«ندوشن» ایران را شقه شقه نمی‌کرد

دیدارنیوز: مدیر گروه ادبیات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در آیین بدرقه پیکر اسلامی ندوشن گفت: ایران ظرف مظروف ماست و تمام کلام اسلامی ندوشن هم همین است. ایران هرگز تنها نخواهد بود چراکه فکر و ذهن ما آکنده از ایران است و ایران باید بماند، تشیع، تمدن و فرهنگی که از آن حرف می‌زنیم، ظرفش اینجاست. باید بمانیم.

سیدعباس صالحی (مدیر موسسه اطلاعات) به رسم میزبانی در ابتدای این مراسم خیر مقدم گفت و ادامه داد: موسسه اطلاعات خانه دوم ندوشن بود. سال‌ها در اینجا نوشت و حضور داشت. امروز سوگواریم که پیکر او اینجاست، اما روح او ماناست.

او ادامه داد: دو واژه ایران و انسان بیشترین کلمات مورد استفاده او بود. او مکتبی از ایرانشناسی اسلامی را قوام داد. او ایران را شقه شقه نمی‌کرد و ایران قبل و بعد از اسلام را دو تکه نمی‌کرد. او فراز و نشیب را قبول داشت، اما ایران را جاری می‌دید. نه خودشیفته نه خود تحقیرکننده ایرانی بود. وجوه زنده و مانا، مندرس و فرتوت را برای یک تمدن قبول داشت. او نسبت به ایران همیشه خوشبین و امیدوار بود. در اوج ناامیدی‌ها دریچه امید را می‌گشود.

صالحی خاطرنشان کرد: رسالت ایران به پایان نرسیده و شکوه و خرمی به ایران بازمی‌گردد. ایران می‌تواند قد راست کند. من هم همواره نسبت به آینده این کشور خوش بین بودم.

حق‌شناس نیز با اشاره به وصیت اسلامی ندوشن گفت: در وصیت ندوشن آمده، خواست من آن است که جنازه را از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذرانده و به نیشابور انتقال دهند و در دامنه کوه بینالود به خاک سپارند. خراسان پرتاریخ‌ترین استان و نیشابور بلاکش‌ترین شهر ایران است. حق نشر کتاب‌هایم را به مجوعه آرامگاه فردوسی می‌سپارم و عواید حاصل از آن خرج گلکاری مزار فردوسی و جاده مشهد به طوس شود.

او در ادامه پیام شیرین بیانی (همسر اسلامی ندوشن) را قرائت کرد. در بخشی از این پیام آمده است: همسرم، اسلامی ندوشن این روز‌ها از غرب سرد بعد از گذر از بیماری سخت عازم شرق آفتابی و گرم شده تا در مام وطن، در نزدیکی خیام و عطار نیشابوری آرام گیرد. شاید سفر کرده ما نیز که از آسمان می‌رسد همچون سیمرغ عطار، مژده‌ای خوش داشته باشد. اکنون فصل پاییز در ایران است، فصلی که کهنسالی را دربردارد و زودگذر است. نوشته‌های ندوشن هم نگاه به آینده دارند.

اصغر دادبه (استاد فلسفهٔ اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه ادبیات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی) نیز در ادامه این مراسم گفت: می‌خواهم به پرسشی بدیهی پاسخ دهم که تخصص ندوشن در چه زمینه‌ای بود. او تخصصش در زمینه ایرانشناسی بود و با نگرشی ویژه به آن می‌پرداخت. او حتا اگر دقایقی از خویشتن خویش غافل شده باشد از ایران غافل نشد. ایران و فرهنگ ایران همواره برای او اهمیت داشت.

او ادامه داد: تا زمانی که آن اتفاق جهانی نیفتاده، ایران ظرف مظروف ماست و تمام کلام اسلامی ندوشن هم همین است. ایران هرگز تنها نخواهد بود چراکه فکر و ذهن ما آکنده از ایران است و ایران باید بماند، تشیع، تمدن و فرهنگی که از آن حرف می‌زنیم، ظرفش اینجاست. باید بمانیم.

حدادعادل نیز گفت: ایران‌دوستی و ایران‌پژوهی خواسته اسلامی ندوشن بود. او در وطن زبان فارسی زندگی می‌کرد و مدافع آن بود. عشق به ایران در تک تک کلمات او هویدا بود.

او ادامه داد: ندوشن اهل سفر کردن بود و از هر سفر برای ایران یادگاری می‌آورد. اکنون هم از آخرین سفر خود به مام وطن بازگشته و در خاک ایران آرام خواهد گرفت.

ژاله آموزگار نیز خطاب به پیکر ندوشن گفت: ندوشن به ایران خوش آمدی.‌ای ایران گوهر ارزنده‌ات به خاک تو بازگشت تا راه و رسم وطن دوستی و وفاداری را بیاموزد. ندوشن آرامش را زمانی خواهد یافت که جسمش در خاک ایران آرام گیرد.

او ادامه داد: اسلامی ندوشن، ایران را با حسن‌ها و ... دوست داشت. دوست‌داشتنش بدور از تعصب و خودبینی بود. هرگز به انقطاع سرزمین نیاندیشید و به مولوی، سعدی، حافظ و فردوسی ارج می‌نهاد. تاریخ و ادبیات و شعر‌ها را تحلیل کرد و با آثارش گفت که حافظ ضمیر ناخودآگاه ایرانی و سعدی ضمیر خودآگاه ایرانی است و زبان فارسی راز ماندگاری ایران است.

این مراسم با سخنان کامیار عابدی (پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی) ادامه یافت.

حسن انوری (سرپرست تألیف فرهنگ بزرگ سخن، مصحّح گلستان سعدی و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی) نیز گفت: این پاییز درست ۶۰ سال است که با اسلامی ندوشن دوستی، همکاری داشتم. من در طول این سال‌ها چندین مقاله درباره آثار او نوشتم و او تعیین می‌کرد در کدام نشریه منتشر شود. نثر اسلامی ندوشن یکی از بهترین نثر‌های دوران اخیر است و بخصوص درباره سفرنامه‌هایش باید تحقیق شود. در رباعیاتش صراحتا درباره ایران گفته است.

او در ادامه به رباعی از ندوشن اشاره کرد و گفت: "بر بستر ناز آنکه خفته است تویی رؤیا بــدو زلــف نهفــته است تویـی با مژه ره نیاز رفته است تویــــی وین راز نگو به کس نگفته است تویی" منظور از تو "ایران" است و ایران در حیطه معنا مد نظر است. "راز نگو" هم همان راز ماندگاری ایران است.

در ادامه آیین بدرقه پیکر اسلامی ندوشن از کتاب "ایران باز ایران" مجموعه یادداشت‌هایی که ندوشن در روزنامه ایران منتشر کرده بود، رونمایی شد.

پس از این مراسم، پیکر محمدعلی اسلامی ندوشن به یزد برده شد تا در موطن او نیز مراسم نکوداشت برگزار شود سپس پیکر او برای به خاکسپاری به نیشابور برده خواهد شد.

مطلب مرتبط:

توضیحات محمدجواد حق‌شناس درباره پرواز سیمرغ؛ از تورنتو تا شادیاخ (نیشاپور)+ ویدیو

پیکر دکتر اسلامی ندوشن از طریق فرودگاه امام به وطن بازگشت