دیدارنیوز – رسول شکوهی: خودتان را جای پدر و مادر‌هایی بگذارید که به تعبیر عامیانه «بچه مدرسه‌ای» دارند. پسران و دخترانتان باید به مدرسه بروند. اگر در گذشته این ترس را داشتید که مطالب کتب درسی مفید و به روز نیست و بچه‌ها مطالب کاربردی یاد نمی‌گیرند یا آنچنان که فکر می‌کنید با سواد نمی‌شوند و مدارس خوب عمل نمی‌کنند این روز‌ها همه این‌ها را در کنار ترس از سلامتی فرزندان خود نیز دارید. اگر جزء آن دسته از والدین باشید که شاغل هستند این ترس به باقی ترس‌هایتان اضافه خواهد شد. ترس از اجاره خانه، ترس از هزینه‌های حمل و نقل، ترس از هزینه خورد و خوراک، ترس از هزینه‌های تحصیل فرزندان در کنار ترس از تعلیم و تربیت فرزند و ترس از سلامتی فرزند یک مار چند سر ترسناک تولید می‌کند.
هیچ خانواده‌ای نیست که این روز‌ها نگران سال آینده تحصیلی فرزندان خود نباشد. وضعیت، کمی تا قسمتی نامشخص است و معلوم نیست سال آینده تحصیلی قرار است به چه صورت شروع شود و ادامه پیدا کند. البته مسئولین آموزش و پرورش درباره وضعیت سال آینده توضیحاتی ارائه کرده‌اند، اما به این خاطر که شرایط روزانه در حال تغییر است و با دانش آموزان کم سن و سالی که شاید مسائل بهداشتی را کمتر رعایت کنند طرف هستیم نمی‌توان درباره یک برنامه ریزی دقیق صحبت کرد.
رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش با اعلام اینکه ۱۵ شهریور برای بازگشایی مدارس در نظر گرفته شده، ولی با توجه به نظر ستاد ملی مقابله با کرونا امکان تغییرات مختلف وجود دارد گفت: «در سال تحصیلی آینده برگزاری کلاس و آموزش در مناطق قرمز صرفاً مجازی و از طریق شبکه شاد و تلویزیونی، در مناطق زرد به صورت ترکیبی مجازی و حضوری و با تصمیم‌گیری شورای مدرسه و در مناطق سفید حضوری خواهد بود.»
بسیاری از کارشناسان بر مدرسه‌محوری در این دوره تاکید دارند. آن‌ها بر این باور هستند که مدارس ما نیروی انسانی توانمند و دلسوزی دارد که می‌توانند مسائل خود را پیش ببرند و ستاد آموزش و پرورش فقط در نقش حامی باید عمل کند و این اجازه را بدهد که مدارس با توجه به شرایطی که دارند برای خود برنامه‌ریزی کنند. این گروه بر این باورند که نمی‌توان در شرایط بحرانی از مرکز با ارسال بخشنامه‌هایی برای یک منطقه که شرایط خاص خود را دارد دستورالعمل ارسال کرد.
در همین راستا دیدارنیوز به سراغ علی زرافشان از چهره‌های با سابقه و شناخته شده در آموزش و پرورش رفته است. زرافشان از مدرسه تا وزارتخانه را در کارنامه خود دارد. او در دوره علی اصغر فانی در وزارت آموزش و پرورش، معاونت متوسطه این وزارتخانه را بر عهده داشته و در گذشته نیز از معلمی تا بخش‌های مختلف آموزش و پرورش را تجربه کرده است.
مدرسه محوری و برنامه ریزی براساس سناریو‌های مختلف
زرافشان در ابتدای صحبت‌های خود به سراغ این مساله رفت که با توجه به تفاوت‌هایی که در سطح کشور وجود دارد انتخاب یک راه حل غلط است. او در این باره گفت: «با شرایط متفاوتی که در کشور روبرو هستیم، باید سناریو‌های مختلف در اختیار مدیران مدارس و مناطق قرار بگیرد. مثلا در کشور برخی مناطق سفید اعلام شده و می‌توان از ظرفیت مدارس استفاده کرد یا بخش‌های روستایی که از شهر‌ها شرایط متفاوتی دارند و تراکم دانش آموزان در آنجا پایین است می‌توانند به صورت حضوری کلاس‌ها تشکیل دهند».
او نیز در ادامه به سراغ بحث مدرسه محوری رفت و گفت: «ما باید این اختیار را به مدارس و مناطق بدهیم که با توجه به شرایطی که دارند در چارچوب اختیارات خود عمل کنند». زرافشان به پیش‌بینی‌های مسئولان وزارت بهداشت و درمان اشاره کرد که در پاییز با شروع سال تحصیلی امکان رشد بیشتر ویروس وجود دارد. او در این باره گفت: «با توجه به پیش‌بینی‌ها سناریو‌های مختلفی را باید در نظر بگیریم و به تعبیری برنامه‌ریزی بر مبنای سناریو باید انجام شود. گزینه‌های پیش رو باید بررسی شود و برای هرکدام راه حل مناسبی داشته باشیم».
