مشکل مردم شیلی ساختار‌های اقتصادی است؛ نه افزایش قیمت بلیط مترو

دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: شیلی کشوری در حاشیه غربی آمریکای جنوبی با جغرافیایی متفاوت از دیگر همسایگان است و بافت جمعیتی آن چکیده ای است از آمریکای لاتین. مردم شیلی از روز ۲۶ مهر، اعتراضات خود را علیه نابرابری اجتماعی و اقتصادی آغاز کردند که این اعتراضات در شهر‌های سانتیاگو، کنسپسیون و والپارایسو ۲۰ کشته در پی داشته است. معترضان، اعتراض خود را به دستمزد‌های پایین و حقوق اندک بازنشستگی، هزینه‌های بالای آموزش و پرورش و شکاف روزافزون بین ثروتمندان و فقرا اعلام کرده و خواستار استعفای رئیس جمهوری شیلی شدند.

با وجودی که پینه‌را در واکنش به تظاهرات مردمی، کابینه خود را ترمیم کرد، اما اعتراضات ادامه پیدا کرد. مردم این کشور اعتراضات خود را علیه نابرابری اجتماعی و اقتصادی ادامه دادند و هر روز موارد جدیدی نیز به مطالبات آن‌ها اضافه شد. نهم، نوزدهم و ۲۷ آبان روز‌های اوج اعتراضات مردم شیلی بود.

آخرین مورد از موارد منجر به تظاهرات مردم، گران شدن قیمت بلیط مترو بود. «سباستین پینه را» رئیس جمهوری شیلی که در طول سه هفته گذشته با اعتراضات ضد دولتی روبرو شده، اعلام کرده که از سمتش کناره‌گیری نخواهد کرد. او گفته مشکلاتی که امروز با آن مواجهیم در طول ۳۰ سال گذشته انباشته شده است. من مسؤول بخشی از آن‌ها هستم و پاسخگو خواهم بود، اما به تنهایی مسؤول این مشکلات نخواهم بود. هرچند پینه را بسته‌ای را برای انجام اصلاحات اجتماعی ارائه و کابینه را ترمیم کرده است، اما معترضان به اعتراضات خود ادامه داده و بسیاری از آن‌ها خواستار استعفای وی هستند.

اکنون بیش از یک ماه از آغاز اعتراض‌ها در شیلی گذشته و معترضان به همین بهانه، بار دیگر در میدان ایتالیا در سانتیاگو پایتخت شیلی گردهم آمدند و فریاد زدند: «شیلی بیدار شده است.» این تجمع‌های اعتراضی در حالی برگزار می شود که قانونگذاران شیلی توافق کرده‌اند تا آوریل (فروردین-اردیبهشت) آینده، همه‌پرسی در مورد بازنویسی قانون اساسی این کشور برگزار شود. براساس آمار‌های رسمی اعلام شده، در ناآرامی‌های یک ماه اخیر شیلی، دست‌کم ۲۲ نفر کشته و و بیش از ۲ هزار نفر نیز زخمی شدند. البته رئیس جمهور شیلی اعلام کرده با خاطیان برخورد خواهد شد و اعلام کرده پلیس حق تعرض و برخورد غیر قانونی نسبت به معترضان را ندارد.

اوضاع آمریکای جنوبی حال مساعدی ندارد. همین چند روز قبل بود که رئیس جمهور بولیوی تحت فشار معترضان از کشور فرار کرد، ونزوئلا آبستن اتفاقات فراوان است، نیکاراگوئه مستعد خیزش مردمی هستند و احتمالا کوبا نیز از این دایره خارج نخواهد بود. تاریخ نشان داده که این کشور‌های اسپانیولی زبان، همیشه تحت تاثیر یکدیگر بوده اند و شاید در دوران جدید نیز وقایع انقلابی بزرگی در این کشورها شکل بگیرد.
 
