دیدارنیوز ـ رسول شکوهی: انتخابات مجلس در ایران ویژگی‌های خاص خود را دارد. به جز تهران و برخی شهر‌های بزرگ، بیش از آنکه انتخابات یک پدیده سیاسی باشد جنبه‌های قومی و قبیله‌ای در آن به شدت دیده می‌شود. اما انتخابات مجلس در شهر‌های بزرگ و مخصوصا تهران آوردگاه جریانات مختلف سیاسی است. دوره گذشته که اصلاح‌طلبان با «تکرار» سیدمحمد خاتمی توانستند با یک رای خوب تمام کرسی‌های تهران را بدست بیاورند این حس در جناح رقیب به وجود آمد که باید در اولین فرصت این شکست را جبران کند و بهترین فرصت آن دوم اسفند ۱۳۹۸ است.
یک بام و دو هوای اصلاح‌طلبان
این روز‌ها اصلاح‌طلبان به علت عملکرد بد در مجلس و حمایت‌های خود از دولت روحانی و ناکارآمدی این دولت در موضع ضعف قرار دارند. شبکه‌های اجتماعی پر است از انتقاد به این جریان سیاسی که در عمل کار ویژه‌ای انجام نداده‌اند و بیشتر در حد حرف همه چیز را پیش برده‌اند. خبر‌هایی که از فساد در درون دولت و مجلس به گوش می‌رسد نیز بر موج نارضایتی از اصلاح‌طلبان، بیش از پیش افزوده است.
بعد از اتفاقات چند وقت اخیر، اصلاح‌طلبان تمایل خاصی به شرکت در انتخابات نشان ندادند و شنیده می‌شد که با اکراه در انتخابات ثبت نام کردند. حتی شایعاتی نیز شنیده شد که رئیس دولت اصلاحات شخصا با برخی افراد تماس گرفت و از آن‌ها و جریان وابسته به آن‌ها خواست که در انتخابات این دوره مجلس ثبت نام کنند. برخی به این درخواست لبیک گفتند و برخی حتی با پیام خاتمی نیز حاضر به ثبت نام نشدند. آن زمان بود که بسیاری به این نکته اشاره کردند که اصلاح‌طلبان، چون می‌دانند که در این انتخابات شکست می‌خورند نمی‌خواهند حضور همه جانبه‌ای به مانند انتخابات قبلی مجلس داشته باشند.
بی میلی اصلاح‌طلبان به این انتخابات با ماجرای تایید صلاحیت‌ها نیز به اوج خود رسید. آن‌ها مدعی بودند که شورای نگهبان با سختگیری هر چه تمام‌تر اکثر نیرو‌های اصلاح‌طلب را در سطح کشور رد کرد و مواردی که به آن اشاره می‌کنند نمایندگان فعلی مجلس شورای اسلامی است که توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند. در مقابل، اما شورای نگهبان به این نکته تاکید کرد که بر اساس قانون عمل کرده است و اینگونه نیست که تمام اصلاح‌طلبان را رد کرده باشد. جدل لفظی بین حسن روحانی رئیس جمهور و عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در چند وقت اخیر این مساله را به خوبی نشان داد.
این ماجرا‌ها ادامه داشت تا زمانی که شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان روز سه شنبه ۱۵ بهمن ماه اعلام کرد در انتخابات مجلس از حوزه انتخابیه تهران لیستی ارائه نخواهد شد. این مساله با واکنش گروه‌های مختلفی روبرو شد. حتی در درون اصلاح‌طلبان نیز گروه‌هایی بودند که با این نظر مخالف بوده و تلاش می‌کردند با تهیه لیستی حضور خود را در انتخابات نشان دهند. این گروه که حزب کارگزاران سازندگی نقش اصلی را در آن بازی می‌کرد به دنبال این بودند که فارغ از شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان لیستی برای تهران اعلام کنند. در نهایت نیز این اتفاق افتاد.
