رد طرح افزایش سن ازدواج کودکان در مجلس از آن دست اتفاقات پرحاشیه ماه‌های اخیر نمایندگان بودکه واکنش‌های زیادی را میان فعالان حقوق کودک و کارشناسان اجتماعی به دنبال داشت.
دیدارنیوز ـ رد طرح افزايش سن ازدواج كودكان در مجلس از آن دست اتفاقات پرحاشيه ماه‌هاي اخير نمايندگان بودكه واكنش هاي زيادي را ميان فعالان حقوق كودك و كارشناسان اجتماعي به دنبال داشت. اين اتفاق كه فاصله معناداري با همه شعارهايي كه در حمايت از حقوق كودكان داده مي‌شود، داشت همچنان از سوي تشكل‌ها و گروه‌هاي اجتماعي دنبال مي‌شود تا شايد روزي با تصويب و اجرايي شدنش، بتواند پاياني بر ازدواج‌هاي سياه و كودكانه باشد. اين ازدواج‌ها اكنون در مناطق حاشيه‌اي كشور و سكونت‌گاه‌هاي فقيرنشين، بيشتر رخ داده و تبعات ناگوار بسياري را نيز همراه دارد. اين ازدواج‌ها لبخند را از لبان بسياري از كودكان اين سرزمين مي‌گيرد و امروز كه روز جهاني لبخند است، بي‌ارتباط نيست كه كمي به زندگي 40 هزار كودكي كه هر سال زير سن قانوني بر سر سفره عقد مي‌نشينند و لبخند كودكي را فراموش مي‌كنند، فكر كنيم. اينكه چرا گروهي از وكلاي ملت، حقوق قانوني كودكان و حق‌شان براي كودكي كردن را با ممنوع نكردن ازدواج‌هاي كودكانه نديده مي‌گيرند، سوالي است كه هيچ‌گاه پاسخي منطقي به آن داده نمي‌شود تا ازدواج كودكان همچنان در دفاتر ثبت شود.
منافع ملي فداي روزمرگي‌ها
پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به رد شدن طرح افزایش سن ازدواج مجلس مي‌گويد: اين طرح در فراکسیون زنان از دو سال پیش مطرح شد و یکی از دغدغه‌های اعضای این فراکسیون بوده است. در مجلس ششم حداقل سن ازدواج در کشور به ۱۳ سال برای دختران افزایش یافت اما تبصره‌هایی در این قانون گنجانده و باعث شد تا در ماهیت قانون امکان تخطی فراهم شود، به طوری که با رای دادگاه و اجازه پدر، دختر می‌تواند در هر سنی ازدواج کند و به این دلیل است که شاهد ازدواج دختران حتی در سنین ۹ تا ۱۳ سال هستیم.اكنون پنج درصد از ازدواج‌ها در سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی اتفاق می‌افتد كه این میزان حدود ۴٠ هزار نفر را در برمی‌گیرد. سلحشوری برخی از دلایل مخالفت اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با این طرح را مربوط به برداشت غلط برخی از افراد از این طرح دانسته و مي‌افزايد: برخی فکر می‌کنند با طرح این مساله به دنبال مخالفت با افزایش جمعیت در کشور هستیم. افزایش جوانی جمعیت کشور دغدغه من نیز هست. درست است که جمعیت رو به سن پیری می‌رود و باید افزایش یابد، اما حدود یک میلیون جوان آماده برای ازدواج در کشور وجود دارد که امکان ازدواج ندارند. میانگین سن ازدواج دختران در منطقه شمیرانات به بالای ۳۰ سال رسیده است. بنابراین چرا باید به جای این جمعیت، روی ۴۰ هزار کودکی که در معرض ازدواج در سنین کودکی قرار گرفته‌اند برای افزایش جمعیت کشور سرمایه‌گذاری کنیم؟ ازدواج بدون رضایت، از لحاظ فقهی و شرعی باطل است، اما چطور توقع داریم کودک ده ساله بداند که ازدواج چیست؟ کودکی که در سنین زیر ۱۸ سال صلاحیت رای دادن ندارد، چطور باید برای حاکم شدن به زندگی‌اش و تشخیص خوب و بد در سنین کودکی آگاهانه رفتار کند؟ این کودکان قربانی، نه از کودکی و نه از بزرگسالی خود لذت می‌برند و طرح مذکور با توجه به شرایط کشور خودمان و موضوعات فرهنگی آن حتی ازدواج در سنین ۱۸ سال را مطرح نکرده، بلکه افزایش سن ازدواج به ١۶ سالگی را پیشنهاد کرده‌است. همچنین این طرح خواستار ممنوعیت کامل ازدواج کودکان زیر سن ۱۳ سال شده و امکان ازدواج بین ۱۳ تا ۱۶ سالگی را منوط به نظر دادگاه، اجازه پدر و نظر پزشکی قانونی کرده است. سلحشوری كه در نشست جمعيت امام علي سخن مي‌گفت، با اشاره به اینکه کودکان زیر ۱۸ سال حق رای دادن ندارند و حتی به لحاظ قانونی امکان خرید یک ماشین را نیز از آن‌ها سلب شده است، گفت: این در حالی است که در مورد موضوع مهمی نظیر زندگی مشترک، تفاهم در زندگی، درک متقابل و... این قانون وجود ندارد و آن‌ها می‌توانند وارد زندگی مشترک شوند. این یک مطالبه است که پرسیده شود مخالفان به راستی دنبال چه چیزی هستند؟ چرایی این‌ها همه سوال است. از مهم‌ترین دلایل طلاق عدم درک مشترک زوجین حتی در سنین بالا است، پس چطور از یک کودک توقع می‌رود که به درک مشترک در زندگی برسد؟ به نظر می‌رسد منفعت ملی را فدای روزمرگی‌ها می‌کنیم. شاید اگر کس دیگری این موضوع را مطرح کرده بود مخالفت نمی‌کردند. با این حال این مساله نیاز جامعه است، چرا که کودکانی را می‌بینیم که در حال قربانی شدن هستند.
ازدواج كودكان را هم نقد كنيد!
زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه ازدواج کودکان در مورد بخش ویژه‌ای از جامعه است گفت: بخش به خصوصی از جامعه درگیر این آسیب است و مربوط به همه جامعه نیست به همین دلیل هم نمی‌توانیم بگوییم که این اتفاق در جامعه کم است و اهمیتی ندارد. وی با بیان اینکه معضلات حاشیه‌نشینی، فرار دختران به باندهای خلاف و... از عوارض کودک همسری است، افزود: برخی از کودکان به دلیل نبود حمایت، فکر می‌کنند باید از این مناطق فرار کنند و به دلیل آموزش ندیدن شاهد تکرار آسیب‌های اجتماعی هستیم. حمایت، آموزش و بازگشت به چرخه تحصیل باید در مورد کودکان این مناطق تقویت شود. رحیمی با اشاره به انتشار برخی مطالب در فضای مجازی در مورد ارتباط بین دو گیگ اینترنت و بارداری یک کودک نیز گفت: باید این پرسش را مطرح کرد که اگر حاملگی یک کودک ۱۲ ساله بد است و فضای مجازی به همین دلیل خطرناک است چطور ازدواج یک کودک ۱۲ ساله خوب است؟ چطور فقط فضای مجازی و تبادل آزاد اطلاعات خطر دارد و نسبت به آن انتقاد می شود و اذهان عمومی درگیر می‌شود اما چطور از اذهان عمومی برای نقد ازدواج کودک ۱۲ ساله استفاده نمی‌شود؟
كودكاني كه حتي اجازه افتتاح حساب ندارند!
