مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه درباره تصمیم روسیه مبنی بر تعلیق بازسازی و بهینه‌سازی تأسیسات هسته‌ای فردو در گفتگو با دیدارنیوز گفت: اساسا روس‌ها (شوروی سابق) روش‌ها و نیرو‌های ارتباطی، رفتاری و کنشی‌شان متاثر از همان شیوه‌های کلاسیکی است که هیچ‌گاه یک کار را به طور کامل به اتمام نمی‌رساندند. تنها کار آنان این است که تلاش کنند تا با ایجاد فضای همکاری در قالب یک دنیای دو قطبی که از جنگ سرد نشات می‌گیرد، کشور‌های مختلفی که به هر ترتیب نیرو‌های ضد آمریکایی یا ضد لیبرالیستی به حساب می‌آیند را به طرف خود جذب و از آن‌ها به عنوان یک بازار هدف در جهت بالا بردن منافع ملی‌شان بهره ببرند. روس‌ها همواره در عمل برای دریافت امتیازاتی با ایران ارتباط برقرار کرده‌اند و پس از کسب آن گریخته‌اند، به این معنا که جهت کسب دریافت آوانس از بعضی رقبا و دشمنان ایران، کشور ما را مورد استفاده قرار داده‌اند.
دیدارنیوز ـ شرکت «روس اتم» روز پنجشنبه اعلام کرد که کار بازسازی و بهینه‌سازی تأسیسات هسته‌ای فردو در استان قم را به‌دلیل مشکل فنی به حالت تعلیق درآورده است. این شرکت در بیانیه‌ای گفت: «غنی‌سازی اورانیوم و تولید ایزوتوپ‌های پایدار در یک مکان از نظر فنی امکان‌پذیر نیست.»
همکاری کمپانی‌های خارجی در سایت فردو یکی از معافیت های دولت آمریکا در ارتباط با پروژه هسته‌ای ایران بود که به تازگی لغو شده است. فعلا معافیت‌ها در سه پروژه دیگر، از جمله نیروگاه آب سنگین اراک برقرار است. توقف همکاری برای تغییر ساختاری واحدی در فردو در حالی اعلام شده است که سرگئی کیرینکو، رئیس روس‌اتم، مهرماه امسال گفته بود کشورش به همکاری با ایران برای اجرای کامل برجام ادامه می‌دهد و این همکاری‌ها شامل تغییراتی خواهد شد که قرار است در تاسیسات هسته‌ای فردو انجام شوند.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه هم در گفتگو با خبرنگاران دراین‌باره گفته است: ما در زمان حاضر وقفه ایجاد کردیم. از این طرح صرف نظر نمی‌کنیم و بطور کامل اجرا خواهد شد.
لازم به یادآوری است که جمهوری اسلامی ایران ۱۴ آبان در راستای اجرای تصمیم خود برای کاهش تعهدات برجامی، تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم به سانتریفیوژ‌های فعال در فردو را آغاز کرد و این اقدام غیرمنتظره روسیه در توقف پروژه ایزوتوپ‌های پایدار در حالی است که مقامات روسیه بعد از آغاز غنی‌سازی در سایت فردو و در ادامه، لغو معافیت تحریمی آمریکا از این پروژه، ضمن حمایت از اقدام ایران در گام چهارم تاکید کردند که اقدام آمریکا در لغو معافیت تاثیری در روند کار نخواهد داشت.
تجربه همکاری با روس‌ها در بازسازی راکتور قدرت ۱۰۰۰ مگاواتی بوشهر برای افکار عمومی ایران چراغ راهی روشن است. ساخت و بازسازی واحد اول نیروگاه بوشهر حدود ۱۶ سال به طول انجامید و عملا در این مدت روس‌ها با توجیه مسائل مالی و فنی و در واقع به دلایل سیاسی تکمیل این پروژه را به تاخیر انداختند. با این حساب آیا می‌توان پیش‌بینی کرد که مسئله فوق به خروج روسیه از برجام منتهی خواهد شد؟
مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه درباره این تصمیم روسیه در گفتگو با دیدارنیوز گفت: روسیه سال‌ها است که با ایران همکاری‌های پی درپی به خصوص در بخش‌های نظامی و گسترش توان هسته‌ای دارد، اما تمام این کار‌ها و فعالیت‌ها در یک جهت‌گیری معنادار ناشی از سیاست‌های گسترش همکاری‌های مسکو با کشور‌های دیگر در چتر نگرشی کا. گ. ب است.