آموزش و پرورش در دوره کرونا موفق بود؟
زرافشان در پاسخ به سوالی مبنی بر عملکرد آموزش و پرورش در دوره کرونا گفت: «همه دنیا با یک شوک مواجه شدند. زمانی هست که از قبل می‌دانید با یک موقعیت جدید روبرو هستید و برای آن برنامه ریزی می‌کنید، اما زمانی هم هست که موقعیت به سراغ شما می‌آید و شما در آن وضعیت باید متناسب با آن عمل کنید. کاری که وزارتخانه در این مدت انجام داد با توجه به ظرفیت‌هایی بود که در اختیار داشت. اول به سراغ تلویزیون رفت، چون اکثر مردم به آن دسترسی دارند، ولی ایراد آن یک طرفه بودن و نبود رویکرد تعاملی و ارتباط متقابل بود».
او در ادامه به باقی اقدامات آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: «بعد از تلویزیون به سمت شبکه شاد رفت و نقص تلویزیون از بین رفت و امکان تعامل بین معلم و دانش آموز به وجود آمد. در این بستر ظرفیت بیشتری وجود دارد و مدیران ستادی با مسئولین مدرسه ارتباط برقرار می‌کنند و محتوا‌هایی هم که تولید می‌شد در اختیار همه فرهنگیان قرار می‌گرفت. به نظر می‌آید که بعد از گذشت شش ماه آموزش و پرورش یک دستاورد خوب کسب کرده و آن هم شبکه شاد است و مدت زیادی بود که به دنبال چنین فعالیت‌هایی بودند».
ایجاد بستر با وزارتخانه؛ انتخاب با مدرسه
علی زرافشان به سراغ ایرادت وضع موجود رفت و راه حل‌های آن را نیز خاطر نشان کرد: «به نظر می‌آید که ما باید اتکای بیشتری به مدارس داشته باشیم و بستر‌ها را فراهم کنیم. یک اشکالی که گرفته می‌شد این بود که یک تا دو میلیون دانش آموز به شبکه شاد دسترسی ندارند. می‌توان کلاس‌های دانش آموزانی که در مناطق روستایی یا سفید هستند را به صورت حضوری برگزار شود. معلمان هم با تعداد محدودی دانش آموز طرف هستند و می‌توانند فاصله گذاری را رعایت کنند». او به این نکته اشاره کرد که کیفیت شبکه شاد هم باید بهبود پیدا کند و همچنین از ظرفیت تلویزیون نباید صرف نظر کرد، چون آن‌هایی که دسترسی به شاد ندارند احتمالا به تلویزیون دسترسی خواهند داشت.
او درباره کار‌هایی که وزارت آموزش و پرورش باید انجام دهد گفت: «باید چند راه حل ممکن را در نظر گرفت و مناطق و مدارس با توجه به امکانات و شرایطی که دارند آن‌ها را انتخاب کنند. راه حل‌های ممکن باید پیش روی آن‌ها گذاشته شود و از آنجایی که با یک آینده همراه با ابهام روبرو هستیم نمی‌توانیم بگوییم که شرایط چگونه پیش می‌رود. شرایط می‌تواند بهتر یا بدتر شود، اما در حال حاضر پیش بینی‌هایی که کارشناسان این حوزه که در وزارت بهداشت یا در سازمان‌های جهانی مشغول به خدمت هستند گویای این مساله است که ما با یک شرایط قابل محاسبه مواجه نیستیم و به همین دلیل براساس پیش بینی‌های موجود باید سناریو‌های مختلفی را تهیه کرد و در اختیار مدیران مدارس و مناطق گذاشت و آن‌ها متناسب با ظرفیت‌های خود تصمیم بگیرند».
او به تجربه خود در دوران زلزله کرمانشاه اشاره کرد که با توجه به اینکه پس لرزه‌های آن زلزله ادامه‌دار شده بود امکان اینکه باز هم تکرار شود بود، گفت: «پس لرزه‌ها مانع می‌شد که تصمیم بگیریم که به شرایط عادی برگردیم. دانش آموزان وقتی به مدرسه هم می‌آمدند در حیاط حضور داشتند. در آنجا هم ما از ظرفیت آموزش از راه دور استفاده کردیم و دانش آموزانی که امکانات سخت افزاری داشتند را وارد آموزش آنلاین کردیم و سعی کردیم از همه امکانات استفاده کنیم».
علی زرافشان در پایان نیز بار دیگر تاکید کرد که در شرایط فعلی اعمال یک راه حل برای تمام بخش‌های کشور غلط است و هر مدرسه و منطقه متناسب با شرایط خود با توجه به سناریو‌های مشخص شده باید عمل کنند.
