"دیدارنیوز" انتخابات «شورای عالی آموزش و پرورش» را مورد بررسی قرار می‌دهد؛
دیدارنیوز – سمیه قرنی: در طول سالیان مختلف، همواره بحث مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزش و پرورش مطرح بوده است. نخست به این دلیل که آنها کاملا در بستر تعلیم و تربیت حضور دارند و نگاه آنها با افراد حاضر در ستاد فرق می‌کند. بعد به این خاطر که ساختار تصمیم‌گیری در کشور به شدت متمرکز بوده و در آموزش و پرورش، این وضعیت مشکلاتی ایجاد کرده و باید به سمت تمرکززدایی حرکت کرد، اما در عمل اتفاقی نمی‌افتاد. با اینکه همه در نظر بر این عقیده بودند که باید به سمت مدرسه محوری حرکت کنیم اما در عمل شاهد اتفاقی نبودیم.
سیدمحمد بطحایی یکی از برنامه‌های اصلی خود را مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌های کلان آموزش و پرورش عنوان کرد. او در قدم اول، انتخاباتی را برای انتخاب سه عضو فرهنگی صندوق ذخیره فرهنگیان ساماندهی کرد. تا پیش از این، سه نفر از فرهنگیان به انتخاب وزیر، عضو هیئت امنای این صندوق می‌شدند که با این تصمیم بطحایی، انتخاب این سه نفر به عهده فرهنگیان قرار گرفت. این تصمیم هم در راستای مشارکت فرهنگیان و هم در جهت شفاف سازی هر چه بیشتر در رابطه با صندوق ذخیره فرهنگیان که حواشی فراوانی نیز داشت بود.
قدم بعدی بطحایی، مشارکت معلمان در شورای عالی آموزش و پرورش است. طبق قانون شورای عالی، سه نفر از نمایندگان معلمان یا مدیران مدارس به انتخاب شورای معاونان وزیر آموزش و پرورش و تایید وزیر به عضویت شورای عالی در می‌آمدند و وزیر این حق را داشت که خود، این افراد را انتخاب کند، اما بطحایی با این تصمیم و برگزاری انتخابات، گام دیگری در جهت مشارکت معلمان برداشته است.
آنچه باید درباره انتخابات شورای عالی آموزش و پرورش بدانیم
پیش از این تصمیم، معمولا نماینده فرهنگیان از تهران انتخاب می‌شد که شاید دلیل آن، ارتباطات بهتر با مرکز یا شاید دسترسی راحت تر برای حضور در جلسات بود، اما با این تصمیم، دیگر از سراسر کشور در این انتخابات شرکت می‌کنند و نمایندگان منتخب می‌توانند از نقاط مختلف کشور انتخاب شوند.
همچنین با دستور بطحایی، هیچ کدام از نیرو‌های ستادی حق نامزدی در انتخابات را ندارند تا هم شفافیت و امنیت در انتخابات وجود داشته باشد و هم نیرو‌هایی وارد شورای عالی شوند که از دل مدرسه‌ها آمده‌اند. به همین صورت فقط مدیران، معلمان و کادر اجرایی مدارس حق دارند خود را در معرض رای فرهنگیان بگذارند. طبق آمار ارائه شده ۱۱۸ هزار نفر از فرهنگیان، واجد شرایط نامزدی در انتخابات هستند. اما شرایط چیست؟ طبق اعلام آموزش و پرورش، تمام فرهنگیانی که حداقل ۱۲ و حداکثر ۳۱ سال سابقه خدمت و حداقل مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس یا معادل آن را داشته باشند می‌توانند نامزد این انتخابات شوند.
نگرانی در رابطه با انتخاب شدگان نهایی وجود دارد که دیگر به سراغ مدرسه نرفته و وارد فضای اداری و ستادی شوند. در جواب این نگرانی اصغر حصیری، دبیر ستاد برگزاری انتخابات در گفتگو با پانا گفت: «قبل از ورود به شورای عالی از اعضای منتخب تعهد گرفته می‌شود که در طول عضویت ۴ ساله خود در شورا، حق خروج از مدرسه را ندارند و نمی‌توانند برای حضور در ستاد یا قسمت‌های اداری آموزش و پرورش مامور شوند».
ویژگی دیگری که این انتخابات دارد این است که هر کدام از سه نفر انتخاب شده، باید از یک مقطع تحصیلی باشند، یعنی دوره آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه اول و متوسطه دوم هر کدام یک نماینده دارند. همچنین طبق صراحت قانون، باید یکی از این افراد از زنان انتخاب شود. بازنشستگان و دانشجومعلمان نیز می‌توانند در این انتخابات شرکت کنند. به هر صورت حدود یک میلیون معلم و ۷۰۰ هزار بازنشسته می‌توانند در این انتخابات شرکت کنند.
اما اهمیت شورای عالی آموزش و پرورش در چیست که نیاز است حتما فرهنگیان در آن مشارکت داشته باشند؟ در اهمیت این شورا باید گفت که در ماده ۴ قانون تشکیل آن به صراحت آمده است: هیچ یک از مقررات آموزشی و پرورشی کشور که با وظایف شورای عالی آموزش وپرورش مربوط است قبل ازتصویب درشورا رسمیت نخواهدیافت.
شورای عالی آموزش و پرورش چیست؟
شورای عالی آموزش و پرورش، نهادی حقوقی و تنها مرجع سیاست‌گذاری در حوزه وظایف آموزش و پرورش رسمی و عمومی است که در چارچوب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات موضوعه که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده، فعالیت می کند و سازمان اداری آن با بودجه و تشکیلات مستقل است. ریاست این شورا با رییس جمهور است و در غیاب او وزیر آموزش و پرورش، ریاست و اداره جلسه را به‌عهده دارد.