وی در ادامه اضافه کرد: اساسا روس‌ها (شوروی سابق) روش‌ها و نیرو‌های ارتباطی، رفتاری و کنشی‌شان متاثر از همان شیوه‌های کلاسیکی است که هیچ‌گاه یک کار را به طور کامل به اتمام نمی‌رساندند. تنها کار آنان این است که تلاش کنند تا با ایجاد فضای همکاری در قالب یک دنیای دو قطبی که از جنگ سرد نشات می‌گیرد، کشور‌های مختلفی که به هر ترتیب نیرو‌های ضد آمریکایی یا ضد لیبرالیستی به حساب می‌آیند را به طرف خود جذب و از آن‌ها به عنوان یک بازار هدف در جهت بالا بردن منافع ملی‌شان بهره ببرند.
این کارشناس روابط بین‌الملل دراین خصوص یادآور شد: اکنون که در آستانه سال ۲۰۲۰ قرار داریم و هنوز نیروگاه اتمی بوشهر که قرار بود در سال ۲۰۰۰ به طور کامل تکمیل و در اختیار ایران قرار گیرد، تمام نشده است، بنابراین دل بستن به آن‌ها و نوشتن یادگاری بر یک دیوار در حال ریزش و غیر قابل اعتماد، عقلانی نیست.
مطهرنیا در این رابطه اضافه کرد: ایران متاسفانه برای حفظ سیاست‌های موجود حاکم، همواره سمت و سویی را برگزیده که از نظر جهت‌گیری سیاست‌ها به سمت استراتژیک خواندن روابط با مسکو در قالب رودرویی با ایالات متحدده آمریکا بوده است تا قرائت حاکم بر رفتار و کنش سیاسی در عرصه سیاست خارجی محفوظ باقی بماند.
وی در ادامه تاکید کرد: روس‌ها همواره در عمل برای دریافت امتیازاتی با ایران ارتباط برقرار کرده‌اند و پس از کسب آن گریخته‌اند، به این معنا که جهت کسب دریافت آوانس از بعضی رقبا و دشمنان ایران، کشور ما را مورد استفاده قرار داده‌اند، اما با این حال آن‌ها نباید مورد خطاب قرار گیرند، بلکه سیاستمداران ایرانی هستند که باید جوابگوی این اندازه اتکا به روسیه علیرغم عدم وفاداری به وعده‌هایش در سیاست خارجی که همواره بر پارادایم نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی تکیه کرده بود، باشند.
این استاد دانشگاه در این خصوص افزود: تصمیمی که اکنون در رابطه با توقف کار بازسازی و بهینه‌سازی تأسیسات هسته‌ای فردو در استان قم از سوی شرکت روس اتم گرفته شده، گرچه تکرار روش و جهت‌گیری آن‌ها را مجدد به نمایش می‌گذارد، اما از طرف دیگر باید بپذیریم که تحریم‌های آمریکا نیز در این زمینه بسیار موثر بوده است؛ بنابراین دستگاه سیاست خارجی ایران که اعلام می‌کرد تحریم‌ها ما را قدرتمندتر خواهد کرد و از عاملان، درخواست افزایش این تحریم‌ها را داشت تا ما به استقلال بیشتری دست یابیم، باید توضیح دهد به کدام دلیل امروز ایران تحت‌تاثیر تحریم‌های بین‌المللی ایالات متحده آمریکا به تنهایی به وضعیتی رسیده که گلوگاه‌های فروش نفت را بسته می‌بیند و بر اقتصاد کشور، آن اندازه اثر گذاشته که با وجود آنکه چهارماه به انتخابات مجلس شورای اسلامی باقی مانده، دولتی را که حدود شش سال صبوری کرد تا حامل‌های انرژی را گران نکند، مجبور به افزایش قیمت بنزین نمود که تبعات و پیامد‌های آن در آبان سیاه مشخص شد.
مطهرنیا در رابطه با احتمال خروج روسیه از برجام بیان کرد: روس‌ها به سادگی از برجام خارج نمی‌شوند و برگ امتیاز ایران را از دست نمی‌دهند. آنان عادت دارند که بر مبنای استراتژی "نِپ" که از زمان لنین نسبت به مردم روسیه و نظام اقتصادی این کشور شکل گرفت، رفتار کنند. در این قانون، سخن از یک گام به جلو و دو گام به عقب نهادن است که بر رفتار‌ها و کنش مسکو هم حاکم است. مسکو یک گام به جلو برمی دارد و دو گام به عقب، یک گامی که به جلو برمی دارد در ظاهر به نفع جامعه مخاطب و کشور هدف تلقی می‌شود، ولی از آن طرف دو گام به عقب به نفع خود برمی‌دارد.
وی در پایان افزود: روس‌ها اکنون به همین نحو عمل کرده و تلاش می‌کنند تا خود را مدافع برجام نشان دهند، ولی در عین حال به اقداماتی دست نزنند که موجب رودررویی این کشور با آمریکا شود.
