بازنگری در سیاست‌ها؛ آیا نوع پوشش زنان نیازمند مرکز ویژه است؟

دیدارنیوزـ *مصطفی آب روشن: در دنیای مدرن امروز، مفهوم آزادی‌های فردی و انتخاب شخصی در بسیاری از جوامع به عنوان یک اصل اساسی پذیرفته شده است. یکی از این انتخاب‌ها، نوع پوشش است که به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و شخصی هر فرد شناخته می‌شود. با این حال، راه‌اندازی مراکزی تحت عنوان «کلینیک ترک بی‌حجابی» نه تنها غیر متقاعد کننده بنظر می‌رسد بلکه گسترش این چارچوب‌های نطری تحمیل شده، به وضوح با اصول اساسی آزادی و اراده انسانی در تضاد است.

«ترک» به معنای رهایی از یک رفتار یا عادت غیرقابل کنترل که معمولاً در زمینه اعتیاد به مواد مخدر، الکل یا رفتار‌های غیر قابل کنترل مضر مطرح می‌شود. این مفهوم نوعی تلاش مستمر برای بازگشت به یک حالت طبیعی و سالم‌تر را به ذهن متبادر می‌کند. اما زمانی که صحبت از انتخاب نوع پوشش زنان به میان می‌آید، این مفهوم کاملاً متفاوت است.

انتخاب یا عدم انتخاب نوع خاصی از پوشش، به عنوان یک کنش آگاهانه و ارادی، نمایانگر هویت فردی، فرهنگی و اجتماعی هر شخص است. بعبارتی دیگر «ترک» به معنای قطع یک عادت یا رفتار است که معمولاً تحت تأثیر عوامل خارجی یا داخلی قرار دارد. افرادی که درگیر اعتیاد هستند، ممکن است نتوانند به تنهایی از این وضعیت خارج شوند و نیاز به حمایت نهاد‌های درمانگر دارند. اعتیاد به مواد مخدر یا الکل با تغییرات شیمیایی در مغز مرتبط است که باعث ایجاد وابستگی فیزیکی و روانی می‌شود.

این وابستگی می‌تواند به شدت بر زندگی فرد تأثیر بگذارد و نیازمند مداخلات تخصصی برای «ترک» باشد. همانگونه که گفته شد انتخاب نوع پوشش بر اساس ارزش‌ها و سلیقه‌های شخصی خود فرد انجام می‌شود. این انتخاب می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز قرار گیرد، اما در نهایت، این تصمیم تنها به خود فرد بستگی دارد و باید مورد احترام قرار گیرد بنابراین، باید از برچسب زدن به انتخاب‌های افراد و تبدیل آن به موضوعاتی نظیر اعتیاد خودداری کرد و فضایی برای گفتگو و در نهایت انتخاب شهروندان فراهم آورد. راه اندازی «کلینیک ترک بی حجابی» ناخواسته می‌تواند به ترویج فرهنگ سرکوب و کنترل بر رفتار‌های فردی منجر شود.

جامعه‌ای که در آن افراد مجبور به تبعیت از هنجار‌های فرهنگی تحمیل‌شده هستند، نمی‌تواند جامعه‌ای سالم و پیشرفته باشد، زیرا وجود اینگونه مراکز می‌تواند به افزایش تنش‌ها و شکاف‌های اجتماعی دامن بزند ایجاد ساختار‌های گسترده در کشور بدون پشتوانه نظری در حوزه جامعه شناسی وارجاع سیستماتیک زنان و دختران به «کلینیک ترک بی‌حجابی» می‌تواند احساس تحقیر و بی‌ارزشی را در آن‌ها ایجاد کند. این احساس می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و در نهایت به بروز مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب منجر گردد.

ناگفته نماند که راه اندازی این نوع مکانیسم کنترلی ممکن است در برخی از دختران حس مقاومت و نافرمانی را تقویت کند. آن‌ها ممکن است با تلاش برای حفظ هویت خود، به رفتار‌هایی روی آورند که نه تنها در تضاد با انتظارات اجتماعی باشد. بلکه می‌تواند منجر به افزایش تنش‌های اجتماعی و خانوادگی شود. به جای راه‌اندازی مراکزی که بر اساس کنترل شهروندان بنا شده که به ناامنی در جامعه دامن می‌زنند بهتر است بر روی آموزش و گفت‌وگو تمرکز شود. ارائه اطلاعات صحیح درباره حجاب و آزادی‌های فردی می‌تواند به ایجاد فضایی برای تبادل نظر کمک کند که در آن افراد بتوانند با آگاهی بیشتری تصمیم بگیرند.

*جامعه شناس