سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین کشورمان گفت: باید بررسی کنیم چرا مشارکت‌های بالای ۸۰ درصدی در انتخابات به این وضع ناگوار رسیده است.
دیدارنیوز: حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی در دیدار اعضای شورای مرکزی حزب مردم سالاری که پیش از سانحه تلخ برای رئیس جمهور کشورمان، انجام شده بود، گفت: در اینکه قانون اساسی نیاز به بازنگری دارد حرفی نیست. گذشت زمان بطور طبیعی و تغییر شرایط و اقتضائات و نسل ها، این را ایجاب می‌کند. طبیعی است که هر پدیده بشری اگر می‌خواهد مفید و کارساز باشد باید ظرفیت نو شدن را داشته باشد و قانون اساسی هم از این امر مستثنی نیست. البته اینکه چگونه و در چه زمان بستگی دارد به دید و نیز تلقی‌ای که مردم بخصوص صاحب نظران دارند.
دیدار خاتمی با اعضاء شورای مرکزی حزب مردم سالاری در آستانه یازدهم ذی‌القعده و ولادت با سعادت حضرت علی ابن موسی الرضا علیه آلاف التَّحِیَّهِ و الثَّناءِ و پیش از سانحه تلخی که به شهادت رئیس جمهور و همراهان ایشان انجامید، صورت گرفت.
سیدمحمدخاتمی ضمن تبریک میلاد مسعود حضرت امام رضا (ع) و آرزوی سربلندی برای ملت ایران و رفع مشکلات فراوانی که پیش رو است و با آرزوی توفیق برای حزب مردم سالاری گفت:
«در اینکه قانون اساسی نیاز به بازنگری دارد حرفی نیست. گذشت زمان بطور طبیعی و تغییر شرایط و اقتضائات و نسل ها، این را ایجاب می‌کند. طبیعی است که هر پدیده بشری اگر می‌خواهد مفید و کارساز باشد باید ظرفیت نو شدن را داشته باشد و قانون اساسی هم از این امر مستثنی نیست. البته اینکه چگونه و در چه زمان بستگی دارد به دید و نیز تلقی‌ای که مردم بخصوص صاحب نظران دارند.
آنچه من رسماً هم سال‌ها پیش به بزرگان گوشزد کرده ام اینکه قانون اساسی قطعاً نیاز به اصلاح دارد، ولی باید شرایطی باشد که بنام اصلاح، اصول و موازین خوب و قابل قبول آنهم به نفع یک بینش و جریان حذف شود. در شرایط فعلی پیشنهاد من این است که انحراف‌هایی که در مسیر جامعه و حکمرانی و با توجه به آرمان‌های انقلاب و تلقی ویژه‌ای که مردم بخصوص اهل نظر از جمهوری اسلامی بودن نظام داشتند پیش آمده است و کم رنگ شدن حیثیت جمهوریت نظام و میداندار شدن نوعی تلقی از اسلام در عرصه حیات اجتماعی که صد در صد با مسلم‌ترین موازین جمهوریت اگر نگوئیم تضاد دارد لااقل ناسازگار است، تقویت جنبه جمهوریت نظام حتی با همین قانون اساسی اولویت دارد و راهکار آنرا هم بیان کرده ام که البته مورد توجه قرار نگرفته است و بر اساس آن بیانیه ۱۵ ماده‌ای صادر شده است.
ولی هرچه باشد هیچ اشکالی ندارد که صاحبنظران عرصه سیاسی و حقوقی و علمی در فضایی آرام بررسی‌های خود را بعمل آورند؛ و اینکه چه اشکالاتی در قانون اساسی هست و چه روند‌ها و روال هایی (که حتی خلاف همین قانون اساسی هست) وجود داشته است و چه پیشنهاد‌ها و روش‌های علمی و منطقی برای اصلاح هست از جمله کار احزاب و گروه‌ها است. ولی اینکه قانون اساسی چه زمان و چگونه می‌تواند با توافق ملت اصلاح شود مسأله دیگری است.
در مورد تشکیلات: اولا این مسأله به خود جبهه و دوستان دست اندکار برمی گردد، ولی راه طی شده‌ای که به جبهه رسیده است نباید فراموش شود. بنظرم عواملی که این مسیر را ایجاب کرد همچنان موجود است و نمی‌توان از آن بازگشت.
جبهه هنگامی به وجود می‌آید که احزاب و تشکل‌ها به تنهایی کارآیی و جایگاه خود را ندارند و وقتی جبهه تشکیل می‌شود شرط اول پای بندی اعضاء به مقتضیات فعالیت جبهه‌ای و تصمیمات و راهکارهایی است که معین می‌کند؛ و اینکه افراد حقیقی هم در آن حضور دارند، چون که بخش تحول خواه و در واقع اصلاح جویان جامعه بزرگتر از احزاب و گروه‌ها است. چرا نباید صاحب نظران و کسانی که می‌توانند آن بخش‌هایی را که بهرحال عضو رسمی احزاب نیستند نمایندگی کنند حضور و مشارکت داشته باشند؟
جبهه می‌تواند در دوران بی وفایی به احزاب و ضعف کارآمدی آنها، زمینه را برای حضور موثر احزاب در جامعه و در واقع تقویت جامعه مدنی کمک کند. و اما در مورد برنامه انتخابات اولاً چرا از من می‌پرسید. ثانیا بنظرم برنامه دارند و من هم معتقدم زودتر باید تکلیف را مشخص کنند. و اما آنچه به من مربوط است اینکه انتخابات مهم است، ولی اگر انتخابات از معنی تهی شود باید کوشید که ابتدا معنی آن به آن برگردد اهمیت صندوق این‌ست که بیان کننده رأی و نظر مردم است نه یک گروه و اگر از جایگاه خود خارج شد باید کوشید آنرا به جایگاه خود برگرداند.
در مورد انتخابات پیشین گفتم اگر مطالبی که رهبری در باب انتخابات گفتند که همه جریان‌ها باید نامزد خود را داشته باشند و نیز این مطلب که عدم احراز صلاحیت معنی ندارد. با صلاحیت احراز می‌شود یا نمی‌شود همین هم اگر زودتر گفته شده بود و عملا هم زمینه اجرای آن فراهم می‌آمد جریان‌ها می‌توانستند و می‌بایست فعالانه در انتخابات شرکت کنند. ولی وقتی شما نامزد مطلوب خود را ندارید طبعا زمینه‌ای هم برای شرکت نمی‌بینید.
البته شرایط یک انتخابات خوب و استاندارد‌های آن خیلی بیش از این‌ها است که باید همه بکوشند به سوی آن بروند، ولی می‌توان حداقل‌هایی را مشخص کرد که شرکت در انتخابات را موجه کند.
اما اینکه مردم می‌آیند یا نه، باید بررسی کنیم که چرا مشارکت‌های بالای ۵۰ % و ۷۰ % و ۸۰ درصدی به این وضع ناگوار رسیده است و اگر شرط، رضایت مردم باشد این در درجه اول نظام حکمرانی است که باید آنرا تامین کند.»
