت از مدارس علوم دینی اهل سنت کمک به معیشت روحانیون (۱،۸۵۰،۰۰۰میلیون ریال) از این بودجه سهم خواهند داشت. همچنین برای این سازمان در سال ۱۴۰۰ برآورد بودجه تملک و دارایی (۱،۵۰۸،۳۲۰ میلیون ریال) در نظر گرفته شده است. برآورد بودجه موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ۱۸۶،۴۱۷ میلیون ریال پیش بینی شده است.
یکی از جدی‌ترین حواشی که پیرامون بودجه ۱۴۰۰ مطرح شد بودجه در نظر گرفته شده برای بنیاد فرهنگی حاج قاسم سلیمانی بود. در بودجه سال ۱۴۰۰ مبلغی به میزان ۸.۵ میلیارد تومان برای این بنیاد در نظر گرفته شد که با واکنش‌های مختلفی در افکار عمومی روبه‌رو شد. حواشی ادامه داشت تا اینکه زینب سلیمانی دختر شهید سلیمانی بیانیه‌ای منتشر کرد و از نپذیرفتن این بودجه خبر داد.
زینب سلیمانی در این بیانیه خطاب به مردم غیور ایران و دوستداران حاج قاسم سلیمانی نوشته است: «طی چند روز گذشته اخباری منتشر شد که در لایحه بودجه ۱۴۰۰ مبلغی برای بنیاد مکتب حاج قاسم سلیمانی درنظر گرفته شده است. آنچه مسلم است سرمایه بی بدیل برای تعمیق و گسترش مکتب حاج قاسم، محبت دل‌های امت و قلوب شیفتگان انقلاب اسلامی است و از سوی دیگر نیز تقاضایی از جانب خانواده شهید و بنیاد مکتب حاج قاسم برای اختصاص ردیف بودجه صورت نگرفته بوده است. البته این نکته از طریق مدیر عامل بنیاد به دستگاه‌های مسئول منتقل شده است؛ اما اینجانب به نمایندگی از سوی خانواده شهید سلیمانی ضمن تشکر از دغدغه مسئولان محترم اجرایی و دست اندرکاران تنظیم بودجه، به اطلاع می‌رسانم اقدام شایسته در این زمینه، حذف عنوان بنیاد از ردیف بودجه ۱۴۰۰ و اختصاص این بودجه‌ها به حل مشکلات مردم و ترویج مکتب حاج قاسم است که سلوک آن شهید عزیز نیز همین مرام بوده است».
نپذیرفتن این بودجه که البته در مقایسه با بودجه سایر نهاد‌ها مبلغ ناچیزی بود باعث شد که واکنش‌های زیادی در افکار عمومی به وجود بیاید. برخی این اقدام زینب سلیمانی را به فال نیک گرفتند و از باقی نهاد‌های مذهبی و فرهنگی خواستند که آن‌ها هم بودجه خود را صرف مسائل مهم کشور و مشکلات جامعه کنند. گروهی دیگر البته با نگاهی بدبینانه پس فرستادن این هدیه دولت روحانی را ظاهری دانستند. واکنش‌ها، ولی به پرسش‌هایی در افکار عمومی تبدیل شد. فارغ از پرسش بنیادینی که درباره هزینه کرد یک حکومت دینی در حوزه مذهب مطرح می‌شود باید پرسش‌های دیگر جامعه در این رابطه را مرور کرد و جدی گرفت.
چند پرسش جدی در رابطه با بودجه موسسات و نهاد‌هایی از این دست مطرح است. پرسش اصلی این است که کشور چه نیازی به این همه موسسه فرهنگی دارد. مگر وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و وزارت فرهنگ و ارشاد ندارد که این موسسات فرهنگی به وجود آمده‌اند؟ پرسش دیگری که در همین راستا مطرح می‌شود این است که با توجه به اینکه این نهاد‌ها در سالیان متمادی این بودجه‌ها را دریافت کرده‌اند، آیا امکان گزارش عملکرد خود و هزینه کرد نهاد ذی‌ربط را به افکار عمومی دارند؟ آیا می‌توانند نتایج اقدامات خود را به جامعه اعلام کنند؟
دیگر پرسش مهم جامعه در این رابطه حضور بخشی از این موسسات در خارج از کشور است. این عده پرسشی که دارند این است که وقتی بسیاری از نقاط کشور از ابتدایی‌ترین امکانات زندگی محرومند چه لزومی دارد که در کشور‌های دیگر تبلیغ مذهبی صورت بگیرد؟ این عده بر این باورند که اگر همین موسسات با اسم و شناسنامه خود به مناطق محروم کشور بروند و در آنجا مثلا مدرسه یا درمانگاه بسازند تاثیر تبلیغی به مراتب بیشتر در کشور و خارج از آن خواهد داشت.
رویکرد میانه رو در میان پرسش‌های مطرح پیرامون این موضوع این است که حال به هر دلیلی بودجه‌هایی برای برخی نهاد‌ها در نظر گرفته شده است. چه می‌توان کرد و آیا می‌توان این مبالغ را صرف موارد مورد نیاز کشور کرد؟ در جواب پاسخی که می‌توان داد این است که اگر همه زینب سلیمانی باشند و این بودجه‌ها را بازگردانند بسیار باعث خوشحالی است. ولی در عمل می‌دانیم که این اتفاق رخ نمی‌دهد. پس بهتر آن است که این موسسات بخشی از بودجه خود را صرف موارد مورد نیاز جامعه کنند و اگر هر کدام سالی فقط یکبار ازین دست اقدامات انجام دهد بعد از چند سال به صراحت می‌توان گفت که شاهد عدم دسترسی به مدرسه و درمانگاه و تغذیه و ... نخواهیم بود.
