دیدارنیوز-
اسفندیار عبدالهی: تاریخ کردها پر از فراز و نشیب است. در طول تاریخ و تا قبل از جنگ جهانی اول، سرزمین های کردی بین دو کشور عثمانی و ایران تقسیم شده بود. جغرافیای عثمانی دربرگیرندهٔ سرزمین‌های عربی، آسیای کوچک و بالکان بود. با شکست در جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی فرو پاشید و جای خود را به ترکیه داد. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و پیدایش کشورهای جدید، منطقه کردنشین عثمانی بین سه کشور ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شد.
از آن تاریخ به بعد کردها همیشه به دنبال تشکیل یک کشور کردی بودند. در این رهگذر تاریخی، حکومت مرکزی کشورهای چهارگانه، هرگز زیر بار این استقلال طلبی کردها نرفتند. کردهای عراق تنها بعد از سقوط صدام حسین و البته با حمایت هایی از ناحیه کشورهای غربی توانستند به نوعی از خود مختاری دست یابند.
اما سرنوشت کردهای سوریه در سالهای اخیر به موضوع ظهور پدیده داعش گره خورد و پس از سقوط داعش، تقریبا کردهای سوریه یکی از محور های اصلی معادلات و معاملات قدرت های منطقه ای و بین المللی بودند. ایران، آمریکا، ترکیه، روسیه، کشورهای عربی و خود دولت سوریه طی هشست سال گذشته، سیاست های مختلف و گاه متضادی را نسبت به این منطه کرد نشین اتخاذ کردند.
اردوغان و کردهای سوریه
اصولا موضوع کردهای کشورهای ایران، ترکیه، عراق و سوریه همیشه به هم ارتباط داشته و دارد. بیشترین آسیب از ناحیه داعش به کردهای سوریه وارد شد، به طوری که به شکل وحشیانه ای با آنها برخورد کردند. کردها اما توانستند به کمک متحدان منطقه ای و بین المللی خود، داعش را از مناطق خود بیرون کنند.
طی هشت سال گذشته کردهای سوریه، دو مرحله حمله و دفع داعش را پشت سر گذاشته و به نظر می رسد اکنون در دوران پسا داعش، گرفتار معضلی به نام اردوغان هستند.هنوز شر داعش کم نشده بود که ترکیه احساس کرد جایی در معادلات سوریه ندارد و به بهانه مقابله با مهاجرت و حفظ امنیت مرزهایش، وارد شهرهای کرد نشین شمال سوریه شد. ترکیه می کوشد با توجه به اینکه نگران اتحاد و همبستگی میان کردهای ترکیه و سوریه بوده و هست، بد ترین و سخت ترین سیاست ها را نسبت به کردهای سوریه اتخاذ کند.
دلخوشی کردهای سوریه به حضور نیروهای آمریکایی بود که آنها هم منطقه را ترک کردند. ایران نیز ضمن اینکه ملاحظاتی دارد ولی در طول جنگ کردهای عراق و سوریه با داعش، بیشترین کمک را به کردها کرد. کردهای سوریه هنوز با باقی مانده گروه داعش درگیرند و باید نگران یکه تازی ترکیه هم باشند. یکی از دلایلی که موجب شد تا در حدود یک ماه قبل، بخشی از کردها با دولت بشار اسد توافق کنند و ارتش سوریه وارد منبج شود نگرانی آنها از ناحیه کشور ترکیه بود، ورود ارتش به منبج در پی درخواست یگان‌های مدافع خلق موسوم به «ی پ گ» انجام گرفت.
یورونیوز در گزارشی نوشت: با هشدارهای آمریکا مبنی بر ترک سوریه و پایان دادن به حمایتهای خود از کردهای این کشور، اکنون رهبران کرد که عمدتا مناطق شمالی این کشور را در کنترل دارند، از مسکو و دمشق خواسته‌اند تا با فرستادن نیرو به مناطق مرزی، مانع از حملۀ نیروهای ترکیه به این مناطق شوند. درخواست آنها از دولت سوریه برای فرستادن نیرو به این مناطق آنهم در حالی که کردها سالها برای حفظ خودمختاری خود جنگیده‌اند، عمق بحرانی را که آنها در پی تصمیم دونالد ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه با آن مواجه هستند، نشان می‌دهد.
تحرکات ترکیه به طمع ورود هر چه بیشتر به شمال سوریه پس اعلام خروج آمریکا از سوریه افزایش یافت. اردوغان برای هماهنگی و جلب نظر پوتین، هفته گذشته به مسکو سفر کرد ولی دستاورد قابل توجهی نداشت. سوالی که مطرح می شود این است که سرنوشت کردهای سوریه چه خواهد شد؟ ترکیه همیشه مترصد فرصتی بوده که حضور سخت افزاری جدی در این منطقه داشته باشد. به نظر می رسد آمریکایی ها هرگز اجازه نمی دهند متحدان کردشان در مقابل اردوغان بی پناه بمانند و سیاست های محافظه کارانه روس ها نیز در این موضوع، با آمریکایی ها هم جهت است.
مصیب نعیمی کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با دیدارنیوز به تشریح شرایط کنونی سوریه و نقش ترکیه در منطقه پر تنش خاورمیانه پرداخت و گفت: موقعیتی که ترکیه در این نقطه حساس دارد، این کشور را در مسیر مشکلی قرار داده است. پس از اینکه بحران سوریه به اوج خود رسید ائتلاف به اصطلاح غربی و عربی نفت خیز و ترکیه با این نیت شکل گرفت که هر کدام تضاد منافع یا خطری را از این بحران احساس می کردند و درصدد رفع آن برآمدند.ترکیه با توجه به خطری که از ناحیه کردهای پ ک ک و سوریه احساس می کرد، به انحاء مختلف در بحران سوریه وارد شد و تنها کشوری بود که به صورت نظامی وارد سوریه شد.