شهناز سجادی دستیار حقوق شهروندی معاونت ريیس جمهور نيز با اشاره به دیدگاه برخی که معتقدند اگر قانون را اصلاح کنیم و سن ازدواج را افزایش دهیم، به هر حال عده‌ای از آن تبعیت نمی‌کنند، افزود: نمی‌توانیم برای جلوگیری از عدم تبعیت این افراد قانون را تغییر ندهیم. نباید این استثنائات مانع تغییر قانون شود. در حال حاضر نیز اگرچه ازدواج زیر ۹ سال ممنوع است، اما عده‌ای زیر این سنین ازدواج می‌کنند و ازدواج‌هایی وجود دارد که ثبت نمی‌شود. وی با اشاره به پاسخ یکی از نمایندگانی که با طرح افزایش سن ازدواج مخالفت کرده بود تاکید کرد: این نماینده پاسخ داده بود که مادربزرگش در سن ۹ سالگی ازدواج کرده است. به عبارت دیگر از نظر این نماینده باید به صد سال پیش برگردیم و ببینیم اجداد ما در چه سنی ازدواج کرده بودند؟ نباید به عقب نگاه کنیم و باید نگاه‌مان رو به جلو باشد. آیا این نماینده مجلس حاضر است از رنج‌های مادربزرگش نیز حرف بزند؟روزی که برای دفاع از این طرح در مجلس حاضر بودم از اعضای کمیسیون پرسیدم آیا حاضرید کودکان‌تان را به ازدواج در بیاورید؟ این نوع ازدواج مخصوص فقر، اعتیاد، خانواده‌های آسیب‌دیده و دارای فقر فرهنگی است.
فرزندان این نمایندگان که در ناز و نعمت بزرگ می‌شود و تا مقاطع بالای تحصیلی و حتی در خارج از کشور تحصیل می کنند، اما در نهایت شاهد بودیم که کمیسیون این طرح را رد کرد. این فعال حقوق زنان با بیان اینکه تعریف سن بلوغ برای دختران در ۹ سالگی و برای پسران در ۱۵ سالگی باعث ایجاد این اشکال شده است، اظهار کرد: ممکن است کودکی در آفریقا در سن هفت سالگی بالغ شود اما ما با مناطق دیگر دنیا کاری نداریم. در جامعه ما دختران ۹ ساله آثار بلوغ را به همراه ندارند و دختران ایرانی اکثرا در ۱۳ تا ۱۴ سالگی بالغ می‌شوند. بلوغ دختران در ۹ سالگی بیشتر در جامعه اعراب است، مشکل این است که نمی‌خواهیم سن بلوغ را تغییر دهیم. به این ترتیب در ۹ سالگی برای دختران و ۱۵ سالگی برای پسران به فرد هم مسئولیت کیفری، تکالیف مذهبی و هم امکان ازدواج می‌دهیم. این در حالی است که همین فرد نمی‌تواند حتی یک حساب پس انداز باز کند، یک پراید بخرد، گواهینامه بگیرد یا حتی به دادگاه دادخواست بدهد. به هر ترتیب در وضعیت یک بام و دوهواییم. هم یک سری مسئولیت‌ها و فشارها را به فرد وارد می‌کنیم و هم او را کودک می‌دانیم. وی فقر مالی و فرهنگی، اعتیاد و تبعیت از فرهنگ محلی را از دلایل گرایش به سمت ازدواج کودکان دانست و تصریح کرد: براساس آخرین آمار یونیسف ۱۵۶ میلیون کودک در سنین کودکی ازدواج کردند. کودکان و به ویژه پسرانی که در سنین کودکی وارد مشاغل می‌شوند، از تحصیل باز می‌مانند. این مساله یکی از چالش‌های کشور ما و حتی جهان است به طوری که کودک همسری در آمریکا رتبه اول را دارد و ناقض حقوق کودک است.
منبع: قانون/۲۰ دی ۹۷
