تاملاتی در جنگ هند و پاکستان

دیدارنیوزـ محمدمنصورنژاد: لازم نیست از جزییات حمله شب گذشته هند به پاکستان و عکس العمل پاکستان چیزی بگویم. چون هم به سهولت اخبارش در اختیار است و هم به سرعت به روز می‌گردد. اما چند نکته تحلیلی که نیاز به توجه دارد:

۱. می‌دانیم که "گاندی"، رهبر فقید هند، بانی نظریه "عدم خشونت" بود و بر اساس این ایده، انقلابی را به روش نرم در حوالی نیمه قرن بیستم، به خوبی مدیریت کرده و از شر استعمار انگلیس ملتش را خلاص کرد. عصاره نظریه عدم خشونت آن است که در مقابل دشمنان هم خشونت فیزیکی و سخت نباید داشت.

اما چگونه است که چنین دولت و ملتی، مشی خشن در مقابل همسایه اش بر می‌گزیند و با روش‌های مسالمت آمیز مشکلاتش را حل نمی‌کند؟ داستان کشمیر، همانند استخوانی بر گلو مانده، نزدیک به ۸۰ سال است برای دو کشور هند و پاکستان، منشا تنش شده است! شرقیان و به ویژه هندیان به ملاطفت، صبوری و اخلاق مداری شهره‌اند. اما چگونه در تنازع دو کشور نه از اخلاق خبری است و نه از نظریه عدم خشونت!

اگر در شبه قاره، راه حل اختلاف نظر‌ها سلاح و بمباران است، از مناطق دیگر جهان چه انتظاری می‌توان داشت؟ این اخبار در هزاره سوم، نکته سنجان را می‌رنجاند و افق روشنی را در روزگار ما ترسیم نمی‌کند!

۲. می‌دانیم هر دو کشور هند و پاکستان از معدود کشور‌های جهانند که "سلاح هسته‌ای" دارند.

اما فلسفه اصلی داشتن سلاح هسته‌ای، ایجاد "بازداندگی" و تضمین بقای یک کشور است. پس چرا هیچیک از این دو کشور به این ظرفیت و قابلیت رقیب توجه ندارند و چرا سلاح هسته‌ای برای این دو کشور بازدارندگی نمی‌آورد؟

نه تنها بازدارنگی نیاورد، اگر بخواهند از این سلاح استفاده کنند، هر دو نابود می‌شوند. پس سلاح هسته‌ای نه لزوما به بازدارندگی کمک می‌کند و نه به بقا!

۳. در نهایت پیش از ۵۷، در نزاع بین هند و پاکستان، ایران مخفیانه از پاکستان حمایت می‌کرد. آن اقدام بر اساس بلوک بندی شرق و غرب در فضای جنگ سرد، توجیه می‌شد.

اما بسیار باید در شرایط کنونی مقامات ایرانی هشیارانه عمل کنند که یا نسبت به این منازعه بیطرف بمانند و یا اگر توان و موقعیتی دارند، برای حل تنازع وساطت کنند. در این آشفته بازار منطقه و شرایط خاص داخلی، لازم است از هرگونه دامن زدن به بحران، پرهیز نمود.