با توجه به اینکه وزیر خارجه جدید عربستان به‌اندازه عادل الجبیر در منطق سیاسی از شهرت به سزایی برخوردار نیست و از سوی دیگر به‌عنوان یک نیروی قدرتمند سیاسی نیز در خاندان سعودی مطرح به‌حساب نمی‌آید، بنابراین به نظر می‌رسد که حذف عادل الجبیر از سوی آمریکایی‌ها در جهت فشار کمتر به محمد بن سلمان پس از جریان خاشقچی است.
دیدارنیوز– مژگان فرجی: منابع سعودی روز پنجشنبه از تغییراتی در کابینه عربستان خبر دادند و اعلام کردند که شورای امور سیاسی و امنیتی این کشور نیز دستخوش تغییرات شده است.
این تغییرات شامل برکناری عادل الجبیر یکی از تندترین چهره‌های کابینه عربستان است که دشمنی او با ایران پوشیده نیست، البته او گرچه از وزارت امور خارجه کنار رفته است ولی در سمت وزیر مشاور دولت در امور خارجه فعالیت دارد.
بر اساس گزارشی از اقتصاد آنلاین، یک منبع آگاه سعودی به درگاه خبری «میدل ایست آی» گفته است که «تنزل مقام عادل الجبیر بیش از آنکه یک اخراج علنی باشد، اقدامی تحقیرآمیز از سوی این پادشاهی است. ولیعهد سعودی درصدد بود تا عادل الجبیر را به دلیل قصور و کوتاهی‌اش در پشتیبانی و حراست کافی از وی در برابر رسوایی قتل «جمال خاشقچی» مجازات کند و به همین دلیل او را «تحقیر کرد.»
مهدی مطهر نیا کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با دیدارنیوز در خصوص معنای برکناری وزیر امور خارجه سابق عربستان (عادل الجبیر) گفت: برکناری عادل الجبیر و تغییر در کابینه عربستان در چهارچوب ایجاد فضای مثبت در مسیر جایگزینی محمد بن سلمان به‌جای پادشاه عربستان، قابل ارزیابی است.
وی در ادامه اضافه کرد: تغییرات فوق می‌تواند در مسیر گذر محمد بن سلمان از بحران خاشقچی و معرکه آن به‌سوی یک فضای مثبت در جهت آینده عربستان تلقی شود که در جهت سیاست‌های ترامپ، ایجادکننده یک فضای معنادار در همگرایی بیشتر با ریاض به‌حساب می‌آید و درعین‌حال، ایجاد محیطی برای تحولات معنادار و تعریف‌شده در مسیر محاسبات منطقه‌ای تهران به رهبری ایالات‌متحده آمریکا با مدیریت تلاویو و اجرا و پشتیبانی ریاض نیز تلقی می‌شود.
این کارشناس روابط بین‌الملل در این خصوص اظهار داشت: علیرغم نقدهای شدیدی که در ایالت متحده از سوی عناصر حزبی یا سرآمدان آن (دموکرات و جمهوری‌خواه) متوجه ترامپ شده، به نظر می‌رسد که او در مجموعه امنیتی خود که شامل وزارت امور خارجه، سی آی ای، وزارت خزانه‌داری آمریکا و درنهایت نمایندگی این مجموعه که کمیته اقدام مشترک آمریکا علیه ایران است، در حال ساختن و پرداختن زمینه‌هایی در منطقه است تا بتواند فشارهای منطقه را به‌طور هماهنگ علیه جمهوری اسلامی ایران پیش ببرد.
مطهر نیا در این خصوص یادآور شد: بر همین اساس تغییر و تحول در کابینه موجود در عربستان نه‌تنها در بعد سیاست داخلی این کشور و قدرتمند شدن بیشتر محمد بن سلمان باید مورد دقت واقع شود، بلکه باید از منظر ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی با توجه به خروج آمریکا از برجام، بازگشت تحریم‌های فلج‌کننده و فروریزش گرایانه ایالات‌متحده آمریکا علیه تهران و تلاش برای ایجاد لبه‌های اصطکاک بیشتر برخورد نظامی با اسرائیل در سوریه با ایران نیز به آن اعتنا صورت گیرد.
این استاد دانشگاه در ادامه اضافه کرد: آمریکا با خروج از سوریه و کاهش نیروها در افغانستان، لبه‌های تیز احتمالی برخورد با نیروهای نظامی خود در منطقه را کاهش داده است و با ورود ترکیه به بازی منطقه‌ای در سوریه به نمایندگی از ایالات‌متحده آمریکا در برخورد با داعش و معاملات پشت پرده‌ای که در این زمینه صورت پذیرفته، در مسیر همگرایی میان آنکارا، تهران و مسکو ایجاد اختلاف می‌کند و زمینه‌هایی فراهم می‌آید تا انزوای منطقه ای ایران بیشتر رقم خورد.
مطهر نیا در این خصوص اظهار داشت: درباره تغییرات در کابینه عربستان نیز باید این نکته را هم مدنظر داشت که بن سلمان امروز قدرتمندتر شده است، بنابراین عناصری که در کنار او درخشندگی خواهند داشت، حذف می‌شوند. علاوه بر این مسئله، در سطح منطقه‌ای در کنار چنین تحولاتی، هماهنگی بیشتری میان سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا و عربستان به دست می‌آید که درنتیجه آن، ایجاد یک فضای ضد ایرانی در منطقه دنبال می‌شود.
وی در این رابطه که با توجه به شهرت عادل الجبیربه یک سیاستمدار تند، تغییر او در راستای چه سیاستی صورت گرفت، اظهار داشت: عادل الجبیردر منطق سیاسی آدم تندی محسوب می‌شد ولی تندی در منطق سیاسی با ایجاد یک فضای هماهنگ در جهت فشار آوردن نظامی متفاوت است.
این کارشناس روابط بین‌الملل بیان کرد: پاسخ به سؤال بالا نیاز دارد تا مشخص شود جایگزین عادل الجبیر دارای چه توانمندی‌هایی است؟ با توجه به اینکه رزومه او به‌اندازه عادل الجبیر در منطق سیاسی از شهرت به سزایی برخوردار نیست و از سوی دیگر به‌عنوان یک نیروی قدرتمند سیاسی نیز در خاندان سعودی، مطرح به‌حساب نمی‌آید، بنابراین به نظر می‌رسد که حذف عادل الجبیر از سوی آمریکایی‌ها در جهت فشار کمتر به محمد بن سلمان پس از جریان خاشقچی است.
این کارشناس روابط بین‌الملل در پایان بیان کرد: تندروی‌ها از سوی عادل الجبیر می‌توانست به‌عنوان شمشیر داموکلس برای محمد بن سلمان مطرح شود چراکه او به آمریکایی‌ها بسیار نزدیک بود و به‌عنوان یک عنصر آمریکایی در حوزه تحرکات دولت عربستان شهرت داشت، بنابراین حذف عادل الجبیر بدون حمایت آمریکایی‌ها نشان می‌دهد، امتیازمی دهند تا ایجاد یک فضای همکاری بیشتر بین آن‌ها معنادار شود، بنابراین باید منتظر تحولات بعدی در این زمینه بود.
