ایده‌های خلاقانه و اقتصادی برای سفره‌های شب یلدا

دیدارنیوز ـ ساجده رحیمی: "یلدا" یک واژه سُریانی به معنای میلاد و تولد است. بنابر باورهای ایرانیان باستان، خورشید در واپسین شب پاییز یعنی آخرین شب ماه آذر، زاده می شود. "ابوریحان بیرونی" دانشمند و منجم ایرانی قرون دهم و یازدهم میلادی، از این جشن با نام "میلاد اکبر" نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته ‌است.

جشن شب یلدا را "چله" نیز می نامند؛ به این دلیل که از اول دی ماه تا دهم بهمن ماه  را که ۴۰ روز است "چله بزرگ" نامیده و اعتقاد براین بوده که اوج سرمای زمستان در این چهل روز بوده است. در شب چلّه، مردم تمامی شب را چشم انتظار دمیدن خورشید با افسانه گویی، گفتن مَتَل و چیستان، نقل شاهنامه، حافظ خوانی، تفأل زدن به شعر حافظ و تخمه شکستن می گذراندند.

امروزه نیز معمولا خانواده ها دور هم جمع می شوند و با تهیه و تدارک غذاهای مخصوص شب یلدا، میوه، دسر، آجیل و تنقلات مختلف، یک جشن عالی را برگزار می کنند. مردم به سنت کهن نیاکان خود در این شب، سفره ای  می گسترند و در کنار آن می نشینند و گذشتن از زمان کهنه به زمان نو را جشن می گیرند. در برخی مناطق به این سفره "خوان شب چره" می گویند که در هر منطقه ایران بنا برمقتضیات اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی بوم- زیستگاه ها و سنت های فرهنگی متفاوت است. اما در کل با مجموعه ای از خوراکی ها و تنقلات پاییزی رایج در محل به ویژه میوه های سه گانه سیب، انار و هندوانه همراه با آجیل مشهور به آجیل شب چلّه و انواع تخمه می آرایند.

خوردن هندوانه و انار در این شب، معنایی رمزگونه دارد؛ چنانکه هندوانه و انار سرخ و گرد، نمادی از خورشید گرمابخش در سرمای چله زمستان هستند و خوردن آنها  به سلامتی انسان در فصل سرد پیش رو کمک می کند. یکی از  تنقلات شب یلدا، تخمه آفتاب گردان است که شکستن و خوردن آن به قصد تفریح و وقت گذرانی، به احتمال فراوان به لحاظ شباهت گل آفتاب گردان به خورشید وخوش یُمن بودن آنست.

کوچک ترین نقش و کارکرد جشن هایی مانند یلدا، شاید همین جمع کردن افراد خانواده و فامیل و دوستان و آشنایان به دورهم و تحکیم بخشیدن به رشته های پیوند خانوادگی و روابط اجتماعی میان آنها و افراد جامعه و دوری از تنهایی است. اما نقش و کارکرد دیگر این جشن ها که بنیادی تر و مهم تر به نظر می آید، ایجاد وحدت و انسجام فرهنگی میان همه افراد طبقات مختلف مردم سرزمین ایران از هر گروه قومی و زبانی و دینی و همچنین استوارکردن هویت فرهنگی و ملی ایرانیان در سراسر حوزه فرهنگ ایرانی است. با این اوصاف می توان به مراسم شب یلدا از این منظر نگریست و برپایی آن را یک ضرورت  در شرایط زندگی بشر امروز دانست.

ایده های اقتصادی برای شب یلدا

شب یلدا با توجه به پیشینه آن، یکی از مراسمات زیبا و قدیمی ایرانیان است که برخی خانواده ها در نظر دارند این شب را با ملاحظات اقتصادی بیشتر برگزار کنند که به نظر میرسد در این گرانی اقلام، ایده بسیار مناسبی است. برای این شب  با روش‌هایی ساده و صرف اندکی وقت می‌توانید از میوه‌های که همیشه در میهمانی‌ها سرو می‌شود، آثار هنری زیبایی را خلق کنید همچنین میوه‌های خرد شده را می‌توانید در پوست سایر میوه‌ها از جمله هندوانه، خربزه و... بریزید یا از قیف بستنی استفاده کنید. در ادامه تصاویری از این ایده‌ها را ملاحظه خواهید کرد.

پشمک یکی از شیرینی های ارزان و پر طرفدار است که میتواند گزینه مناسبی برای شب یلدا باشد. در ادامه چند تزئین راحت و زیبا با پشمک را با هم میبینیم؛

علاوه بر تزئینات خلاقانه با پشمک، شما می توانید بدون یادگیری شیوه های میوه آرایی، آن ها را برای این میهمانی به روشی زیبا تزئین کنید.

