پیمان ابراهیم به جای آن که مقابل سوء‌استفاده‌های اسرائیل قرار گیرد، دولت‌های اسرائیل را یکی پس از دیگری تشویق کرد حقوق فلسطینی‌ها را بیش از پیش نادیده بگیرند.
دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
منبع: نشریه تایم
نویسنده: سارا لیه ویتسون *
مترجم: حمید رضا بابایی
امارات عربی متحده که در سال ۲۰۲۰ توافق عادی سازی روابط با اسرائیل موسوم به پیمان ابراهیم را امضا کرد، حاکمانش شادی کنان می‌گفتند این پیمان مشوقی است برای اسرائیل تا گامهای مثبتی بردارد و کم‌کم به اشغال فلسطین پایان داده، از ضمیمه کردن مناطق فلسطینی به اسرائیل دست بکشد. بحرین، سودان و مراکش نیز همان مسیر امارات را درپیش گرفتند.
اما مشخص شد دستاورد اصلی پیمان ابراهیم آن است که فلسطین دیگر مانعی برای آغاز و گسترش روابط اسرائیل و کشور‌های منطقه نیست، زیرا کشور‌های عربی از پیش شرط خود برای عادی سازی روابط با اسرائیل، یعنی تشکیل کشور مستقل فلسطینی، دست برداشتند. قرار بود این پیمان برای منطقه امنیت به ارمغان آورد، گرچه دست اسرائیل را باز گذاشت تا حقوق ۶ میلیون فلسطینی را نادیده بگیرد، مردمی که تحت اشغال نظامی، وحشی‌گری روزانه و حکومت آپارتاید اسرائیل زندگی می‌کنند تا اسرائیل بتواند با رژیم‌های خودکامه در منطقه ائتلاف ایجاد کند. همان طور که بسیاری از ما – از جمله خودِ من- در آن زمان پیش‌بینی می‌کردیم، چنین مساله‌ای همواره محکوم به شکست بوده است. حمله غافلگیر کننده حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر که به کشته شدن هزار و ۲۰۰ نفر منجر شد، صحت آن را برای همه آشکار ساخته است.
پیمان ابراهیم به جای آن که مقابل سوء‌استفاده‌های اسرائیل قرار گیرد، دولت‌های اسرائیل را یکی پس از دیگری تشویق کرد حقوق فلسطینی‌ها را بیش از پیش نادیده بگیرند. در نخستین سال پس از امضای توافق، خشونت شهرک نشینان اسرائیلی علیه مردم فلسطین در کرانه باختری به شدت افزایش یافت. در سال ۲۰۲۰ پس از به قدرت رسیدن تندروترین دولت در تاریخ اسرائیل، وزرای کابینه آشکارا خواستار الحاق کرانه باختری به اسرائیل شدند و گسترش شدید فعالیت‌های شهرک سازی را در مناطق اشغالی اعلام کردند.
در یک سال منتهی به حادثه ۷ اکتبر، نیرو‌های اسرائیلی تقریبا ۲۰۰ فلسطینی را در کرانه باختری کشته بودند. از زمان حمله ۷ اکتبر، اسرائیل مثل بختک بر سر غزه فرود آمده و به تخریب گسترده آن مشغول است. در این میان دست‌کم ۱۵ هزار و ۵۰۰ فلسطینی تاکنون کشته شده‌اند که ۷۰ درصدشان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. به گفته وزیر اطلاعات اسرائیل، طرح‌های دیگری نیز دنبال می‌شود که بر اساس آن ساکنان غزه به زور به مصر کوچانده می‌شوند، و دولت قاهره نیز تحت فشار اسرائیل قرار گرفته است تا به مردم غزه مجوز اقامت دائم داده، به آن‌ها در صحرای سینا، مسکن بدهد. ده‌ها اندیشمند، از این اقدمات اسرائیل به عنوان نسل کُشی یاد کرده‌اند.
آشکارا باید گفت، پایبندی مداوم کشور‌های عربی به پیمان ابراهیم، به معنای تداوم حمایت از اسرائیل است، که برای آن پاداش توسعه در زمینه‌های نظامی، اقتصادی و تجاری به همراه داشته است، یعنی همان اهداف اولیه که از این توافق دنبال می‌شد. به همین دلیل است که ما در گروه حقوق بشری "دمکراسی، اکنون برای جهان عرب" صراحتا از امارات عربی متحده، بحرین، مراکش و سودان خواسته‌ایم به سرعت از پیمان ابراهیم خارج شوند. از اردن و مصر نیز که با اسرائیل توافق صلح امضا کرده‌اند هم می‌خواهیم به تمام همکاری‌های نظامی خود با اسرائیل پایان دهند.
