آقای رئیس دفتر می‌شود از پیچیده‌ترین نیازمندی‌ها که به دلیل قطع امید از خارج ساخته اید نام ببرید؟ و اعلام نمایید در یک و نیم سال گذشته در کدام یک از بخش‌ها به خودکفایی رسیده اید؟ اگر در برخی حوزه‌ها از جمله انرژی هسته‌ای، پزشکی و نظامی و نانو تکنولوژی و سایبری به دستاورد‌هایی رسیده ایم محصول حداقل سه دهه تلاش متخصصان است نه یک سال و نیم. مگر می‌شود در مدت یک و نیم سال، تجهیزات مهم مورد نیاز را ساخت و به خودکفایی رسید؟ شما نتوانستید نرخ ارز را مدیریت کنید. نتوانستید از افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی جلوگیری کنید. نتوانستید با فساد مالی و اداری و رابطه سالاری مبارزه کنید.
دیدارنیوز ـ
افشار سلیمانی*: در خبرگزاری‌ها آمده محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور گفته است: «آمریکا بدون قید و شرط به دنبال مذاکره است. از مشکلات عبور کرده‌ایم. با عبور از مشکلات، اکنون ما هستیم که برای مذاکره باید شرط بگذاریم چراکه از این دوران سخت عبور کردیم و دیگر تحریم و فشار اثرگذار نیست. در ماه‌های اخیر هم آن‌ها به در و دیوار می‌زدند، اما ما توجهی نمی‌کردیم. پیچیده‌ترین نیازمندی‌ها را به دلیل قطع امید از خارج، ساختیم و در یک و نیم سال گذشته در بسیاری از بخش‌ها به خودکفایی رسیدیم.»
چند سوال و نکته درمورد این اظهارات رئیس دفتر رئیس جمهور:
۱- آیا پیشنهاد مذاکره بدون قید و شرط امریکا جدید است؟ البته که جدید نیست. ترامپ جنایتکار پس از اعلام شروط دوازده گانه پمپئو گفت: آماده مذاکره بدون قیدوشرط با ایران است و بار‌ها این پیشنهاد را تکرار کرد.
۲- ترامپ ازابتدای ورود به کاخ سفید و قبل از خروج از برجام خواستار مذاکره با ایران شد و در نهایت پس از سه بار امضای تعلیق تحریم‌های ایران از برجام خارج شد و به مرور شروع به برقراری تحریم‌ها علیه ایران نمود و در هر مرحله از افزایش تحریم‌ها خواستار مذاکره با ایران بود. ایران هیچ وقت نپذیرفت که با ترامپ مذاکره کند. پس از تشدید تحریم‌ها و بحرانی شدن اقتصاد کشور و افزایش مشکلات معیشتی مردم، اینک ایران اعلام کرده است که اگر امریکا تحریم‌ها را لغو کند آماده مذاکره با امریکا در قالب گروه کشور‌های ۱+۵ است! یعنی پس از این همه خسارت و وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی کشور و مردم، ایران آماده است به عقب برگردد و پای میز مذاکره برود. این درحالیست که ترامپ قبل از خروج از برجام و شروع تحریم‌ها خواستار مذاکره با ایران بود و ایران همین پیشنهاد فعلی را همان موقع می‌توانست مطرح کند و مانع از بحرانی ترشدن شرایط کشور شود.
۳-آقای رئیس دفتر رئیس جمهور، شما برای ترامپ شرط لغو تحریم‌ها را گذاشتید، اما او قبول نکرد و نخواهد کرد. شاید با لغو بخشی ازتحریم‌ها موافقت می‌کرد، اما هرگز با لغو همه تحریم‌ها موافقت نمی‌کند. همه این‌ها بیانگر آنست که حتی برفرض محال اگر ترامپ با شرایط شما موافقت کند باز شما بازنده اید، چون در شرایط عادی و قبل از شروع تحریم‌ها وبحرانی شدن اقتصاد کشور، فرصت مذاکره را از دست دادید و این همه خسارت به کشور و مردم وارد کردید. اکنون نیز که ترامپ برای پیروزی در انتخابات پیش رو به کارت دیگری نیاز دارد شاید امتیاز کوچکی به ایران بدهد، اما پس از پیروزی در انتخابات آتی که احتمالش کم نیست، جای پایش محکم‌تر خواهد شد و در برابر، شمشیر را بیشتر از رو خواهد بست.
۴- ایشان براساس کدام آمار وارقام و مستندات می‌گوید از دوران سخت عبور کردیم و دیگر تحریم‌ها اثرگذار نیست؟ نرخ رشد اقتصادی منفی ۹ درصد است، تورم در دو سال اخیر ۳۰۰ الی ۴۰۰ درصد بوده و هر روز و هفته و ماه قیمت‌ها در حال افزایش است، نرخ بیکاری هم در حال افزایش است. تحولات آبان هم نشان داد که کشور در شرایط آتش زیر خاکستر قرار دارد. یک سوم بودجه سال ۱۳۹۹ هم دارای کسری است و حصول درآمد‌های بودجه اطمینان بخش نیست. دولت با انواع ترفند‌ها و در شرایطی که خود اعلام کرده است ۶۰ میلیون نفر ایرانی، نیازمند دریافت کمک معیشتی است، دست در جیب مردم کرده و با افزایش نرخ خدمات و مالیات و ... درپی کسب درآمد است.