حزب کارگزاران سازندگی لیست مورد حمایت خود از کاندیدا‌های اصلاح‌طلب را برای حوزه انتخابیه تهران اعلام کرد. این لیست به شرح زیر است:
کارگزاران این لیست را تحت عنوان «یاران هاشمی» رونمایی کرد. این فهرست مرکب از کاندیدا‌های احزابی همچون کارگزاران سازندگی، اعتدال و توسعه، حزب اسلامی کار، خانه کارگر، حزب ندا، مجمع اسلامی فرهنگیان، انجمن اسلامی معلمان، انجمن مدرسین دانشگاه‌ها و مجمع روحانیون مبارز و برخی اصلاح‌طلبان غیرحزبی می‌شود. به فاصله یک روز در کنار این لیستی که با محوریت کارگزاران اعلام موجودیت کرد هشت حزب اصلاح‌طلب نیز در چارچوب یک ائتلاف دیگر لیستی را منتشر کردند.
هشت حزب اصلاح طلب، لیستی با عنوان «ائتلاف برای ایران» را منتشر کردند. حزب اسلامی کار، خانه کارگر، حزب مردم سالاری، مجمع فرهنگیان، حزب اسلامی، حزب آزادی، حزب همبستگی و حزب وحدت و همکاری. سی نفر این لیست نیز عبارتند از:
همانطور که مشاهده می‌کنید اشتراکات و افتراقاتی در این دو لیست دیده می‌شود. مجید انصاری چهره محوری اصلاح‌طلبان در این انتخابات محسوب می‌شود. سهم زنان و جوانان در لیست‌های اصلاح‌طلبان به مانند گذشته است و تفاوت آنچنانی ایجاد نشده است. برخی این انتقاد را به اصلاح‌طلبان مطرح می‌کنند که این بار فرصت خوبی برای پوست اندازی بود و می‌شد چهره‌های تازه نفسی را به مردم معرفی کرد. شایعاتی مبنی بر ارائه لیست دیگری از جانب محمدرضا عارف نیز شنیده می‌شود. باید صبر کرد تا در ادامه دید که اصلاح‌طلبان که در ابتدا نمی‌خواستند در انتخابات حضور فعالی داشته باشند آیا لیست دیگری ارائه می‌کنند یا همین لیست‌ها هم تبدیل به یک لیست می‌شود. همچنین باید منتظر ماند و دید که رهبر اصلاحات و چهره‌های شناخته شده این جریان نیز بار دیگر از این لیست حمایت می‌کنند یا نه.
اصول‌گرایان همچنان در حسرت وحدت
چهره‌های متعدد و چند لیستی بودن و عدم وحدت، مختص جریان اصلاح‌طلبی نیست. اصول‌گرایان نیز در وضعیتی مشابه قرار دارند. اصول‌گرایان که در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ با چند نفر پا به عرصه رقابت گذاشتند نتوانستند حریف روحانی شوند و شکست خوردند. در انتخابات مجلس سال ۹۴ نیز وقتی به وحدت رسیدند هم نتوانستند در تهران کاری پیش ببرند و در سطح کشور، اما پیروزی‌هایی داشتند. انتخابات پیش رو به این خاطر که اصلاح‌طلبان در وضعیت خوبی قرار ندارند فرصت خوبی است که اصول‌گرایان شکست‌های گذشته را جبران کنند. لازمه این کار نیز وحدت و ارائه یک لیست واحد است. نکته‌ای که اصول‌گرایان این دوره نیز به آن دست پیدا نکردند.
اصول‌گرایان سنتی مانند ناطق نوری و حزب موتلفه، دیگر محوریتی در این جریان ندارند. اصول‌گرایان معتدلی مانند لاریجانی نیز بعد از چند دوره حضور در مجلس این بار اما کنار کشیده‌اند. حداد عادل هم همچنان همان رویکرد میانه روانه برای راضی کردن گروه‌های مختلف اصولگرایی را ادامه می‌دهد. دو گروه، اما این بار محوریت این جریان را برعهده دارند. محمدباقر قالیباف این بار چهره محوری اصول‌گرایان است و سرلیست این ائتلاف محسوب می‌شود. در مقابل، اما جبهه پایداری که هیچ بار آبش با قالیباف در یک جوی نمی‌رفت باز هم ساز خود را زد و تن به ائتلاف با شهردار سابق تهران نداد.
