معصومه ابتکار: امیدوارم مجلس بعدی با مسائل زنان خردمندانه برخورد کند/ باید الگوی موفق سبک زندگی برای زن مسلمان تدوین شود

دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: در بخش اول گفت‌وگو با معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهوری در حوزه زنان و امور خانواده، به نقش زنان در سیاست و مشکلات موجود در مسیر تاثیر گذاری آنان در مسائل کشوری پرداختیم. همچنین به برنامه های این معاونت نیز اشاره شد. در ادامه به اهدافی که این سازمان دنبال کرده و اقداماتی که در دست انجام است می‌پردازیم.

ببینید: گفتگوی دیدارنیوز با معصومه ابتکار در آپارات

در ادامه می توانید بخش دوم و پایانی گفت‌وگوی دیدارنیوز با معصومه ابتکار را بخوانید.

دیدارنیوز: در بحث برخوردهای سلبی با موضوع حجاب و همچنین کارگاه‌هایی که برای موضوع چند همسری شکل گرفت، امور زنان ریاست‌جمهوری در جهت جلوگیری از این موارد، چه اقداماتی انجام داده است؟

ابتکار: در مورد حجاب چند بحث داشتیم؛ یکی اینکه به هیچ عنوان برخوردهای توأم با خشونت و برخوردهای خشن با موضوع حجاب صحیح نیست، این موضع دولت است. مواردی هم که بود ما رسماً موضع گرفته‌ایم و خوشبختانه موضوع مهار شده و خوب مدیریت شده است، اما این بدان معنا نیست که کاملاً مهار شده باشد. در مجموع فکر می‌کنم این خرد و این فهم جا افتاده است و امیدوارم ادامه پیدا نکند. برخوردهای سلبی در موضوعاتی مثل حجاب جواب نداده و جواب نمی‌دهد. در ارتباط با این موضوع باید کار فرهنگی از طریق آموزش و نشست‌ها صورت گیرد. ما به طور خاص یک گفت‌وگوی بین نسلی را دنبال می‌کنیم به عنوان یکی از محورها و چالش‌هایی که در جامعه وجود دارد و یکی از محورهای آن می‌تواند بحث حجاب باشد. نشست‌هایی را داشته‌ایم که دختران جوان آمده‌اند و در رابطه با موضوع حجاب و ضرورت آن، اختیاری بودن، جنبه شرعی حجاب، جنبه قانونی و مقرراتی جامعه امروز ایران، تحولاتی که در دنیا در ارتباط با حجاب و پوشش وجود دارد، سوءاستفاده ای که از دختران و زنان می‌شود و راهکارهای این موضوع صحبت شده است.

کار دیگری که در این زمینه داشته‌ایم ترویج لباس‌های ایرانی بوده است. از فعالیت‌های مختلف در بخش دولتی و خصوصی برای ترویج سبک پوشش ایرانی ـ اسلامی که موتیف ایرانی در لباس‌ها باشد، حمایت کرده‌ایم. همچنین از نظر طرح‌های ایرانی که روی لباس‌ها باشد، مثل طرح‌های بته جقه. بقیه را هم تشویق می‌کنیم؛ هم در لباس اداری و اجتماعی و هم در پوششی که خانم‌ها و آقایان در محافل خود دارند که به سمت لباس ایرانی، لباس‌های محلی و قومی بروند. یک کمپینی در حمایت از لباس و پوشش ایرانی راه انداخته‌ایم و تقریباً این کمپین تحت عنوان تاروپود زندگی با هدف ترویج هنردستی زنان ایرانی در پوشش است. از دستبندهای سوزن دوزی بلوچ، هرمزگان و گلستان برای این کار استفاده شده که این دستبند نمادی از حمایت از زنان ایرانی در صنایع دستی، تولیدی و لباس است. این کارهای ما در مورد حجاب بوده است و ما سعی کردیم از این زاویه اقدام کنیم.

در موضوع حجاب تلاش می‎کنیم در مدارس دخترانه، مسئله حجاب را که هیچ گونه دید و اشرافی ندارد حل کنیم. حجاب یک بعد دینی و شرعی دارد و یک بعد اجتماعی، ما باید کارکرد این دو را دقت کنیم. اگر در مدرسه‌ای نامحرم وجود ندارد و محیط آموزشی زنانه است، هیچ اشکالی ندارد دختران حجاب‌شان را بردارند. کما اینکه مدارس مذهبی افراد شاخصی مثل مدرسه فرهنگ آقای دکتر حداد عادل سال‌ها است که این کار را می‌کنند. ما بررسی کردیم و دیدیم نزدیک به ۴۰ مدرسه مذهبی تقریباً این روش را اجرا می‌کنند. یعنی در مدرسه، کاملاً محیط زنانه است و این اجبار وجود دارد که دختران حجاب‌شان را بردارند. با لباس مورد تأیید مدرسه، برای تفریح و ورزش استفاده کنند که فرصت خوبی است دختران بتوانند آفتاب بگیرند. این طرح را با آموزش و پرورش و مصوباتی که گرفتیم کار کردیم. برای حمایت از اصلاح مدارسی که نیاز به تغییراتی در دیوارها و فاصله‌های خود دارند مصوباتی از شورای شهر گرفتیم که فضای ورزشی مناسب برای دختران پیش بیاید. ما بیشتر سعی کردیم ایجابی و فرهنگی در موضوع حجاب کار کنیم. فکر می‌کنیم در مقایسه با روش‌های سلبی و خشن، خیلی مفید خواهد بود که ـ البته روش های سلبی ـ در این دولت کاهش یافته است.