نعیمی افزود: ترکیه از بدو ورود به سوریه انتظار داشت که ناتو به نفعش عمل کند ولی هیچگونه حمایتی از ترکیه به عنوان عضو ناتو نشد. ترکیه به نوعی متوجه شد در منطقه سوریه تنها مانده است، این موضوع، ترکیه را در یک پارادوکس قرار داد، لذا اردوغان متوجه شد کشورهای عضو ناتو هم پیمانان قابل اتکا نیستند، به همین خاطر به ایران و روسیه روی آورد.
وی اضافه کرد: از زمانی که سوریه به سمت شرایط ثبات پیش می‌رفت، ترکیه احساس کرد اگر کاری نکند در آینده سوریه جای پایی نخواهد داشت، به همین خاطر از متحدان سنتی خود ناامید شد و به سمت ایران و روسیه روی آورد. توافقنامه آدانا که به ظاهر توسط ترکیه نقض شده است موردی است که اخیرا اردوغان به ضرورت رجوع به آن اذعان کرده است.
این کارشناس مسایل منطقه عنوان کرد: حمایت آمریکا از کردها باعث شد آنها بتوانند داعش را از شمال سوریه بیرون کنند که در نتیجه، کردها توانستند مستقل از دولت سوریه بر مناطق شمالی کشور استیلا یابند. آمریکا و ترکیه ابتدا در یک مسیر و خط و مشی بودند ولی در ادامه، تضاد منافع پیدا کردند. به همین دلیل ترکیه به مرور به سمت مسکو متمایل شد.
مصیب نعیمی اظهار داشت: هر چند که در جاهایی ترکیه در کنار موتلف ها و دوستان سوریه قرار گرفته است ولی دولت سوریه از اینکه از ابتدا ترکیه در کنار تجزیه طلبان قرارگرفت و به دنبال فروپاشی حکومت سوریه بود ناراحت است، به همین خاطر هر موضوعی که رد پای ترکیه در آن باشد را بر نمی تابد چون احساس می‌کند آن چیزی که ترک ها از طریق جنگ و دخالت نتوانستند به دست بیاورند می خواهند از طریق روش مسالمت آمیز به دست بیاورند.
وی خاطرنشان کرد: تکلیف ترکیه از اول مشخص نبوده و چند بار تغییر موضع داده است، ترکیه به عنوان یکی از همسایگان اصلی سوریه حق دارد نقش ایفا کند و نگران امنیت خود باشد، منتها نقشی که ترکیه در این دوره ها ایفا کرده است بیش از همه، توسط دولت سوریه رد شده است. اردوغان درخواست کرده به توافق آدانا برگردند، چون در استراتژی ها و رهیافت هایی که بعد از آن داشته است موفق نبوده است. این نشان می دهد که ترکیه با دولت سوریه پیمانی داشته است که باید بر اساس همان پیمان عمل می کرد و این تصمیم به خاطر شرایط کنونی ثبات و استقرار حاکمیت دولت سوریه است.
نعیمی تاکید کرد: ترکیه از ابتدا در کنار ائتلاف غربی – عربی، ضد دولت سوریه قرار گرفته و امکاناتی را هم برای آنها فراهم کرده بود ولی در مقطعی متوجه شد رهیافت اشتباهی در پیش گرفته است و نمی تواند با کشورهای عربی منطقه همراه شود. از زمانی که بین روسیه و ترکیه بر سر سقوط هواپیمای روسیه اختلاف پیش آمد، مسیر ترکیه عوض شد، چون اردوغان از ناتو و کشورهای عربی ناامید شد. اهداف ترکیه با قرارداد آدانا در پارادوکس است ولی ظاهرا چاره ای جز اتخاذ یک استراتژی میانه ندارد.
آینده کردهای سوریه
کارشناس مسائل ترکیه گفت: کردهای سوریه را باید از چند منظر نگاه کرد. آنها گروه های متعددی هستند که هر کدام نظر و خاستگاه جداگانه ای دارند. حال که دولت سوریه اقتداری پیدا کرده است همه به عدم دخالت در امور همدیگر رسیده اند. سوریه به خاطر احترام به کشورهای منطقه، وساطت آنها را به عنوان فرصت نگاه کرد و وارد منبج شد که هم به نفع کردها تمام شد و هم حاکمیت دولت مرکزی به حالت قبل برگشت.
نعیمی با اشاره به اینکه ایران و روسیه نقش مثبت و محوری را در سوریه به عهده دارند خاطر نشان کرد:آمریکایی ها برای خروج از سوریه به دنبال یک معامله با دولت بودند، به سوری ها پیغام دادند که از سوریه خارج می شویم به شرط اینکه ایران نیز خارج شود ولی دولت سوریه نپذیرفت لذا در این قضیه ترک ها هم می‌خواهند سهم بگیرند و نقش مثبتی برای خود داشته باشند. تمایل ترک ها به سمت ارتباط با دولت سوریه زیاد است چون به دنبال جای پایی در سوریه هستند. طی روزهای گذشته مقامات کشور ترکیه چند مرتبه از احترام به تمامیت ارضی سوریه صحبت کردند و اشاره به توافقنامه آدانا از طرف اردوغان، نشان می دهد ترک ها سیاست نرم تری در مقابل سوریه اتخاد کرده اند.