اگر قصد رفتن به میهمانی در این شب دارید و یا به فکر بردن شب چلگی برای نوعروسان هستید پیشنهاد میکنیم از دسته گل یا سبدهایی به روش یلدا و با تزئین میوه و گل با هم استفاده کنید. این طرح ها با اندکی حوصله میتوانند ایده هایی زیبا، بی نظیر و کم خرج برای شما باشند؛

آجیل شب یلدا

آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، گردو، فندق می شود و در بعضی مناطق کشور از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده می شود. آجیل به عنوان سالم ترین تنقلات، شناخته شده و دارای فیبر بالاست که در درمان یبوست، چاقی و انواع سرطان ها از جمله سرطان معده و روده بسیار مؤثر است.

آجیل دارای انواع ویتامینهای گروه E و B، روی، کلسیم، فسفر و پتاسیم، منیزیم، ویتامین A و پروتئین است که وجود این مواد در بدن موجب افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از ریزش مو و چین و چروک پوست، درمان افسردگی، افزایش قدرت بینایی و رفع خستگی و گرفتگی عضلات می شود.

برای استفاده اقتصادی از آجیل شب یلدا، پیشنهاد می کنیم آجیل ها را در بسته های کوچک یا در ظرف برای هر نفر دسته بندی کنید تا هم زیبا تر به نظر برسند هم به صرفه تر باشند.

شب یلدایی برای نو عروسان

یکی از رسم های زیبایی که در شب یلدا شاهد آن هستیم، بردن سینی یلدا برای تازه عروسان است، رسمی بسیار دلپذیر و خوشایند. بیشتر افراد، سبد هایی از میوه های رنگارنگ، سینی هایی پر از باسلق و پشمک، آجیل و حتی لباس هایی که به عنوان هدیه برای عروس در نظر گرفته اند را تزئین می کنند و با ساز و دهل به خانه او می برند. سعی کنید برای سینی های یلدای نو عروس ها از ظرف های لوکس و زیبا استفاده کنید. ظرف های پایه دار با نقش مایه های سنتی، انتخاب های خوبی هستند و جلوه بهتری دارند. اگر از یک طراح کمک بگیرید انجام کارها برایتان راحت تر می شود. می توانید میوه های داخل سبد را حکاکی کنید تا زیبا تر به نظر برسند.

بازی های مناسب دورهمی

فال حافظ و شاهنامه‌ خوانی از رسوم اصلی شب یلدا هستند اما شاید برای جذب‌ کردن جوانان و نوجوانان فامیل و دور کردنشان از شبکه‌های اجتماعی و گوشی و تبلت، نیاز پیدا کنیم چند بازی گروهی و خانوادگی مهیج شب یلدا را چاشنی مراسم سنتی‌ مان کنیم.

عبارات خنده دار

می توانید این بازی را بدین صورت انجام دهید که یکی از افراد یک کلمه کوتاه می گوید و نفر بعدی باید با استفاده از این کلمه یک عبارت خنده دار درست کند که حروف این کلمه مخفف آن عبارت باشد. مثلا این می تواند یک نمونه باشد: “سرما” تبدیل شود به عبارت ” سایه راننده مستدام ابدی”

شاه، دزد، وزیر

بازی شاه، دزد، وزیر یکی ازبازی های گروهی خنده دار است که معمولا به صورت چهار نفره انجام می شود. برای انجام این بازی ابتدا تکه های همشکل و کوچکی از کاغذ تهیه می شود و روی هر کدام کلمات شاه، وزیر، جلاد و دزد نوشته می شود. کاغذها به شکل یکسان تا می شود تا کسی نتواند داخل آن را ببیند.هر یک از بازیکنان کاغذی را برمی دارند. وقتی همه کاغذها را برداشتند و از سمت خودشان خبردار شدند، شاه رو به دیگران می گوید: «وزیر من کیست؟» اینجا وزیر با نشان دادن کاغذ، خودش را به شاه معرفی می کند. شاه می گوید: «دزد را از میان این دو پیدا کن.» حالا وزیر یک نفر را به عنوان دزد معرفی می کند که دو حالت دارد؛ اگر حدس وزیر درست بود که شاه فرمان شکنجه ای را به جلاد صادر می کند و جلاد هم دزد را شکنجه می کند اما اگر حدس وزیر اشتباه باشد معمولا بلافاصله پس از حدس وزیر و معرفی او، می گوید «به جلاد توهین کردی؟!» و شاه شکنجه ای را به جلاد می گوید تا جلاد، وزیر را تنبیه کند. شکنجه ها معمولا دردآور است که از مشهورترین هایش، سبیل آتشین یا بشین و پاشو است.

بازی با آهنگ کلمات

بازی با آهنگ کلمات یکی از بازی های گروهی خنده دار است. در این بازی یکی از افراد می تواند یک کلمه کوتاه وزن دار بگوید و سپس نفرات بعدی بایستی با استفاده از وزن این کلمه کلمات مشابه را بگویند. هرکسی که در زمان ۵ ثانیه نتواند این کار را انجام دهد از دور مسابقه حذف می شود تا زمانی که نفر برنده مشخص شود. نفر برنده برای دور بعد می تواند کلمه شروع را بیان کند.