دیدارنیوز: ۵ لایحه‌ای که شما راجع به آن صحبت کردید مهم‌ترین آن مربوط به خشونت علیه زنان و کودکان بود که در راهروی مجلس ماند. قرار است برای این لایحه‌ها چه اتفاقی رخ دهد؟

ابتکار: هنوز به راهروهای مجلس هم نرسیده است. لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت، مدت زیادی در قوه قضاییه بود. در قوه قضاییه خیلی طول کشید و با تغییرات زیادی به کمیسیون لوایح آمد و مراحلش طی شده است. کمیسیون لوایح سازمان پرترافیک دولت است. موضوعات زیادی در نوبت است و این لایحه هم در نوبت کمیسیون لوایح است. کارهای کارشناسی آن انجام شده و کمیسیون فرعی هم رفته است و در نوبت مانده است و امیدواریم به جایی برسد.

دیدارنیوز: فکر می‌کنید مجلس آینده با این لوایح چگونه برخورد خواهد کرد؟

ابتکار: امیدواریم خردمندانه برخورد کند.

دیدارنیوز: در مجلس فعلی، بعضی فراکسیون‌ها نگاه مثبتی نسبت به این لوایح نداشتند و شاهد هستیم نمایندگان منتخب دوره جدید نیز به سمت همین فراکسیون‌ها گرایش دارند.

ابتکار: اتفاقاتی که در انتخابات مجلس رخ داد در حقیقت اتفاقات ناگواری بود. انتظار داشتیم رد صلاحیت‌ها و اقبال عمومی مردم غیر این باشد. طبیعی بود وقتی یک جریانی کلاً حذف شود، نتیجه یکسویه خواهد بود. به هر حال در مجلس فعلی هم باز جریان اعتدال و اصلاح در اقلیت هستند، اما اقلیت تأثیرگذاری هستند. امیدوارم در مجلس بعد هم این اقلیت کماکان تأثیرگذار باشد و بتواند حرف خودش را بزند و دیدگاه‌ها و نظر قاطبه مردم باشد، چون اقلیتی هستند که نمایندگی اکثریت را دارند. ما در دولت تلاش می‌کنیم و در ارتباط با همه این لوایح کار می‌کنیم. ۵ لایحه دیگر در شورای فقهی و حقوقی معاونت آماده است. نشست‌های فقهی و حقوقی را در قم برگزار می‌کنیم. خیلی مهم است که بیوت مراجع و علمای تراز اول، همه درگیر این بحث‌ها شده‌اند و نشست‌ها جالب و تخصصی است. ۵ نشست با همکاری دانشگاه مفید و تشکل‌های علمی قم و همکاری اعضایی از حوزه علمیه قم برگزار شده است و امیدواریم همچنان برگزار شود. برای ما نشست‌های تخصصی در موضوعات فقهی ـ حقوقی در ارتباط با مباحث زنان برای اینکه بتوانیم دیدگاه‌های متنوع محافل علمی و جامعه خود را بشنویم و درگیر موضوع کنیم به نظرم از مهم‌ترین کار‌هایی است که معاونت انجام داده است و این روند ادامه دارد. از صاحب‌نظران دعوت می‌کنیم که بیایند. این مباحث نباید سیاسی شود و نباید بیافتیم در درگیری‌های بین طیف‌های سیاسی. این موارد موضوعاتی است که منافع عامه جامعه را در بردارد. وقتی گفته می‌شود حقوق زنان، انگار جانب داری پیش می‎آید، در صورتی که این حقوق عامه است. در خانواده‌ای که خشونت باشد همه اعضای خانواده از خشونت متأثر می‎شوند. فقط زن آسیب نمی‌بیند، بلکه بچه‌ها هم آسیب می‌بینند، حتی مرد هم آسیب می‌بیند. در حقیقت همه آن‌ها آسیب می‌بینند؛ بنابراین فقط موضوع را زنانه و مردانه نبینیم، این موارد از موضوعات مهم اجتماعی ما است.