لیست شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب با عنوان «ایران سربلند» اعلام موجودیت کرد و با شعار «نجات اقتصاد ایران» پا به عرصه فعالیت‌های انتخاباتی گذاشت. اعضای این لیست عبارتند از:
این لیست ترکیبی است از گروه‌های مختلف اصولگرایی. اما انگار این لیست خوشایند افراد جبهه پایداری نیست. در توییت‌های مختلفی آقا تهرانی دبیرکل این جبهه و یامین پور از فعالین رسانه‌ای این جبهه به شدت به آن حمله کردند. از گذشته نیز مشکلاتی که این گروه با قالیباف داشتند مطرح است. اما این اختلاف با قالیباف فقط مختص جبهه پایداری نبوده و گروه‌های دیگری نیز این اختلاف را داشته‌اند، اما در نهایت با قالیباف به اجماع رسیدند. اما جبهه پایداری که جزو اصول‌گرایان تندرو دسته بندی می‌شود با یک لیست مجزا وارد کارزار انتخاباتی شد.
اسامی لیست جبهه پایداری به شرح ذیل است:
اشتراکاتی بین این دو لیست وجود دارد، ولی اختلافات بیشتر است. جبهه پایداری این بار ترکیبی از جوانان و چهره‌های با سابقه را در لیست خود قرار داد و از ظواهر امر بیشتر به سراغ افرادی رفت که شناخته شده باشند. در این بین حمید رسائی اما در هیچ کدام از این دو لیست حضور ندارد و به صورت مستقل دست به تبلیغات انتخاباتی زده است. افراد دیگری هم در اردوگاه اصولگرایی هستند که به صورت مستقل فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، اما بعید است که موفقیتی کسب کنند. در جریان اصولگرایی لیست دیگری نیز منتشر شد که از جانب جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت با محوریت غلامرضا مصباحی مقدم تشکیل شده است. لیست های دیگری نظیر لیست عدالتخواهان یا امثال آن نیز تشکیل شده است که این گروه هم در جریان اصولگرایی دسته بندی شده و به عدم وحدت دامن زده است.
نکته‌ای که در جریان اصولگرایی باید به آن اشاره کرد این است که این بار هم این گروه به وحدت نرسید و با چند لیست در انتخابات شرکت خواهند کرد. این مساله قطعا باعث می‌شود که بر خلاف تصور اصول‌گرایان، این بار هم شاید پیروزی قاطع را کسب نکنند. چون آرا بین لیست‌ها و افراد پخش خواهد شد و این فرصت به رقیب داده می‌شود که از این فرصت استفاده کند.
رای بی رای
در کنار این جریانات که عزم خود را برای حضور در انتخابات اعلام کرده‌اند در شبکه‌های اجتماعی هشتگ‌هایی دیده می‌شود که بر عدم مشارکت در انتخابات تاکید دارند. آن‌ها به دلیل نارضایتی از وضع موجود و بی تاثیر دانستن مجلس در وضعیت فعلی کشور و اتفاقات چند ماه اخیر بر این ایده تاکید دارند که باید در این انتخابات، مشارکت نکرد تا صدای اعتراض خود را به گوش صاحبان قدرت برسانیم.
#رای_بی_رای و #نه_به_انتخابات و #تحریم_انتخابات هشتگ‌هایی است که این روز‌ها در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد. این بخش از جامعه که در گذشته، رای خاموش شناخته می‌شدند و اکثرا آرای آن‌ها در سبد جریان تحول خواه ریخته می‌شد این بار گویا علاقه‌ای به شرکت در انتخابات ندارند و تلاش می‌کنند با عدم شرکت در انتخابات و ایجاد یک مشارکت پایین، پیام خود را برسانند. طبیعتا این نگاه، موافقان و مخالفان زیادی دارد.
به هر صورت در روز‌های باقی مانده، احتمال اتفاقات دیگری وجود دارد. کناره گیری افرادی به نفع دیگر افراد و یا به وجود آمدن لیست‌های جدید. باید بر این نکته تاکید داشت که این انتخابات در آینده کشور تاثیرگذار خواهد بود. عضو هر کدام از این جریانات که باشیم باید آگاهانه عمل کنیم تا خطرات کمتری گریبانگیر کشور شود.
