دیدارنیوز ـ آرش راهبر: بالاخره شیوع عالمگیر ویروس کرونا کار خودش را کرد و در ادامه لغو مسابقات ورزشی در دنیا، بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۲۰ در توکیو نیز در موعد مقرر برگزار نخواهد شد. گر چه هنوز تاریخ دقیقی درباره برگزاری این گردهمایی عظیم ورزشی اعلام نشده، اما گفته میشود حداکثر با یک سال تاخیر، این رویداد اجرایی خواهد شد و ژاپنیها نیز با وجود خسارتهای مالی بزرگی که از این تغییر زمان خواهند دید باز هم علاقه به برگزاری آن دارند. شینزو آبه نخست وزیر ژاپن این موضوع را پس از مذاکره با توماس باخ رئیس کمیته بین المللی المپیک اعلام کرده است.
بر اساس مشاهدات تاریخی، این برای نخستین بار است که که بازیهای المپیک تابستانی به دلیل بروز بلایای طبیعی برگزار نمیشود و در عین حال اولین بار نیز هست که برگزاری مسابقات با تاخیر انجام خواهد شد. پیش از این، سابقه لغو و تعطیل شدن کامل مسابقات المپیک در ۳ دوره وجود داشته که هر سه بار دلایل سیاسی و انسانی موجب این اتفاق شده اند! جالبتر اینکه شهر توکیو برای دومین بار است که با لغو ناخواسته مسابقات المپیک در موعد مقرر مواجه میشود. در قرن پرحادثه بیستم، مناقشات سیاسی و جنگ، تاثیرات مهمی بر مسابقات المپیک گذاشتند و چند دوره از این این بازیها را که نماد صلح طلبی بشر محسوب میشود تحت الشعاع قرار دادند.
جنگ قاتل صلح!
بازیهای المپیک مدرن از سال ۱۸۹۶ در آتن و با کوشش «بارون پی یر دو کوبرتن» آغاز شد و این دوره تنها مسابقاتی بود که در قرن نوزدهم انجام گرفت. در قرن بیستم برگزاری بازیهای المپیک تابستانی تثبیت و تحکیم شد تا جایی که از سال ۱۹۲۴ بازیهای زمستانی هم ظهور کرد، اما در همین قرن پرآشوب بود که سه دوره از مسابقات المپیک لغو شدند.
برای نخستین بار در سال ۱۹۱۶ و در حالی که قرار بود برلین آلمان میزبان این مسابقات باشد، به دلیل بروز مناقشه بین کشورهای اروپایی و بروز تخاصم، مسابقات المپیک لغو شد. در سال ۱۹۱۶ امپراتوری اطریش و مجارستان با همپیمان خود یعنی آلمان قصد داشتند مسابقات المپیک را در ورزشگاهی ۳۰ هزار نفره برگزار کنند، اما با شعله ور شدن آتش جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ این بازیها تعطیل شد. برلین البته در سال ۱۹۳۶ و در دوران اوج قدرت هیتلر میزبان بازیها شد و ماجراهای این دوره با رفتارهای نژادپرستانه حزب نازی و مدالهای طلای «جسی اُوونس» دونده سیاه پوست آمریکایی، کنترل خبری مسابقات را از دست ژرمنها خارج کرد.
بازیهای المپیک در دو دوره ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ نیز مصادف با سیاهترین و خونبارترین روزهای جنگ جهانی دوم شدند و زیر آتش توپ و تانک و بمبارانهای بی امان، هرگز امکان برگزاری این مسابقات نبود. جالب است که میزبانی توکیو در بازیهای ۱۹۴۰ قطعی بود، اما ژاپنیها در سال ۱۹۳۷ به چین حمله بردند و در شرق دور، جنگی را آغاز کردند که دامنه آن به جنگ جهانی دوم کشیده شد و به این ترتیب توکیو برای اولین بار میزبانی اش را از دست رفته دید.
المپیک ۱۹۴۴ نیز قرار بود در لندن برگزار شود که در نهایت انگلیسیها چهار سال بعد یعنی در سال ۱۹۴۸ میزبانی بازیها را انجام دادند و این بار در قامت یکی از فاتحان جنگ جهانی دوم، اجازه حضور ورزشکاران آلمان و ژاپن را به مسابقات صادر نکردند. در این دوره بود که کاروان کوچک ورزشی ایران برای نخستین بار در المپیک حضور یافتند.
ادامه بازی
بازیهای المپیک دو بار دیگر در تاریخ، تحت تاثیر مسائل سیاسی و ترور قرار گرفت، اما لغو نشد. کمی قبل از آغاز بازیهای المپیک ۱۹۶۸ مکزیکوسیتی، دولت وقت مکزیک اعتراضات دانشجویی را در این کشور سرکوب کرد؛ در حالی که نماد این بازیها کبوتر صلح بود. با این حال برگزاری مسابقات لغو نشد.
در بازیهای المپیک مونیخ ۱۹۷۲ نیز چند تن از چریکهای فلسطینی به دهکده ورزشکاران نفوذ کردند و وارد محل استقرار ورزشکاران اسرائیلی شده و چند نفر ورزشکار و دست اندرکار را به گلوله بستند. این ماجرا نیز بازیها را تا مرز تعطیلی برد، اما در نهایت بازیها ادامه پیدا کرد.
بایکوت سیاسی
در اوج دوران جنگ سرد نیز دو بار بازیهای المپیک، تحت تاثیر کنشهای سیاسی دو ابرقدرت آن روز جهان قرار گرفت. نخستین بار در بازیهای المپیک ۱۹۸۰ مسکو، آمریکاییها بودند که به بهانه حمله نظامی شوروی سابق به افغانستان، این بازیها را تحریم کرده و ۶۰ کشور دنیا از جمله چین را نیز در این بایکوت با خود همراه ساختند. روسها نیز چهار سال بعد یعنی در بازیهای المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس تلافی کردند و به همراه ۱۴ کشور دیگر که به بلوک شرق مشهور بودند از حضور در این رقابتها خودداری کردند. این دو دوره از المپیک به دلیل غیبت بسیاری از کشورها از نظر کیفی و ارزش مدالها دچار خدشهای جبران ناپذیر شد، اما پس از آن دیگر صف بندیهای سیاسی به بازیهای المپیک کشیده نشد.