در ارتباط با موضوعی مثل اصلاح شروط طلاق صحبت می‌کنیم برای اینکه می‌خواهیم ازدواج آسان شود همانطور که رهبری اعلام می‌کنند ازدواج را آسان کنیم. در ازدواج زن نباید احساس کند یک قرارداد یک طرفه است و اگر وارد آن شود هیچ راهی برای خروج ندارد، باید قوانین در چهارچوب شرع مقدس اصلاح شود. موضوعات دیگر هم اینچنین است. در اینجا بحث زن و مرد مطرح نیست، بلکه بحث حقوق عامه است. بحث اینکه آیا ما می‌خواهیم یک جامعه سالم داشته باشیم و تبعیض و خشونت نداشته باشیم؟ در جا‌هایی به اصلاح قوانین نیاز است. اصلاح قوانین، برای مردم امید ایجاد می‌کند. قانون منع تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از آسیب‌دیدگان طرح مهمی بود که در مجلس تصویب شد، یا لایحه تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی لایحه خوبی بود که دولت رویش کار کرد و در مجلس تصویب شد. منافع آن برای همه است و فقط بحث زنان نیست. اگر لایحه‌ای برای حمایت زنان مطرح می‌کنیم هدف فقط حل مشکل زنان نیست، هدف کل جامعه و خانواده است، اما چون زنان نقش محوری در خانواده دارند، اگر در خانواده حقوق‌شان رعایت نشود و احترام متقابل نباشد، خانواده از هم می‌پاشد. وقتی خانواده از هم بپاشد یعنی جامعه آسیب دیده است.

دیدارنیوز: معاونت امور زنان و خانواده در دو سالی که از ریاست‌جمهوری آقای روحانی مانده است قرار است چه اقداماتی انجام دهد و اهدافی دنبال کند؟

ابتکار: ما کار‌های زیادی داریم و همکارانم در معاونت، شبانه‌روز مشغول هستند. مهم‌ترین طرحی که در این دوره دنبال کردیم عدالت جنسیتی بوده است. تدوین شاخص‌های عدالت جنسیتی در ۸ محور و ۱۷۲ شاخص در اولین جلسه ستاد تصویب شد و ابلاغ شد. این موضوع بسیار اتفاق مهمی بود. برای اولین بار است که ما می‌توانیم آمار دقیق وضعیت زنان را رصد کنیم. این شاخص‌ها در قالب برنامه‌های استانی به استان‌ها اعلام شد. ما با استاندار هر استان قرارداد بستیم که بر اساس این شاخص‌ها و اطلس وضعیت زنان، برنامه ارتقای زنان را با نگاه علمی بنویسند که استانداران کار خود را انجام دادند. تا الان در ۲۲ استان در شورای برنامه‌ریزی، هر استانی یک سند ارتقای وضعیت زنان و خانواده دارد، یعنی هر استانی یک برنامه دارد. تا الان ۲۲ سند را تصویب کرده‌ایم. امیدواریم تا پایان سال همه استان‌های ایران برای اولین بار سند ارتقای وضعیت زنان داشته باشند؛ بنابراین این استان‌ها برای زنان برنامه و برای سنجش وضعیت زنان شاخص دارند، ما رصد خواهیم کرد. این جزء مهم‌ترین کار‌های ما است، چون همه بخش‌ها را پوشش می‌دهد و سال آینده این کار کاملاً اجرایی خواهد شد.

علاوه بر این ما برای خانواده‌ها طرح‌هایی داریم که با قوت ادامه می‌دهیم. در جلسه دوم ستاد ملی زنان و خانواده، شاخص‌های خانواده را برای اولین بار مطرح کردیم. اینکه از اول انقلاب می‌گوییم خانواده معیار است یعنی خانواده را با چه معیار‌هایی بسنجیم و در استان‌ها در سطح ملی بررسی کنیم. شاخص‌های اقتصادی، فرهنگی، نشاط خانواده و ... را تنظیم کردیم. کلیات آن در این مجلس تصویب شد و ما برای خانواده برای اولین‌بار در ایران شاخص خواهیم داشت که بدانیم کجا هستیم و با چه برنامه‌هایی باید پیش برویم، این هم جزء برنامه‌های ما است که سال جدید دنبال خواهیم کرد. توان‌افزایی اقتصادی زنان از برنامه‌های کلیدی معاونت است که تا الان چندین طرح بزرگ ملی را با همکاری وزارت کار و وزارت کشور داشته‌ایم. ۱۲ هزار زن سرپرست خانوار را برای توان‌افزایی داشته‌ایم. طرح خیلی خوبی در حال اجراء هست که آن را ادامه می‌دهیم. برنامه مهم ما امسال توان‌افزایی سازمان‌های مردم نهاد حوزه زنان و خانواده بود. ما حدود ۲۷۰۰ تشکل در سطح کشور داریم که با عنوان مؤسسات داوطلبانه برای زنان و خانواده در سطح کشور کار می‌کنند. ما دوره آموزشی توان افزایی ۴ روزه برای این تشکل‌ها طراحی کرده‌ایم. تا الان در ۸ منطقه کشور برگزار شده است و ۱۳۰۰ نفر دوره را گذرانده‌اند. دوره بعدی در هرمزگان برگزار می‌شود. یک دوره خوب از نظر مهارت ارتباطی تشکل‌ها، مهارت‌های مدیریتی تشکل‌ها، مهارت‌های مربوط به اینکه یک خیریه یا موسسه یا تشکل چگونه می‌تواند در اجرای پروژه‌ها خودش را مدیریت کند. این دوره‌ها سال آینده ادامه خواهد داشت. امیدواریم بتوانیم به تشکل‌ها کمک کنیم تا شبکه‌سازی تخصصی انجام دهند.