سیدعلی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با دیدارنیوز درباره جنس اعتراضات مردم شیلی اظهار کرد: جریان راست را از سه سال قبل دونالد ترامپ در آمریکای لاتین کلید زد و تصورشان این بود که با انجام چنین تحولاتی، وضعیت و رویکرد این کشور‌ها نسبت به غرب و بخصوص آمریکا تغییر پیدا کند، ولی جریان راست افراطی تاکنون توفیقی حاصل نکرده و جز ایجاد آشوب و خیزش‌های مقطعی، نتیجه‌ای در بر نداشته است، این رویکرد همانگونه که شاهد بودیم در ونزوئلا هم موفق نشد ولی ادامه دارد.

 
وی اضافه کرد: از طرفی مشکلات مردم شیلی، ناشی از افزایش بلیط مترو نبود بلکه ساختار‌های اقتصادی در این کشور، مشکل اصلی مردم است. مشکلات اصلی و ساختاری این کشور با وجود تغییرات در قانون اساسی و جایگزینی چند دولت، سر جای خود باقی است و هر روز به بهانه‌ای رخ می‌نمایاند. دولت شیلی تاکنون به جای مبارزه با علت‌ها با معلول‌ها برخورد کرده است و یکی از بزرگترین معلول‌ها را دخالت خارجی قلمداد می‌کند؛ در حالی که همین معلول در صورت اصلاح ساختار‌ها بی اثر خواهد شد. این مفهوم در خیلی از کشور‌ها از جمله کشور خودمان حاکم است و دائم به سراغ معلول‌ها می‌رویم. علت خیلی از مشکلات در کشور‌هایی مثل ایران، شیلی، ونزوئلا، بولیوی و حتی کشور‌های عربی در تعاریف و مفاهیم حکومت داری است.
 
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه شیلی از زمان آلنده و آگوستو پینوشه این مشکلات را با خود به همراه دارد، افزود: این کشور به عنوان بزرگترین تولید کننده مس جهان نتوانسته مشکلات اقتصادی خود را بهبود بخشد؛ بنابراین شاید معترضان شیلی به دنیال این هستند که همان انتظاری که مردم لبنان از حکومت خود دارند در این کشور هم محقق شود که اصل آن هم فساد و عدم شفافیت است، لذا به نظر می‌رسد مترصد تغییر در کل دستگاه حاکمه هستند.
 
وی ادامه داد: جنس و ریشه تفکر حکومت شیلی، چپ سوسیالیسم است، ولی طی سال‌های اخیر تفکر راست سرمایه داری در شئونی از این حکومت وارد شده است و این تضاد ذاتی، موجبات این اعتراضات را فراهم کرده است. مصداق بارز جنگ چپ و راست در ونزوئلا و بولیوی حادث شد، ولی تا کنون هیچکدام بر هم برتری نیافته اند و در شیلی هم معتقدم سرمایه داری پیروز نهایی میدان نخواهد بود.
 
بیگدلی با تاکید بر اینکه تضاد رویکرد چپ و راست، ترکیب کشور‌های آمریکای لاتین را به هم ریخته است، خاطرنشان کرد: کشور شیلی درآمد سرشاری از فروش مس به دست می‌آورد و همین درآمد، پایه اصلی فساد گسترده در این کشور شده است. سیستم حکومتی در شیلی مقداری با کشور‌های اطراف متفاوت شده است و دموکراسی در آنجا حاکم است؛ در این حالت، چون در یک فضای آزاد، مفاسد مقامات توسط رسانه‌ها علنی شده است موجب موج جدیدی از اعتراضات شده است.
 
این کارشناس مسائل بین المللی در پایان یادآور شد: تفکر راست افراطی که مبلغ و لیدر آن ترامپ است مزید بر علت شده و عواملی چون عدم شفافیت، فساد مقامات، تضاد منافع بین تفکر چپ و راست و استیلای تفکر ترامپیسم در شیلی اعتراضات را پدید آورده است. در این حالت اگر ساختار‌ها به طور کلی با اصلاح و تغییر واقعی روبرو نشود، مشکلات این کشور به ماه‌ها و سال‌های بعد کشیده خواهد شد.