آغازی برای تبلور واقع گرایی در دیپلماسی ایران

دیدارنیوز-افشار سلیمانی*: پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا که از ۲۰ژانویه ۲۰۲۵ وارد کاخ سفید خواهد شد تحولاتی رخ داد که نشان از بازگشت جبری متولیان سیاست خارجی ایران به عقلانیت ابزاری و واقع گرایی دارد.

گزاره‌های زیر خبر از بازگشت تدریجی عقلانیت و واقع گرایی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می‌دهد:

یک) به تعویق افتادن عملیات صادق ۳ علیه اسرائیل

دو) ایران ماه گذشته تضمین کتبی به دولت بایدن داده که به دنبال کشتن دونالد ترامپ نیست. یکی از مقامات ایالات متحده گفته است، در حالی که جمهوری خواهان برای بازگشت به کاخ سفید آماده می‌شدند، معامله‌ای مخفیانه به منظور کاهش تنش‌ها بین تهران و واشنگتن انجام شد.

بر اساس این گزارش پیام ایران که ۱۴ اکتبر، در پاسخ به اخطار کتبی خصوصی آمریکا که در ماه سپتامبر به تهران رسید، ارسال شده است. علاوه بر این، آنها تأیید کردند که مطمئن هستند پیام آمریکا به رهبری ایران رسیده است، اما مشخص نکردند که آیا این پیام از طریق سوئیس ارسال شده که حافظ منافع آمریکا در ایران است یا خیر.

آن‌ها خاطرنشان کردند که این پیام منعکس کننده موضع دولت ایالات متحده است که تهدید علیه ترامپ را «مسئله امنیت ملی درجه یک» می‌داند و بیان می‌کند که «هر گونه اقدام علیه جان وی به عنوان یک اقدام جنگی تلقی می شود».

سه) دیروز جمعه نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد که جمهوری اسلامی موضوع ترور شهید سلیمانی را از طریق مراجع حقوقی و قضایی دنبال می‌کند.

این موضع‌گیری به معنی تعهد جمهوری اسلامی ایران به عدم اقدام عملی برای ترور ترامپ است.

چهار) ملاقات روز دوشنبه ایلان ایلان ماسک و سفیر ایران در سازمان ملل متحد به پیشنهاد ایلان ماسک در اقامتگاه سفیر ایران بعنوان مابازای تعهد ایران به عدم ترور ترامپ. این به معنی پا پیش نهادن ترامپ برای مذاکره با ایران ارزیابی می‌شود.

پنج) سفر علی لاریجانی  به دمشق و بیروت در قامت نماینده ویژه رهبری جمهوری اسلامی درحالی که آمریکا بعنوان واسطه صلح در جنوب لبنان فعال است می‌تواند

حاکی از نوعی همکاری ایران با طرف آمریکایی در راستای برقراری آتش بس در لبنان تلقی گردد.

نظریه:

این تحولات در کنار سایر تحولات مشابه از جمله تلاش ایران برای تنش زدایی با کشورهای عربی و خلیج فارس می‌تواند و همراهی با گروسی دبیر کل سازمان انرژی هسته‌ای در سفرش به تهران، حاکی از بازگشت به عقلانیت ابزاری و واقع گرایی دست کم در عرصه سیاست خارجی باشد که احتمالا موجب تغییر و تحول در استراتژی ایران در رابطه با ایالات متحده خواهد شد که درصورت عملیاتی شدن واکنش مثبت اکثریت مردم و بازار به این تحولات خواهد بود.

اما برخی کشورها و در راس آن روسیه و ایلانها در داخل آزرده خواهند شد و درصدد سنگ اندازی در این راستا خواهد بود.ناگفته نماند که این اتفاقات در دوره ریاست جمهوری پزشکیان رخ می‌دهد.اگر جلیلی انتخاب شده بود اوضاع وخیم می‌شد.

*سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان و تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل