چرا انتخابات شهرداری‌ها در ترکیه مهم است؟

دیدارنیوز _ رضا قنبری: کمتر از یک هفته به انتخابات محلی ترکیه باقی مانده است. در این انتخابات اعضای شورای شهر، شهردار مناطق و ۳۰ شهردار کلانشهر ترکیه انتخاب خواهند شد. جایگاهی مهم در سیاست ترکیه که حداقل در استانبول دست کمی از کرسی ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس ندارد. چنان مهم و جدی که رجب طیب اردوغان با مسکوت گذاشتن بسیاری از فعالیت‌های سیاسی برای پیروزی حزب عدالت و توسعه شهر به شهر سفر می‌کند و طبق برآورد‌های اولیه میزان هزینه تبلیغات احزاب مخالف دولت بیش از انتخابات ریاست جمهوری است.

در این شماره "از توپکاپی تا سعدآباد" به برخی ویژگی‌ها جالب رقابت ۳۱ مارس خواهیم پرداخت.

-فصل جدایی: برخلاف انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته احزاب اپوزیسیون در تشکیل یک ائتلاف سراسری ناکام ماندند. در واقع حزب "جمهوری خلق" که همین حالا بسیاری از رهبرانش شهردار استانبول، آنکارا، ازمیر و آنتالیا هستند و برآورد مثبتی از نتایج رقابت ۳۱ مارس دارد برخلاف انتخابات ریاست جمهوری مایل به ائتلاف با احزاب کوچکتر نیست و البته تجربه ناموفق حمایت از نامزد غیر حزبی چنان برای احزاب کوچک -مثلا حزب خوب- گران تمام شد که بسیاری از این گروه‌ها از فردای انتخابات اعلام کردند دیگر با "جمهوری خلق" ائتلاف نمی‌کنند. بدین ترتیب احزاب "جمهوری خلق"، "خوب"، "دموکراسی و برابری" و "سعادت"بصورت جداگانه وارد انتخابات شده اند. اما در مقابل دو حزب "عدالت و توسعه" و "حرکت ملی" که دولت و مجلس را در اختیار دارند برای باز پس‌گیری صندلی شهرداری کلانشهر‌ها دوباره در کنار هم هستند.

-پدیده امام اوغلو: اکرم امام اوغلو یک مورد عجیب در سپهر سیاسی ترکیه است. او که پیش از ورود به سیاست رستوران زنجیره‌ای داشته و در حوزه فوتبال فعال بوده بخوبی رگ خواب مشتریان و تماشاچیان را بلد است و در سال ۲۰۱۹ در میان بهت اسلامگرایان صندلی شهرداری استانبول را پس از ربع قرن از زیرپای حزب "عدالت و توسعه" بیرون کشید. سیاستمداری که میزان محبوبیتش از مجموع آرا حزب خود -جمهوری خلق- و حتی ائتلاف مخالفان دولت بیشتر است و شاید بهمین دلیل بجای برگزاری جلسه با سیاستمداران با اتوبوس معروفش در خیابان‌های استانبول رای جمع می‌کند. مهمترین نامزد انتخابات شهرداری‌های ترکیه که خیلی‌ها از همین حالا او را رئیس جمهور آینده ترکیه می‌دانند.

-سکوی پرتاب: اکثر سیاستمداران مهم کشور معمولا از درب انتخابات محلی به سیاست قدم گذاشته اند. مثلا رجب طیب اردوغان اولین رقابت سیاسی خود را در ۳۵ سالگی و در انتخابات شهرداری محله بی اوغلو استانبول انجام داد. چهار سال بعد شهردار این کلان شهر شد و حالا پس از ۳۰ سال هنوز در سطح اول سیاست ترکیه است. در واقع رقابت جویی، مبارزه طلبی و سخنوری جوانان علاقمند به سیاست در انتخابات محلی محک می‌خورد و سپس نابغه‌هایی چون اردوغان یا امام اوغلو از همین راه به سطح اول سیاست در ترکیه می‌رسند. فرایندی که باعث شده در بسیاری از مناطق کم جمعیت شهری شاهد رقابت جوانان ۳۰ تا ۳۵ ساله باشیم که شاید فردا روزی رئیس جمهور کشور شوند.

-نظرسنجی ها: نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته بخوبی نشان داد که نظرسنجی‌ها منبع دقیقی برای پیش بینی انتخابات نیستند. چنانکه برخلاف نظر اکثر این موسسه‌ها رجب طیب اردوغان دوباره پیروز انتخابات شد. در انتخابات شهرداری‌ها ابهام بیشتر است. مثلا "مورات کوروم" نامزد حزب حاکم و وزیر سابق شهرسازی کارنامه روشنی و قابل دفاعی دارد و بسیاری از مردم فارغ از دیدگاه‌های سیاسی به او علاقمند هستند. از دیگر سو شهرداران حزب جمهوری خلق بدلیل دیدگاه "سوسیالیستی" در زمینه خدمات به مناطق محروم شهری موفق بوده اند و در طبقه بشدت سنتی و کم درآمد ترکیه که معمولا هوادار اردوغان هستند سازمان رای بسیار خوبی جمع کرده اند. بی علاقگی و سردرگمی نسل Z هم باعث شده آمار مرددین در این انتخابات بالا باشد؛ بنابراین اگر چه در اکثر نظرسنجی‌ها رسمی نامزد‌های مخالف دولت در آنکارا، استانبول، ازمیر و آنتالیا جلوتر هستند، اما هنوز تصویر دقیقی در مورد نتایج انتخابات نمی‌توان ارائه داد.

-مشارکت ۸۰ درصدی: در این انتخابات هم، چون دیگر رقابت‌های سیاسی مشارکت قطعا بیش از ۸۰ درصد است. وجود همه گرایش‌ها سیاسی از کردها، چپ‌های کمونیست و سکولار‌ها تا راستگرایان افراطی و حزب الله ترکیه باعث شده تقریبا اکثر قریب به اتفاق مردم صدای خود را انتخابات بشنوند. از دیگر سو شهرداران چنان کارآمدی از خود نشان داده اند که به سختی بتوان از خیر حمایت از آن‌ها گذشت. مثلا همین امروز که دوباره در ترافیک دو ساعته تهران گیر افتادید به طراحی و اجرای سیستم حمل ونقل عمومی و ترافیک استانبول فکر کنید. شهری سه برابر تهران که ۱۶ میلیون شهروند مستقر دارد و سالانه ۱۶ میلیون توریست هم به آن سفر می‌کند.

مجموعه عواملی که باعث شده انتخابات در سپهر سیاسی ترکیه نه فقط فرآیندی برای ساخت کلیپ‌های تلویزیونی و شعار‌های خیابانی که روشی در جهت تغییر شکل حکمرانی، کارآمدتر شدن نهاد‌های حکومتی و مهم‌تر از همه بهبود سطح زندگی مردم باشد.

ترکیه در ۳۱ مارس "واقعا" شاهد یک انتخابات سرنوشت ساز است.