مقرّرات مربوط به شورا توسط خود اعضا تهیه، تصویب و به تأیید میرسد. دبیرخانه این شورا با مسئولیت دبیرکلی اداره می‌شود که توسط شورا و با رأی مستقیم، انتخاب و با حکم رئیس جمهور منصوب می‌شود.
از وظایف این شورا می‌توان بررسی و تصویب هدف‌های نظام آموزشی، برنامه‌های درسی و تربیتی، بررسی طرح‌ها و لوایح قانونی، انطباق مطالب کتب درسی و به صورت کلی؛ هر آن چیزی که به فرآیند تعلیم و تربیت ربطی پیدا می کند را نام برد.
ماده ۸ و ۹ قانون تشکیل شورا به اعضا اختصاص دارد. اعضای شورای عالی آموزش وپرورش بر دو قسم‌اند. اعضای رسمی و پیوسته که برای مدت چهار سال تعیین و منصوب می‌شوند و اعضای وابسته که برای مدت دو سال از طرف شورا انتخاب می‌شوند و تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تعداد اعضای رسمی یا پیوسته ۲۲ نفراست که به شرح زیرخواهد بود:
- رئیس جمهور
- وزیر آموزش و پرورش
- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و در غیاب وی معاون آموزشی به عنوان نماینده ثابت
- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و در غیاب وی یکی از معاونان به عنوان نماینده ثابت
- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و درغیاب وی معاون آموزشی به عنوان نماینده ثابت
- وزیر جهاد کشاورزی و در غیاب وی یکی از معاونین به عنوان نماینده ثابت
- وزیر صنایع و معادن و در غیاب وی یکی ازمعاونین به عنوان نماینده ثابت
- معاون رییس جمهور و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و در غیاب وی یکی از معاونین به عنوان نماینده ثابت
- دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش
- یک نفر مجتهد آشنا به مسائل تعلیم وتربیت به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم
- رییس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور
- سه نفر مطلع و صاحب نظر از هر یک از رشته‌های علوم پایه، فنی و مهندسی به انتخاب شورای روسای فرهنگستان‌های کشور ( حداقل یک نفرازآنان ازبین زنان انتخاب شود)
- سه نفر ازاعضا هیات علمی گروه‌های تخصصی دانشگاه‌ها وپژوهشگاه‌ها در رشته‌های مدیریت آموزشی، برنامه ریزی درسی و روان شناسی تربیتی به انتخاب مشترک وزرای آموزش وپرورش وعلوم، تحقیقات وفناوری (حداقل یک نفر از میان زنان انتخاب شود)
- سه نفر صاحب نظر از نمایندگان معلمان یا مدیران مدارس ازهر یک از دوره‌های تحصیلی به انتخاب شورای معاونان وزارت آموزش وپرورش (حداقل یک نفرازمیان زنان انتخاب شود). (برگزاری انتخابات برای انتخاب این افراد است)
- رییس پژوهشکده تعلیم وتربیت وزارت آموزش وپرورش
- یکی از مدیران کل آموزش وپرورش استان‌ها به انتخاب مدیران کل استان‌ها
در شکل و ظاهر نمانیم
به بهانه این انتخابات، نظر یکی از نمایندگان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی را جویا شدیم. داود محمدی نماینده مردم تهران در مجلس در گفتگو با دیدارنیوز حضور افراد ذی نفع و طرح دیدگاه‌های آنها و داشتن حق رای در نهادهای مختلف را جزو اصول پذیرفته شده دموکراسی دانست و خاطر نشان کرد: حضور فرهنگیان در شورای عالی آموزش و پرورش بسیار ارزشمند است.
محمدی در ادامه صحبت‌های خود مثال صندوق ذخیره فرهنگیان را مطرح کرد که متعلق به خود فرهنگیان بوده و حضور آنها در هیات امنای آن را بسیار مهم و تاثیر گذار دانست.
این عضو کمیسیون آموزش اما به نکته مهم تری اشاره کرد. او با طرح این نکته که باید به عمق و بنیاد امور، توجه ویژه‌ای داشت گفت: حضور معلمان نباید به صورت شکلی و ظاهری باشد و باید نقش و جایگاه آنها را آنطور که باید، پذیرفت.
داود محمدی همچنین به بحث تمرکزگرایی در آموزش و پرورش اشاره کرد و اقداماتی از این دست را مقدمه‌ای برای مقابله با تمرکزگرایی در آموزش و پرورش دانست. او در پایان نیز گفت: بسیاری از مشکلات و نگرانی‌هایی که در زمینه تعلیم و تربیت وجود دارد، اگر در اختیار خود فرهنگیان گذاشته شود قابل حل است.
مسئولان، کارشناسان و فرهنگیان، همواره بر لزوم مدرسه محوری و مشارکت فرهنگیان در تصمیم‌گیری‌ها تاکید داشته و دارند. اعمال سیاست‌هایی از این دست می‌تواند نظام تعلیم و تربیت ما را به سمت و سوی بهتری ببرد. زمانی که یک معلم که با مشکلات مدرسه و دانش آموزان و همکاران خود از نزدیک آشنا است وارد فرآیند تصمیم‌گیری می‌شود قطعا نتایج بهتری حاصل خواهد شد ولی تا زمانی که بخواهیم از مرکز برای تمام مدارس کشور تصمیم‌گیری کنیم مشکلات نظام تعلیم و تربیت ما همچنان ادامه خواهد داشت.