۵- آقای رئیس دفتر می‌شود از پیچیده‌ترین نیازمندی‌ها که به دلیل قطع امید از خارج ساخته اید نام ببرید؟ و اعلام نمایید در یک و نیم سال گذشته در کدام یک از بخش‌ها به خودکفایی رسیده اید؟ اگر در برخی حوزه‌ها از جمله انرژی هسته‌ای، پزشکی و نظامی و نانو تکنولوژی و سایبری به دستاورد‌هایی رسیده ایم محصول حداقل سه دهه تلاش متخصصان است نه یک سال و نیم. مگر می‌شود در مدت یک و نیم سال، تجهیزات مهم مورد نیاز را ساخت و به خودکفایی رسید؟ شما نتوانستید نرخ ارز را مدیریت کنید. نتوانستید از افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی جلوگیری کنید. نتوانستید با فساد مالی و اداری و رابطه سالاری مبارزه کنید.
۶- آقای رئیس دفتر! هر چند مدرک دانشگاهی شما از امریکا مخابرات است، اما به دلیل حضور چندساله در وزارت خارجه نیک می‌دانی که نظام بین الملل، قدرت محور است و جایگاه هرکشوری در ساختار هرم بین المللی براساس میزان برخورداری از مولفه‌های قدرت تعیین می‌شود و برهمین اساس نیز بازی گری می‌کند. اگر چین و روسیه و هند و اتحادیه اروپا و هیچ کشور دیگری درجهان با امریکا نمی‌تواند رویارویی کند و مجبور به رعایت قواعد بازی و رفتار دیپلماتیک است، و اگر ۷۵ کشور عضو سازمان همکاری کشور‌های اسلامی و ۱۲۰ کشور عضو سازمان کشور‌های غیرمتعهد و بیش از ۲۰۰ کشور عضو سازمان ملل متحد نمی‌توانند با امریکا هماوردی کنند، ایران چگونه خواهد توانست این بازی را ادامه دهد؟ لذا بهتر است با مردم روراست باشید و برای چندروز پست ومقام با این ملت بازی نکنید.
مگر چین و روسیه و هند و اتحادیه اروپا سرسپرده امریکا هستند؟ آن‌ها براساس مولفه‌های قدرت شان و فرصت‌ها و تهدید‌های موجود در راستای منافع ملی کشورشان با امریکا رابطه دارند. هم همکاری می‌کنند، هم اختلاف دارند، ایران با تبدیل شدن به کارت بازی روسیه و چین، بیشتر منافع آن‌ها را تامین می‌کند. شکی نیست که امریکا سلطه گر است، این از ماهیت قدرت است، حتی اگر امریکا فرو بپاشد و فرضا چین (یا هر کشور دیکری) جای امریکا را بگیرد قطعا همچون سلف خویش، سلطه طلب خواهد بود و چه بسا با کمیت وکیفیت بدتر.
به هر تقدیر، پایان کار با دیپلماسی است، چه پس از استمرار تنش یا حتی جنگ و چه قبل از آن. کم هزینه‌ترین راه، دیپلماسی پیش از افزایش تنش یا جنگ احتمالی است که اگر ترامپ برای بار دوم انتخاب شود و اوضاع بدینگونه که هست ادامه یابد احتمالش افزایش خواهد یافت.
خداوند یکتا وبی همتا به ایران موقعیت بسیار خوب ژئو پولیتیکی وژئواکونومیکی، ارزانی داشته و با واقع بینی و شایسته سالاری می‌توان بدون باج دادن به امریکا و دیگران، پیشرفت همه جانبه کشور و رفاه ملت را تامین نمود و به جایگاه شایسته تری در منطقه و نظام بین الملل نائل آمد. فقط کافیست درک درستی از منافع ملی و نظام بین الملل داشت و با دیپلماسی پویا پیش رفت. جهان عرصه وابستگی متقابل است و کشور‌ها از جهات سیاسی، امنیتی، ژئو پولیتیکی، اقتصادی، فرهنگی و ... به میزان متفاوت وابستگی دارند و مجبور به دادوستد همه جانبه هستند و انتخاب بهترین راهبرد‌ها برای این دادوستد‌ها همانا دیپلماسی است و موازنه مثبت در سیاست خارجی یک ضرورت است.
وجود خلا استراتژیک از رهگذر قطع ارتباط با برخی بازیگران مانع از بهره برداری از تضاد منافع سایر بازیگران به سود منافع ملی ایران می‌گردد و اینجاست که برای مثال، ایران نمی‌تواند از اختلافات چین و امریکا، روسیه و امریکا و دیگران با سایرین و یکدیگر بهره برداری کند و مجبور به گذاشتن تمام تخم مرغ‌های خود در سبد‌های ناامن می‌گردد به دست خود، دیگران را قوی‌تر و خویش را ضعیف‌تر می‌کند.
*سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران و کارشناس امور بین الملل
