شقاق مقعدی یک پارگی یا بریدگی کوچک در پوشش مقعد است که می تواند باعث درد و خونریزی در حین یا بعد از اجابت مزاج شود. این بیماری بسیار شایع است و می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.
دیدارنیوز: شقاق مقعدی یک پارگی یا بریدگی کوچک در پوشش مقعد است که می تواند باعث درد و خونریزی در حین یا بعد از اجابت مزاج شود. این بیماری بسیار شایع است و می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. یکی از سوالات مکرر افراد مبتلا به این بیماری این است که آیا شقاق خود به خود درمان میشود؟ پاسخ کوتاه به این سوال بله است، اما علائم، نوع و شدت این بیماری نقش بسیار مهمی در درمان آن دارند. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با بیماری شقاق و روشهای مدیریت آن آشنا شوید.
شقاق مقعدی معمولاً در اثر آسیب به کانال مقعد ایجاد می شود. این آسیب می تواند ناشی از دفع مدفوع سفت یا بزرگ، یبوست مزمن (طولانی مدت)، زور زدن در حین اجابت مزاج، اسهال مداوم، رابطه مقعدی، زایمان و بیماری های زمینه ای مانند بیماری کرون رخ دهد. شقاق به دو دسته شقاق حاد و شقاق مزمن تقسیم می شود و تشخیص نوع شقاق در اینکه آیا ممکن است بدون درمان برطرف شود یا نه نقش مهمی دارد:
شقاق حاد: منظور از شقاق حاد پارگی یا بریدگی های نسبتا جدید است، یعنی کمتر از 6 هفته از ایجاد آنها گذشته است. این نوع از شقاق در اغلب موارد با تغییر در سبک زندگی یا حتی بدون هیچ گونه تغییر یا درمانی برطرف میشود.
شقاق مزمن: شقاق مزمن به شقاقی گفته می شود که بیش از 6 هفته از ایجاد آن گذشته باشد و ممکن است عمیق تر یا همراه با اسکین تگ یا اسپاسم عضلانی اسفنکتر داخلی باشد. این نوع از شقاق معمولاً برای درمان نیاز به مداخله پزشکی یا جراحی دارد.
به نقل قول از ونک لیزر:
شقاق مزمن اگر درمان نشود می تواند برای مدت طولانی باقی بماند و از بین نرود. همچنین این نوع از شقاق در بیشتر موارد با استفاده از روشهای خانگی از بین نمی رود و برای درمان آن نیاز به مداخله پزشکی مانند لیزر و جراحی می باشد.
بیشتر شقاق های مقعدی حاد می توانند در عرض چند روز تا چند هفته به خودی خود بهبود یابند، مشروط بر اینکه علت اصلی ایجاد آنها برطرف شود و آسیب بیشتری نیز رخ ندهد. اگر شقاق حاد دارید و میخواهید سریع تر آن را درمان کنید می توانید از روشهای زیر استفاده کنید:
تغییر در رژیم غذایی: ایجاد تغییر در رژیم غذایی به ویژه برای افرادی مفید است که شقاق آنها ناشی از یبوست یا زور زدن در توالت است. افزایش مصرف فیبر (میوه ها، سبزیجات، غلات کامل) مدفوع را نرم می کند و زور زدن را کاهش می دهد. همچنین نوشیدن آب زیاد از کم آبی بدن جلوگیری می کند و به حرکات منظم روده کمک می کند.
تغییر در سبک زندگی: سبک زندگی هر فرد در ایجاد بیماری های مقعدی مانند شقاق بسیار موثر است. با ایجاد برخی تغییرات در زندگی روزمره می توانید تا حد زیادی به برطرف کردن شقاق کمک کنید. برخی از کارهایی که میتوانید انجام دهید عبارتند از اجتناب از نشستن طولانی مدت، به ویژه در توالت، ایجاد عادات منظم روده، رعایت بهداشت مقعد و ورزش منظم.
حمام سیتز: نشستن در آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه چندین بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، می تواند به تسکین درد و بهبودی شقاق مقعدی کمک کند.
استفاده از داروهای بدون نسخه: برخی از داروها وجود دارند که می توانند به بهبود سریعتر شقاق کمک کنند از جمله پمادهای موضعی مانند لیدوکایین برای تسکین درد و نرم کننده های مدفوع برای کاهش حرکات روده.