بحرین تاکنون قدم کوچکی در این مسیر برداشته است، زیرا سفیر اسرائیل را به تل‌آویو بازگردانده و مجلس آن نیز ظاهرا خواستار پایان کلیه روابط اقتصادی با اسرائیل شده است. کشور‌های عربی مانند اردن، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، بحرین و قطر که میزبان پایگاه‌های نظامی آمریکا هستند نیز باید آشکارا اعلام کنند به آمریکا اجازه نخواهند دارد برای ارسال تجهیزات به اسرائیل و یا حمایت از نیرو‌های اسرائیل در جنگ غزه، از این تاسیسات نظامی استفاده کند در غیر این صورت آمریکا را هم‌دست اسرائیل تلقی خواهند کرد.
دولت‌های ترامپ و بایدن، روسای جمهور سابق و کنونی آمریکا، هر دو از پیمان ابراهیم به عنوان تلاشی مهم برای گسترش صلح در خاورمیانه یاد کرده و حتی تا آنجا پیش رفتند که به کشور‌های عربی امضا کننده، وعده‌های قاقا لی‌لی دادند تا متقاعد شوند با اسرائیل روابط رسمی برقرار کنند.
از جمله وعده‌ها، این موارد است: فروش ۵۰ فروند جت جنگنده F-۳۵ به کشور کوچک امارات که مدت‌ها آن را دنبال می‌کرد. به رسمیت شناختن اقدام غیرقانونی مراکش در الحاق صحرای غربی، تا آمریکا اولین کشوری باشد که چنین کاری کرده باشد. خارج کردن سودان از فهرست کشور‌های تروریست و دادن وام ۱.۵ میلیارد دلاری به خارطوم. پیمانهای ابراهیم، بر منافع هر یک از این کشور‌ها متمرکز بود، به ویژه در امر ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای که کمتر به واشنگتن متکی است.
پیمان ابراهیم، نه تنها به گسترش چشمگیر روابط تجاری و دیپلماتیک اسرائیل با کشور‌های عربی امضا کننده آن منجر شده ـ و مهم‌تر از همه، کشور‌های متمول نفت‌خیز یعنی امارات و بحران ـ بلکه تعاملات اطلاعاتی و نظامی اسرائیل را با این کشور‌ها درپی داشته است. در سال ۲۰۲۱، آمریکا اسرائیل را از بخش فرماندهی اروپایی خود به زیرمجموعه فرماندهی مرکزی آمریکا منتقل کرد، بخشی که شامل خاورمیانه می‌شود. این امر به تسهیل بیشتر و "تعمیق" هماهنگی مستقیم و عملیات نظامی میان اسرائیل و همسایگان عرب آن منجر شده است که شامل تبادل اطلاعات و حضور در یک شبکه منطقه‌ای دفاع هوایی موسوم به "ائتلاف دفاع هوایی خاورمیانه" می‌شود. اسکادران‌های جنگندههای F-۳۵ اسرائیل و آمریکا که از پایگاه هوایی الظفره در امارات به پرواز درمی‌آیند، بار‌ها مانور مشترک نظامی موسوم به "صاعقه ماندگار" برگزار کرده‌اند.
در سال ۲۰۲۱، امارات، بحرین، اسرائیل و فرماندهی مرکزی نیروی دریایی آمریکا تمرینات مشترک در حوزه عملیات امنیت دریایی در دریای سرخ اجرا کردند. هم‌زمان تولید کنندگان سلاح در اسرائیل نیز میزان تجارت خود را با کشور‌های عربی به صورت چشمگیر گسترش داده‌اند. در سال ۲۰۲۲، اسرائیل فقط به امارات و بحرین، ۱۲.۶ میلیارد دلار محصولات دفاعی و نظامی صادر کرد که رقمی بی‌سابقه بوده است.
باید به تمام این‌ها پایان داد. آتش‌بس حماس ـ اسرائیل در اواخر ماه گذشته، به بیش از ۲.۳ میلیون نفر از ساکنان غزه فرصت تنفس داد، مردمی که زیر بمب‌باران شدید به سر می‌برند و آواره شده‌اند. این آتش‌بس موقت، روز جمعه به پایان رسید و حملات مرگ‌بار هوایی اسرائیل ازسرگرفته شد. اما اگر اسرائیل، معماری امنیت منطقه‌ای خود را در معرض فروپاشی ببیند، شاید به خواسته گسترده‌ای که بیش از هر چیز نیاز به آن احساس می‌شود، تن دهد: آتش‌بس دائمی.
* مدیر اجرایی گروه حقوق بشری دمکراسی اکنون برای جهان عرب، مستقر در واشنگتن. وی پیشتر رئیس بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه حقوق بشری هیومن رایتس واچ بود.
