فریدون مجلسی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل معتقد است که ما عادت کرده‌ایم که مذاکره به عنوان یک ابزار سیاسی معطل کردن کشور‌های مقابل و در انتظار گذاشتن آن‌ها باشد و این نوع رفتار در جریان مذاکرات، نتیجه مثبتی ندارد. او گفت: متاسفانه سبک مذاکره‌ای که «سعید جلیلی» باب کرد، تا سالها، مسیر مذاکرت را به سمتی غلط و بی حاصل برد. این نوع مذاکرات به جای نتیجه بخشی، «ضد تاثیر» هم داشت. هیچ کشوری علاقه ندارد به جای مذاکره پای نصیحت بنشیند.
دیدارنیوز: عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اخیرا درباره برخی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در مورد تبادل پیام میان ایران و آمریکا تأکید کرد کە «هیچ پیام مشخصی بین ایران و آمریکا نه ارسال و نه دریافت شده است». با این وجود با توجه به سخنان اخیر روسای جمهور ایران و ایالات متحده برخی کارشناسان معتقدند شانس مذاکرات بیش از هر زمان دیگری است.
دور جدید مذاکرات ایران با اتحادیه اروپا از یک سو و احتمال دور جدید گفتگو‌ها با طرف آمریکایی از سوی دیگر، روز‌هایی حساس در عرصه سیاست خارجی ایران ایجاد کرده است. مذاکرات که در کشور با مخالفانی تندرو و موافقانی سرسخت همراه است، با توجه به نزدیک شدن به زمان لغو قطعنامه ۲۲۳۱، بیشتر مهم جلوه می‌کند.
با توجه به اهمیت مذاکرات و وجود پرسش‌هایی درباره این اهمیت و چگونگی رسیدن به یک توافق پیشگیرانه (از فعال سازی مکانیسم ماشه)، فرارو با «فریدون مجلسی»، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل در این زمینه گفتگو کرده است:
روش مذاکره جلیلی «ضدتاثیر» داشت
فریدون مجلسی گفت: «معنای مذاکره طی زمان تغییر می‌کند. ما عادت کرده‌ایم که مذاکره به عنوان یک ابزار سیاسی معطل کردن کشور‌های مقابل و در انتظار گذاشتن آن‌ها باشد. این نوع رفتار در جریان مذاکرات، نتیجه مثبتی ندارد. بخش بزرگی از تحریم‌ها هم دقیقا به علت همین رفتار‌ها به ما تحمیل شد، چون طرف اروپایی از مذاکرات بی حاصل و رفت و آمد‌های بی نتیجه، خسته شده بود. همچنین مبهم باقی ماندن مشکلات ما و طرف اروپایی در بحث مسائل هسته‌ای موضوع دیگری بود که باعث شد مذاکرات، نتیجه‌ای که باید، را نداشته باشد. طی سال‌های اخیر، مدام متهم به تلاش برای ساخت بمب هسته‌ای بودیم. با این وجود، آن اقداماتی را که انتظار می‌رفت، برای حل این مشکلات و شائبه‌ها انجام ندادیم. ما فرصت‌های متعددی را در عرصه دیپلماسی در سایه برخی از درگیری‌های سیاست داخلی از دست دادیم که هیچ توجیهی هم ندارد.»
وی افزود: «مسئله مذاکره با آمریکا و اروپا از دید من تفاوتی ندارد، چون به هر حال، این دو، با یکدیگر هماهنگ هستند. احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه در سایه همین سهل انگاری‌ها در عرصه مذاکره، وجود دارد. ما باید خیلی پیشتر از این‌ها اهمیت «عنصر مذاکره» را درک می‌کردیم. می‌دانیم که فعالسازی تحریم‌های بین المللی علیه ایران، راه‌های دریایی و هوایی را می‌بندد و حصر علیه ایران را به شکلی جدی‌تر پیش خواهد برد. اما اگر می‌خواهیم بر خلاف دوره گذشته به شکل استاندارد وارد مذاکره شویم. باید درک کنیم برای رسیدن به نتیجه باید منعطف باشیم و بدانیم کشور‌های مختلف، لزومی نمی‌بینند به خواست‌های ما توجه کنند مگر این که قانع شوند ما قصد سازش داریم و این بار برای دید و بازدید نیامده‌ایم. متاسفانه سبک مذاکره‌ای که «آقای جلیلی» باب کرد، تا سالها، مسیر مذاکرت را به سمتی غلط و بی حاصل برد. این نوع مذاکرات به جای نتیجه بخشی، «ضد تاثیر» هم داشت. هیچ کشوری علاقه ندارد به جای مذاکره پای نصیحت بنشیند.»
از دید و بازدید‌های بی حاصل سیاسی ضربه زیادی خورده‌ایم
این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در ادامه گفت: «وقتی مذاکرات وارد مسیر فرسایشی می‌شود من اسمش را می‌گذارم «جلسه». همه جای دنیا جلسه می‌گذارند برای رسیدن به نتیجه، جلسه می‌گذارند برای طرح پرسش و یافتن پاسخ، نه این که افراد دور هم بنشینند و تازه به این فکر کنند که برای چه جمع شده‌اند. وقتی پای میز مذاکره یا همان جلسه می‌نشینیم اول باید آگاه و مسلط بر تمامی اصول دیپلماسی باشیم تا بدانیم اگر مذاکرات به نتیجه نرسند چه عواقبی خواهد داشت. معتقدم آن‌هایی که در مسیر مذاکرات سنگ اندازی و سهل انگاری می‌کردند یا مذاکره را با دید و بازدید تشریفاتی اشتباه گرفته بودند، درواقع هیچ تسلطی بر دیپلماسی نداشتند. ما بخشی از ضربات حوزه مذاکره را از همین سهل انگاری‌ها خورده‌ایم.»
وی افزود: «اگر این بار و در این فرصت باقی مانده تا اکتبر، مذاکرات را جدی نگیریم، فشار‌ها افزوده می‌شود. هرچه مسیر مذاکرات کش پیدا کند، وضعیت سخت‌تر می‌شود. در شرایطی که به انتهای فرصتمان برسیم این خواهد شد که تعدادی گزینه از پیش تعیین شده به ما می‌دهند و می‌گویند همین است که هست. یا می‌پذیرید یا تمام. نمی‌توانیم منتظر باشیم که به چنین وضعیتی برسیم. باید پیش از رسیدن این مرحله، شرایط را تغییر دهیم. این را هم به یاد داشته باشیم که دونالد ترامپ، شخص معقولی نیست. اظهارنظر‌های عجیب او درباره گرینلند، کانادا و پانام یا خلیج مکزیک، مشخص می‌کند ترامپ یک شخصیت غیرقابل پیش بینی دارد. او حتی درباره فلسطینیان هم گفته دسته جمعی بروند و در مصر و اردن ساکن شوند. این بسیار مهم است که مراقب باشیم وارد بازی ترامپ نشویم و با لحن و نوع سخنان وی، پاسخش را ندهیم. ما پیش از هرچیز باید روی منافع ملت بزرگ و شریف کشورمان متمرکز شویم. وضعیت فعلی کشور به لحاظ اقتصادی، معیشتی و ... به شکلی است که ما نیاز به توافق و معامله با سایر کشور‌های جهان داریم و تاکید من بر این است که دوران دید و بازدید‌های بی حاصل تمام است.»