همانطور که ذکر شد در اغلب موارد شقاق مقعدی با رعایت چند نکته ساده در خانه درمان می شود، اما برخی عوامل وجود دارند که می توانند نشانه ای باشند برای اینکه شقاق نیاز به درمان توسط پزشک دارد. اگر هر یک از موارد زیر را تجربه می کنید به احتمال زیاد برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید:
بیش از 6 هفته از ظاهر شدن علائم شقاق سپری شده است.
درد شقاق تشدید و بدتر می شود.
خونریزی مکرر یا شدید وجود دارد.
یک توده یا منگوله پوستی (اسکین تگ) در نزدیکی پارگی ایجاد شده است.
مشکوک به یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کرون یا سرطان هستید.
برای درمان شقاق مقعدی روشهای متعددی وجود دارد که هر یک از مزایا و معایب خاص خود برخوردار هستند. در ادامه به بررسی انواع عمل شقاق می پردازیم.
به نقل قول از mayoclinic:
If you have a chronic anal fissure that is resistant to other treatments, or if your symptoms are severe, surgery may be recommended.
ترجمه: اگر شقاق مزمن مقعدی دارید که به درمان های دیگر مقاوم است، یا اگر علائم شما شدید است، ممکن است جراحی توصیه شود.
منبع: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anal-fissure/diagnosis-treatment/drc-20351430
اسفنکتروتومی، به ویژه اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) یک روش جراحی است که برای درمان شقاق های مزمن مقعدی که با روشهای خانگی و داروها بهبود نیافته اند استفاده می شود. در این روش بخش کوچکی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد بریده می شود تا فشار درون کانال مقعد کاهش پیدا کند. این کار جریان خون را در ناحیه مقعد بهبود می بخشد و به درمان شقاق کمک می کند.
فیشرکتومی یک روش جراحی است که در آن شقاق مقعدی همراه با سایر بافت ها و اسکین تگ برداشته می شود. این روش معمولاً به تنهایی انجام نمی شود و بیشتر به همراه اسفنکتروتومی داخلی جانبی یا تزریق بوتاکس به اسفنکتر انجام می شود. بعد از جراحی معمولا زخم برای التیام باز گذاشته می شود.
فلپ پیشرفته یک تکنیک جراحی است که برای درمان شقاق های مزمن یا پیچیده مقعد مورد استفاده قرار میگیرد. این روش معمولا برای زنان پس از زایمان یا افراد مسن پیشنهاد می شود که امکان بی اختیاری بعد از عمل در آنها بیشتر است. در این روش بافت های سالم یک ناحیه دیگر برداشته می شود و فیشر با آن پوشانده می شود. احتمال وارد شدن آسیب به اسفنکتر در این روش پایین تر است زیرا عضلات اسفنکتر بریده نمی شوند.
جراحی شقاق با لیزر یک روش درمانی کم تهاجمی است که در آن از انرژی لیزر استفاده میشود. لیزر درمانی یک روش نسبتا جدید است و به دلیل درد کمتر، بهبودی سریع تر و خونریزی کمتر محبوبیت پیدا کرده است. در این روش با استفاده از پرتو لیزر بخشی از اسفنکتر داخلی مقعد برش داده می شود. این روش بدون بخیه زدن انجام میشود.
جمع بندی
شقاق مقعدی در بسیاری از موارد، به ویژه اگر از نوع حاد باشد، می تواند خود به خود و با رعایت توصیه های ساده خانگی مانند اصلاح رژیم غذایی، افزایش مصرف فیبر، نشستن در حمام آب گرم (سیتز) و استفاده از داروهای موضعی بهبود یابد. با این حال، در مواردی که شقاق مزمن باشد یا علائم شدید مانند درد مداوم یا خونریزی مکرر وجود داشته باشد، معمولاً نیاز به مداخلات پزشکی یا جراحی خواهد بود.
خوشبختانه امروزه روش های متعددی از جمله اسفنکتروتومی، فیشرکتومی، فلپ پیشرفته و لیزر درمانی برای درمان موثر شقاق های مزمن وجود دارند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب روش مناسب درمان باید با توجه به وضعیت بیمار، نوع شقاق و سابقه پزشکی انجام گیرد.