مافیا 

در بازی دسته جمعی مافیا دو گروه داریم؛ مافیا (دزد) و پلیس. در ابتدای بازی با رأی گیری، یک نفر به عنوان حاکم یا کدخدا انتخاب می شود. بعد روی کارت هایی می نویسد پلیس و به ازای هر ۳ کارت یک مافیا هم می نویسد و بین اعضا پخش می کند، حواستان باشد که اگر شما مافیا شدید، نباید پلیس ها متوجه شوند. حاکم اعلام می کند که شب شده، همه می خوابند و چشم هایشان را می بندند. کدخدا اعلام می کند مافیا چشمش را باز کند. مافیا بیدار می شود و به حاکم با زبان اشاره می گوید که یکی از اعضا را بکشد. بعد از بسته شدن چشم مافیا، حاکم اعلام می کند صبح شده، همه بیدار می شوند و با توجه به اینکه چه کسی مافیاست و او را می کشند. دوباره شب می شود. این فرآیند شب و روز آنقدر تکرار می شود تا یکی از گروه ها ببازد. اگر همه مافیاها مردند، پلیس ها برده اند و اگر تعداد پلیس ها با مافیاها یکی شد، مافیاها برده اند. هیجان این بازی به دعوا و درگیری پلیس ها در انتخاب مافیاهاست.

ادا بازی یا پانتومیم

این بازی بدین صورت است که تعدادی از موقعیت های مختلف روی کاغذ نوشته می شود و درون ظرف ریخته می شود. سپس به ترتیب، افراد باید به طور شانسی یکی از این کاغذها را بیرون آورند و هر موقعیتی که روی آن نوشته شده بود را دیده و واکنش مناسب آن را انجام دهند. مثلا واکنش ترسیدن، خندیدن، متعجب شدن و … . برای مثال این موقعیت ها می تواند بدین صورت باشد: بازیگر مورد علاقه خود را در خیابان می بینی، یک مار کبری در تخت خود پیدا می کنی و … سپس افراد دیگر باید سعی کنند حدس بزنند که موقعیتی که فرد روی کاغذ دیده است چه بوده است.

بازی پانتومیم یکی ازبازی های دسته جمعی پر طرفدار است. نحوه ی بازی به این صورت است که به دو گروه تقسیم شوید. بعد از یارکشی، یکی از گروه ها، یک نفر از تیم حریف را انتخاب و کلمه مورد نظرش را به او می گوید تا او به اعضای گروه خودش بفهماند که گروه اول چه کلمه ای را انتخاب کرده اند. با کمک یک تایمر می توانید به هر گروه فرصت معینی برای حدس زدن بدهید و هیجان بازی را بیشتر کنید.

بازی مخالف ها

بازی مخالف ها یکی از بازیهای گروهی خنده دار است. هدف این بازی این است که هرکاری که به یکی گفته می شود، برعکس آن را انجام دهد. به عنوان مثال وقتی می گویند بنشین باید بایستد. وقتی می گویند برو باید صبر کند و ... برای این که این بازی را در ماشین بتوان انجام داد می توان به حرکات روی صورت و دست بسنده کرد. مثلا چشم ها باز، دهن ها بسته، دست بالا، انگشت خم و…

بازی های کاغذی

دیگر بازی های گروهی خنده دار و مسافرتی بازی های کاغذی هستند که می توانند شامل دوز، نقطه بازی، اسم فامیل و … باشند.

دبلنا

دبلنا یا دبرنا یکی دیگر از بازی های گروهی بزرگسالان است که طرفداران بسیاری دارد. در این بازی پرطرفدار، هرکس چهارکارت چهارخانه در اختیار دارد که در بعضی خانه ها اعدادی از یک تا ۹۹ نوشته شده است و یک کیسه سفید که در داخل آن  مهره هایی در همین بازه وجود دارد. در هر دور از بازی، به هرکس چند کارت می رسد و یک نفر کیسه را دست می گیرد و پس از به هم زدن مهره ها، سه تا مهره را بیرون می کشد و عددش را می خواند. اگر شماره مهره با شماره یکی از خانه های بازیکنی، یکی باشد، مهره به او داده می شود تا روی همان خانه بگذارد. دیگران هم اگر این شماره را داشته باشند، باید با لوبیا پرش کنند. هر کسی خانه هایش را زود تر از سایربن پر کند، آن دست را برنده شده است. 

اسم روی پیشانی

بازی اسم روی پیشانی نوعی ۲۰ سوالی جمعی است؛ در این بازی هر بار یک نفر از جمع انتخاب می شود به عنوان سوژه بازی. با اجماع، اسمی انتخاب می شود و می چسبانند روی پیشانی اش. فرد مذکور آنقدر سوال می پرسد تا اسم نوشته شده را حدس بزند .

امیدواریم شب یلدای امسال برایتان از همیشه زیبا تر و بهتر باشد.